Bir derviş ağlayıp şöyle feryat ediyordu;

"Ooyyy anam, ne zormuş bu nefisle başa çıkmak. Vallahi anam işim pek zordur, şu engeller, manialar pek çetindir. Bu nefis gerçekten çok sinsiymiş, hayli zeki ve hayli kurnazmış. Ve o çok acımasız... Bu yetmiş başlı ejderhayla savaşmaktan hep takatsiz düşmekteyim. Artık elimi bir işe vuramıyorum. Bu şeytan ne güçlüymüş böyle ve ne kadar çok çocuğu var! İnsan olma mesuliyeti nasıl bir yükmüş ve bu emanet ne ağırmış! Kurban olduğum Rabbimizin Nebisi boşuna cihad-ı ekber dememiş. Kendimle savaşmaktan gün içinde dolu-dizgin, gün sonunda yorgun-argın, tek başıma çığlık çığlık, feryat-figan, kırgın-bitkin, elim-dişim kan içinde, üstüm-başım toz u turab, halim tavrım meded-imdat, avaz avaz niyaz ile, destur ile, dua ile ne olacak bu ahvalim! Ooyyy anam öldüm ben, oyyy anam bittim..."

Ey Rabbine kavuşmak için didinip çabalayan ve Rabbini murad ederek zor olana talip olan kardeşim!
Kendisini Allah'ın ruhu olarak görüp nefsini karşısına almış, nefsine savaş açıp ona istemediklerini yaptıran ve istediklerinden mahrum bırakan kardeşim!

Hasan-ı Basri Hazretleri dedi: Vallahi insanın işi çok zordur ve önündeki engel çetindir. Zor olan şudur ki, insanın nefsiyle, hevasıyla ve düşmanı olan şeytanla mücadele etmesidir.

Ayette Rabbimiz dedi: "Fakat o, sarp yokuşu aşmaya çalışmadı. Senin idrakinde sarp yokuş nedir? Tutsak bir boynu çözüp salıvermektir." BELED:11-13

Nefsi dünyevi bağlarından ve Allah'tan gayri olan her şeyden kurtarıp kendi zatının hakikatine yükselmesine izin vermektir. Rabbine vasıl olmasına destek olmaktır.

Biz nefs kelimesini olumsuz manada kullanırız. Emmare nefs... Halbuki nefs bizim hakikatimizdir. Özümüzdür, aslımızdır, zatımızdır. O biziz. Yani nefs ruhumuzdur. Bizim mana boyutumuz, batınımız tektir ve adı nefs'tir. Ve o nefs Rabbimizin nefsindendir ki önce kendisinden aynadaki sureti olan Hakikat-ı Muhammediyeyi yarattı ve onun nurunun zuhurundan da tüm nefisleri yani ruhları suret-i Rahman olarak halk etti.

Ve biz bedenle ilişkilendirilmiş olan nefsimizin Allah'a bakan aydınlık tarafına ruh diyoruz; dünyaya bakan karanlık tarafına ise nefs diyoruz.

Haddizatında karanlık, varlık değildir, var değildir. Sadece ışıktan, nurdan mahrumiyettir. Yani o bir vehimdir. Nefsin karanlık tarafı ıslah olup Rabbinin nuruyla aydınlandığında içimizdeki savaş biter ve sadece tek bir varlığımız kalır ki buna ruh desek de doğrudur, nefis desek de...

Resulullah Efendimiz dedi: Kim nefsini tanıdı, o Rabbini tanıdı.

Temizlenip arınmış, Allah'ın nuruyla aydınlanıp asli hüviyetini bulmuş olan nefs, ayetin tabiriyle göğüslerimizin zatındaki Rabbimizdir. Fakat bunun hakikatini tadana kadar kendimizi Allah'ın ruhu olarak görüp nefsimizin kötü sıfatlarından kurtulmaya çalışmak için mücahede etmemiz gerekiyordu.

Allah'tan bedenimize gelmiş olan ruhumuzun bedene bakan tarafı kendisini dünyaya çeker ve Allah'a bakan tarafı ise Allah'a çeker.

Dünyaya meyleden, toprağa, çamura, ete, ekmeğe aşık olan nefsimizle mücadele etmek, mücahede etmek güzeldir ve uzun vadede müşahedeye vesiledir.

Bununla beraber dervişin doğru bir bakışa sahip olması gerekir ki her ne kadar kendisini ruh olduğunu bilip nefsi kendisine düşman olarak görse de, bilmelidir ki nefis de bizim bir parçamızdır, tarafımızdır, cenahımızdır.

Rahman, Rahim, Allah adına ipleri ele almış olan derviş kendisini Allah'ın nefsi olarak görmeli, ondan ayrı gayrı bağımsız görmemelidir. Ve Cenab-ı Allah'a yakışmayan her türlü tavır ve renge, her türlü seyyie ve zulümata düşmanlık yapmak yerine ondaki nakıslık ve karanlığa hayıflanıp acıyarak merhamet etmeli ve şefkatle ıslahına çalışmalıdır.

Nefis zekidir. Dünyanın geçici olduğunu ve verilen değere değmediğini, Allah'tan başkasını dost edinmemizin ne kadar mantıksız olduğunu, günahların ve hazların kalıcı olmayıp içimizde derin yaralar açarak bizi huzursuz ettiğini eninde sonunda anlayacaktır.

