Döneme ait kaynaklarda Nizâmülmülk suikastını, Bâtınîlerin döktüğü ilk kan, ilk suikast olarak kaydediyorlar. Ama aslında Nizâmülmülk’ten önce Save’de bir müezzin var. Bu müezzin Bâtınîlerin davetine katılmamış. Bu yüzden fedailer tarafından öldürülüyor. Bazı kaynaklar Bâtınîlerin ilk kurbanının bu müezzin olduğunu söylerler. Hatta Nizâmülmülk de buna karşılık marangozluk yapan bir Bâtınî elebaşını idam ettiriyor. Ardından Alamut üzerine Yorun Taş, sonra da Emîr Arslan Taş komutasında iki ordu gönderiliyor. Ama Save’deki müezzinin öldürülmesi, kendiliğinden gelişmiş bir hadise. Yani planlanmış bir suikast değil. Nizâmülmülk suikastı ise bu bakımdan ilk örnek. Özellikle seçilmiş, planlanmış.

21 Zilkade 408’de (10 Nisan 1018) Horasan’ın Tûs şehrine bağlı Râdkân köyünde doğdu. Sultan Alparslan kendisini vezir tayin ettiğinde Abbâsî Halifesi Kāim-Biemrillâh tarafından Nizâmülmülk, Kıvâmüddevle ve’d-dîn ve Razî emîri’l-mü’minîn lakapları verilmiş, ayrıca Tâcü’l-hazreteyn, Vezîr-i Kebîr, Hâce-i Büzürg ve Atabekü’l-cüyûş gibi lakaplarla anılmıştır. Babası Ali b. İshak, Gazneliler’in Tûs âmili ve Nûkān kasabasının dihkanı idi. Annesini henüz bebekken kaybeden Nizâmülmülk’ün eğitimiyle babası ilgilendi. Babasının çok fakir olduğu ve bu yüzden çocuklarının eğitimiyle ilgilenemediğine dair rivayetler doğru değildir