İKİ TÜRLÜ ZİKİR VARDIR
1. Zikr-i cehrî,
2. Zikr-i hafî.
Zikr-i cehrî yani alenî zikir, dille ve sesli olarak (sadece kendisinin işitebileceği tarzda) yapılan zikirdir. Dille-sesli yapılan zikri esas alan tarikatlare, cehrî tarikat denir.
Zikr-i hafî ise gizli yapılan zikirdir. Buna zikr-i kalbî de denir. Kalbî zikirde dil dahil hiçbir aza müdahil değildir, hareketsizdir; mezkûru (Allah'ı) sadece kalp zikreder. O kalp de bildiğimiz kan dolaşımını temin eden yürek değil, onun içinde keyfiyetsiz/şekilsiz olarak mevcut olan, Âlem-i Emr'e bağlı ve onun bir enmûzeci/misali bulunan manevi kalptir. Kalbi zikreden zâkir, kalbinin "Allah-Allah-Allah..." dediğini işitir.
Kalbî zikirle meşgul olan kişi, zikredilenden (Allah'tan) başka her şeyden geçer... O'ndan başka hiçbir şeyi hatırlamaz. Şayet başka şeyler kalbine gelecek-girecek olursa, derhal zikri bırakıp rabıtayla mâsivâyı attıktan sonra ancak zikre devam eder, edebilir.
Mutlak zikir her hâlükârda yapılabilirse de, usûl ve âdâbına uygun kalbî zikir için öncelikle zikre hazırlık babında yapılması gereken hususlar vardır ki, bunları da, o zikre mezûn (ehil) olan kişi zaten bilir ve yerine getirir. Bununla birlikte o yapılması gereken şeyleri maddeler halinde şöyle hulasa edebiliriz:
a) Tam bir taharet-temizlik-abdest... Yani kişinin gerek şahsı ve gerekse zikirde bulunacağı mahallin temizliği şart...
b) Ayrıca zikir mekânının tenha olması, kalbi meşgul edecek her türlü dış tesirlerden olabildiğince uzak bulunması gerekir.
c) Vesâtat-ı aliyye (mürşidi ve silsilesi) ile irtibatı temin için, bir Fatiha üç İhlâs-ı şerif okuyup onların mübarek ruhlarına hediye...
d) Zikrin mahalli olan kalbin temizliği için istiğfar...
e) Yine zikre hazırlık için kalbin salavât-ı şerifeyle süslenmesi...
f) Allah'tan gayri her şeyi (mâsivâyı) unutup kalbin zikredecek kıvama gelebilmesi içinbelli bir süre râbıta...
g) Sonrasında da zikir.
(Resim ki zat Şeyh Fadli Arinci)