[...] Şeyhime Sordum:

▬ “Efendim!” Dedim, “Bütün Hayırların Sağdan Geldiğini Söylediniz. Sağdan Maksadınız Nedir?”

Buyurdu ki:

▬ “Kendisine Cenâb-ı Hakk Tarafından Fetih Yapılan Kimseye Nispetle, Böyle Olan Zât Her Hayrı Sağ Tarafından Görür, Her Şerri de Sol Tarafından... Sonra da Durum Dönüp Değiştikçe veyâ O Zât Yön Değiştirdikçe, Durum da Ona Göre Değişir. Meselâ; Biz O Zâtın Doğuya Yöneldiğini Varsayalım, Güneye Doğru Olan Sağ Tarafından Her Türlü Hayrı Görmeye Başlar. Böylece Cenneti, Arş’ı, Şehidlerin Rûhlarını Müşâhede Eder. Kuzeye Yönelik Bulunan Sol Tarafından da Cehennemi, Şeytânları, Bedbaht Olanların Rûhlarını ve Buna Benzer Mânevî Karanlıklar İçerisinde Bulunan Şeyleri Görür.

Eğer Batıya Doğru Yönelse ve Sağ Tarafını Kuzey Cihetine Çevirse, Sol Tarafını da Güneye Doğru Çevirse, Bu Kez Yine Sağ Tarafından Bütün Hayırları ve Yukarıda Belirttiğimiz Şeyleri Görmeye Başlar, Sol Tarafından da Daha Önce Güney Tarafından Gördüğü Bütün Şerleri ve Yukarıda Belirtilen Şeyleri Görür. Böylece Başka Bir Yöne Dönse, Durum da Ona Göre Dönüp Değer Kazanır...

Bunun Sırrına Gelince:

Ârif Olan Zâtın İki Çeşit Aynası Vardır, Bu İkisiyle Bakar. Biri Nûrânîdir, Onunla Ancak Nûr Görebilir ya da Benzeri Şeyleri Müşâhede Edebilir. Diğeri Zulmânî (Karanlık)tır, Onunla da Ancak Karanlık Olan Şeyleri Görebilir veyâ Benzeri Şeyleri Müşâhede Edebilir. Sağındaki Nûrânîyet Onun Îmânının Nûrudur, Yani Allah’a Olan Îmânın Nûr ve Aynasıdır. Solundaki Karanlık ise Habis Nefsin Şehvetleridir, Bunun Habisliği Îmânın Nûruna Nispetledir.

Sağına Baktığında Îmânının Nûruna Bakmış Olur, Böylece Buna Benzer ve Hak Olan Şeyleri Görür. Sol Tarafına Baktığında Nefsinin Şehvetlerinin Karanlığına Bakmış Olur ve Karanlık Olan, Ona Benzeyen Şeyleri Görmüş Olur.

Çünkü Onun Bakışı, Zâtının Tabiatıyla Olan Bakıştır. Çünkü Onda Bir Zât, Bir de Rûh Vardır. Rûhu Onun Zâtında Sevgi, Rızâ ve Kabûl Sükûnuyla Sakin Olunca Îmânla Birleşmiş Olur ve Bu İkisiyle Birlikte Bir Nûr Meydana Gelir ki Bu Aslında Îmânın Nûrudur ve Zâtına Karışmıştır, Böylece Tek Şey Hâline Gelmişlerdir. Akıl da Nezâretçidir, Rûhun Nûr Aynasına Bakınca Güzel Şeyleri Görür, Zâtın Nûr Aynasına Bakınca Karanlık Şeyleri ve Buna Benzer Eşyâyı Görür...”

Şeyhimiz Abdülâziz Devamla Buyurdu ki:

▬ “İşte Bu Açıklama Üzerine, “Âdem Peygamber Sağ Tarafına Bakınca Güldü, Sol Tarafına Bakınca Ağladı. Sağındaki Karartı Suâdâ (Mutlu Kişiler)in Rûhları idi. Solundaki Karartı Eşkıya (Bedbaht Kişiler)in Rûhları idi.” Meâlindeki Hadîsin Manâsı Açıklanmış Oluyor.

Rüyâyı Görüp Uyandıktan Sonra Sol Tarafa Üç Defa, “Tu...” Deniliyor; Birincisi Zâttandır, İkincisi Rûhtandır, Üçüncüsü ise Cenâb-ı Hakk’tan Yardım Dilemesindendir. İşte Üçün Sırrı Budur. Kulun Bu Durumda Sol Tarafa Dönmesinin Emredilmesi ise İlk Uykunun Rüyâsının Hükmünü Boşa Çıkarmak İçindir. Bu Durumda Yeniden Uyumaya Başlamış Gibi Olur. Allah’ı Ânarak Uyumaya Başlar. Soluna Dönmeyenin Durumu Böyle Değildir. O, Birinci Uykusu Üzerine Kalan Kimse Gibidir...”

[el-İbriz]