Nefsimizin karanlık tarafı dünyaya, masivaya tutkuyla bağlanıp şeytan tarafından uyuşturulmuş ve birkaç parça zevk için vermiş olduğu tavizler yüzünden aklı rehin alınarak şeytanın ele geçirmiş olduğu boynu bağlı bir esirdir.

Kendi içinde kavgalı olanın dışarıya faydalı olması mümkün değildir.

İşte bu yüzden ey eşref-i mahlukat olan hazret-i insan!

İçimizle barışacağız. Zira biz Allah'ın ruhuyuz, nefsiyiz, nefhasıyız, nefesiyiz. O bize kendi ruhundan üfledi ve esmaül hüsnası ile manamızı terkip ve tezyin etti.

Biz Allah'ın Rab ismiyle nefsimizin kötü tarafını alıp kucaklayıp ona şefkatle, merhametle terbiyesini verip edeplendireceğiz. İnsana, mümine, aşığa, kula yakışmayan hallerine mani olacağız ve onu Rabbimizin ahlakıyla güzelleştireceğiz.

Rabbimizin bize verdiği şeref ve değeri hissetmeye çalışacak ve büyük durarak Rabbimizin kadrini bilecek ve kendimizi rüsva duruma düşürmeyeceğiz.

Rabbimizin bize verdiği kuvvet ve kudretin farkında olacak ve birkaç tane küçük günahı, hatası, zaafı ve meyli yüzünden böyle giderse Rabbinden mahrum kalacak olan şeytan sütü emmiş ağzı salyalı minik nefsimizin ıslah olması için bir çaba ve gayret içinde olacağız. Biraz zorlanacak ve fakat o da anlayacaktır.

Nefsi kötü yerlerden ve kötü arkadaşlarından koparıp zikrullah meclislerindeki cennet bahçelerine alıştıracağız. Rabbinin kokusunu alıp mana aleminin zevkini ve Allah ile muhatap olmanın tadını aldıktan sonra nefis işi anlayıp biraz uslanacak ve inşallah sorun çıkarmak yerine bize yardım edecek, kendisini değiştirecek ve bize benzeyecektir.

Nefsimize acıyalım! O bilmiyor, ona öğretelim! O kördür, gözlerini açıp ona gösterelim! Bir bebeği sever gibi... Bir çocuğa acır gibi... O biraz şımarmış, o biraz ukala...

Olsun! Akıllanıp düzelecek inşallah. Sakin olacağız, hemen öyle üstüne gidip karşımıza alıp ona sen cahilsin, bilmiyorsun, küçüksün ve ukalasın demeyeceğiz. Ona ondan daha büyük, daha azim, daha kerim olduğumuzu göstereceğiz. Ondan daha melik, daha malik, daha aziz, daha hakim...

Rabbimize olan aşkımız ve sevdamız sebebi ile sarp yokuş bizim için bir engel değildir. Zira biz meleklerin secde ettiği ve tüm varlığın emrine verilerek kendisine boyun eğdirildiği Hak aynası hazret-i insanız. Ve yol bilmez nefsimizin boynundaki bağları ve halkaları çözüp onun elinden tutarak dünya zindanından ve esaretten kurtarıp Rabbimizin huzuruna çıkarmak bizim en önemli ve asli vazifemizdir.

Evet! Sarp yokuşu aşmaya çalışacağız. Çünkü Allah bizi güçlü görmek ister. Bizi izlerken kudretini üzerimizde görmek ister. Onun için çabalarken ona olan sevgimizi görmek ister. Rabbimiz her an bizi izler ve gönlümüzde mümine yakışır bir aşkı görmek ister.

Zavallı serkeş ve biçare nefsimizin bize ilahlık taslayıp hükmetmeye çalışması ve bizim ondan Rabbimizmiş gibi çekinmemiz Rabbimizi üzer, şeytanı sevindirir.

Uğraşalım, didinelim, gereğini rıfk ile ve merhametle yapalım. Eğer nefsimizle baş edemiyorsak bu durumda o çocuğun her dediğini yapıp her istediğini vererek fazla büyütmüşüz demektir ki gücümüz yetmiyorsa bir gücü yetene götürüp onu teslim edelim.

Nefislerin celladı sahib-i zülfikar bir mürşid-i kamile götürüp bende yapalım, yola koyalım ki tedavisine başlasın. Sonrası mürşidimize ait. O ne yapacağını bilir. Hayat kısa, elimizi çabuk tutalım yoksa bu halimizle gidersek Rabbimizin cemalinden mahrum kalacağız.

Burada kör olanlar ahirette de kördürler ve körle yatan şaşı kalkar.

Yani demem o ki; eğer sen atını yemyeşil çayırlara, çimenlere, akarsulara, ormanlara götürmezsen, o seni ahıra götürür.

Allah bizi her anda kendine davet ediyor. Rabbimiz bizi davetine karşı kör ve sağır davrananlardan eylemesin. Bizi kendisini ciddiye alanlardan eylesin. İnşallah şu kısacık ömrümüzü Rabbimizin güzelliğine ve onun bizden istediklerine kurban edelim ki hakikatimize erelim ve Rabbimizi sevindirelim.

Allah hepinizden razı olsun.