Toplumsal kabullerin neredeyse tamamı, basmakalıp fikirler üzerine oluşmuştur. Bu kabullenme konusu, bir kişinin deneyimlediği birşeyi kendi zihninde basma kalıp bir fikre dönüştürmesi gibidir. Bir örnek verirsek, bir kadın düşünün, bir erkekle yaşadığı bir ilişki deneyimi sonucunda, erkekler kötüdür, demesi basmakalıp bir fikirdir, bir önyargıdır, bir kalıptır. Bundan sonraki yaşantısında bu şekilde devam eder, bunun gibi pekçok kalıplar vardır. Düşünce kalıplarıdır bunlar. Örneğin: Kadınlar daha az akıllıdır, erkekler daha güçlüdür vs gibi toplumumuzun içinde pekçok örnek vardır. Yazmaya, saymaya kalksanız, yazamazsınız, sığdıramazsınız. Her toplumun içinde kendi yargıları vardır. Bunun gibi basmakalıp fikirler vardır.
Özellikle etikle ilgili, ahlakla ilgili, biraz daha geri davranışlarla ilgili, davranışları kısıtlayan düşünceler vardır. Burada söz ettiğimiz şey dejenere olmak değildir. Birkaç örnek daha verelim. Merdiven altından geçmek uğursuzluktur. Önünden siyah kedi geçenin vay haline. Oradan geçen siyah kedinin negatifine sıra gelene kadar, sen acaba geçmiş hayatlarında neler yaptın? Siyah kedi geçti uğursuzluklar başıma toplandı gibi batıl inançlar vardır. Daha büyük kalıplardan söz edebiliriz. Demokratlar şöyledir, liberaller böyledir, işte Müslümanlar şu yapıdadır da hristiyanlar bu yapıdadır, işte gece vakti banyo yapılmaz, şu saatte şu edilmez gibi o kadar çok toplumsal kanaat toplumsal ahlak anlayışı ile ilgili yargı ve fikirler var ki, bunlar ister istemez, insan denen varlığı tekamül yolculuğunda bir noktadan sonra kısıtlar.
Bu kalıplar tamamen de faydasızdır diyemeyiz. Yaşamı düzenler. Bakınız! Faydasını gözardı etmeyin yani toplumsal kalıplara tü kaka diyelim sonra hepsini birden çöpe atalım demiyoruz. Çünkü toplumsal kalıplar, bu değer yargıları, bu ön yargıların hepsinin toplumu düzenlemek gibi bir işlevi vardır. Fakat bunu belli bir realite için konuşuyoruz. Bunlar toplumu düzenlerler, toplumun görünmeyen kurallarını koyarlar, toplumun adeta kendi içindeki yazılı olmayan hukuku, yazılı olmayan yasaları gibidir.
Toplumu düzenlemek vazifesi baki olmakla birlikte, belli bir realitenin üzerine çıkmaya başladığınızda, evrensel realitede yanlı ve sınırlayıcı olmaktan öteye geçemez Pekçok düşüncenizin aslında farkında olmadığınız şekilde toplumsal bakış açıları ile donatılmış olduğunu zaman içinde farkedeceksiniz. Buna en büyük örneği de, kapitalist düşüncenin etkileri olarak verdik.
Son dönemde reklamlarda filmlerde, her yerdem size dayatılan tüketim önermeleri var. İşte mutlu insan, büyük evleri olan, havuzları olan, güzel kıyafetleri olan insan olma imajı, bize sürekli dayatılıyor mu? Dayatılıyor, öyleyse sizin de bunun etkisi altında kalmış olmanız, toplumsal bir şuurun etkisi altında kalıyor olmanız anlamına gelir.
Dünya gezegeninin normal klasik vatandaşının genel bir şuuru var. Bu şuurun yarattığı bir anlayış düzeyi var ve moda, reklamlar, filmler gibi pekçok şeye maruz kalınmaktadır. Farkında olmadan bilinçaltı düzeyde bazı etkiler yaratmak suretiyle sizin spiritüel bakışınızı kısıtlamaktadır yani bakışınızın gelişmesi yerine, daralmaya neden olmaktadır. Oysa biz ne diyoruz? Bütün prangalardan, bütün zincirlerden kurtulmalıyız. Kendimizi özgür bırakmalıyız ve onu kendi yüksekliği içinde daha yüksek bir şuura giderek, orada deneyimlerimizi yapmalı, yeni deneyimler edinmeliyiz.