O, insanı tartar ve sanıldığı gibi iki kefesi yoktur ki bir tarafına sevaplar diğer tarafına günahlar bırakılsın.

Mizan iyilikler ile kötülükleri tartıp kıyaslamaz ve onun günahla, sevapla, iyilikle, kötülükle, ibadetle, taatle, cürümle, suçla, hatayla, yanlışla, doğruyla, akla, karayla, huyla, ahlakla işi olmaz.

Çıkarsın üstüne o seni tartar. Ve tartılmak için iki kefeye gerek yoktur. Zira ölçülen bizim ağrlığımızdır ve ölçü birimi Hak'tır. Haktan olan ilahi varlığımız, ruhumuz, Haktan olan esma ve sıfatlarımız ölçülür.

Rabbimiz kendi ruhundan üfleyerek bizi dünyaya gönderir ve biz tertemiz olan, ilahi olan, Rabbani olan, Haktan olan varlığımızı sahte kimliklerle, batıl istek ve benliklerle kirletip Haktan ayrı düşeriz. Nefsani isteklerimiz ve kendimizi bu beden kalıbı olarak gördüğümüzden dolayı bizdeki ilahi nefhayı, hakikatimiz olan Hakkı kaybederiz.

Kendimizi Rabbimizden ayırdığımız için nefsimiz oluşur. Bununla beraber nefis bizdeki Haktan boşalan yere dolarak çoğalır, büyür, varlık kazanır, güç kazanır.

İşte mizan bizde ne kadar Hak kaldığını ölçen tartıdır. Ne kadar hakız, ne kadar hakikiyiz. Ne kadar ilahi ve Rabbaniyiz ve ne kadar sahtelik bulaşmış bize? Ne kadar hayal, ne kadar vehim?

Mizan Hak terazisidir ve bizdeki Hakkı ölçer. Ruh tarafımız haktır, nefis tarafımız batıl. Hak tarafımız nurdur, nefis tarafımız karanlık.

Mizanda aslolan bizdeki Hakkın ağır basmasıdır. Kur'an okuyanlarımız iyilikleri ağır basanlar ya da sevapları ağır gelenler yerine tartıları ağır basanlar deyimini kafalarında oturtmakta bu yüzden zorlanırlar. Çünkü bize mizan, günahları ve sevapları tartan amel terazisi olarak öğretilmişti. Bu konudaki ayetler açıktır;

"Kimin tartısı ağır basarsa, işte onlar, kurtuluşa erenlerdir. Kimin tartısı hafif gelirse, onlar da kendilerini hüsrana uğratanlardır ve cehennemde ebedi olarak kalacaklardır." MÜMİNUN:102-103

"Kimin tartıları ağır basarsa, artık o, hoşnut olunan bir hayat içindedir ve kimin tartıları hafif kalırsa, onun annesi derin bir uçurumdur." KARİA:6-9

Yani söz konusu olan senin ağır basman ya da hafif gelmendir. Sendeki hakkın ağırlığı ya da hafifliğidir.

Vezn ölçüttür, tartı birimidir. Mizan tartıdır, terazidir ve mevazin ölçülen şeydir, tartılan şeydir, tartılanlardır.

Rabbimiz ayette der:
Vel veznu yevmeizinil Hakk, fe men sekulet mevazinuhu, fe ulaike humul muflihûn.

"Ve o gün ölçüt Hak'tır. Artık kimin tartısı ağır gelirse işte onlar iflah olanlardır." ARAF:8

Allah bizi bize bırakmasın, nefsimize bırakmasın!
Nefsimize kalırsa nefis bizde bizi bırakmaz, bizde Hakkı bırakmaz.

Nefsimize kalırsa o hep ben der. Bırakmaz ki kendimizdeki ilahi tarafı görelim, Rabbimizin üzerimizdeki muamelesini görelim, Rabbimizin bizdeki ruhunu görelim, Rabbimizin bizdeki fiillerini görelim, esmasını görelim, bizdeki işaretlerini, ayetlerini görelim, bizdeki Hakkı görelim.

Biz Allah'a aidiz ve yine ona döneceğiz. Ondan geldik ve dünyadayken manevi yolculuk ile yine ona dönmemiz lazım. Dünyadayken onu bulmamız, ona kavuşmamız, ona vasıl olmamız lazım. Bu bizim yaratılış gayemizdir, bu bizim sebebimizdir. Allaha kavuşma isteğimiz ve çabamız yoksa, Rabbimize lika etme, onu görme, onunla buluşma niyetimiz yoksa yaptığımız hiç bir ibadet ve fiil kabul gömez, şükrana değer bulunmaz ve hatta bu niyetimiz yoksa amellerimiz için mizan dahi kurulmaz.

Haktan olan varlığımız Hakkı ister, arzular ve eğer Hakka kavuşma isteğimiz kaybolmuşsa hakiki varlığımız kaybolmuştur. Allah bizi korusun.

"Onlar, Rablerinin âyetlerini ve O’na kavuşacaklarını inkâr etti, böylece amelleri geçersiz oldu. Artık kıyamet günü onlar için bir terazi kurmuyoruz." KEHF:105