Buhtunnasır, Süleyman Aleyhisselâm Peygamberin Mescîdini Yıktıktan Sonra Rûm’da Konstantiniyye –İstanbul– Şehrinin Bir Padişâhı Var idi, Dâvûd Aleyhisselâm Şeriatı Üzere idi. Süleyman Aleyhisselâm’ın Mescîdine Nazire Bir Mescîd Yapmayı Kastetti ve Ona Nazire Bir Mescîd Yaptı. Çevresine On Bin Oda Yaptılar. Her Odada Yedişer Rûhban Vardı. Tevrât ve Zebur’dan, Enbiyâdan Sahifeler Okudu. Sonra Ona Hâsed Ettiler.

Reddedilmiş Düşman, İnsanın Ardındadır. O Kavmi, İğvâ ile Azdırdı. Dini Terk Ettiler.

Hattâ Bir Âlet –Direk– Yaptırdı. Halkı Kendi Suretine Taptırdı. Tam Dört Yüz Yıl Bu Küfürle Hareket Ettiler. Bir Gün, Nevruz Gününde Cümle Halk, O Yerde Toplanmıştı. O, Kahhar Padişâhın Emri ile Bir Zelzele Oldu. Altmış Bin Kişi O Direk Altında Helâk Oldu. Padişâh Çıkıp Gitti. Yedi Yıl Şehir Harâp Kaldı. Sonra Başka Bir Padişâh Gelerek, O Şehri İmâr Etti. İslâm Üzerine Ayasofya’nın Dâiresinde Bir Yer, Eski Binanın Eseridir.

Ondan Sonra Buhtunnasır, O Zamanda Kudüs’ü Harâp Etmişti. Padişâh Ona Nazire Olmak Üzere Bir Mescîd Bina Etmeyi Arzu Etti. Onun Hikâyesi Şudur ki; O Padişâhın Bir Kızı Vardı, Adı Sofiyyâ Banû idi. Padişâh Onu Rûm İline ve Tûş Bilâğına Gönderdi. O Kız Oraya Varıp, Dağ Yakınında Bir Şehir Bina Etti, Adını Sofiya Koydular. O Kız Orada Vefât Etti. Birçok Mal Kaldı. Kalan Bu Mal ile Bir Mescîd Bina Edilmesini Vâsiyet Etti. Bu Vâsiyet, Padişâhın Kalbine de Yatmıştı.

O Yıkılan Direk Taşını, Kumunu, Kirecini Eriterek Mermerlerin Bütün Kalanını ve Direklerini Topladılar, Yerini Kazdılar. Büyük Bir Havuz Yaptılar. Sonrasını Yeryüzüne Çıkınca Devam Ettiler. Ondan Sonra Yukarısını Yapmaya Başladılar. Mihrabını Kudüs’e Çevirdiler. Zirâ O Zaman Kıble, Kudüs’e Doğru idi. O Acayip, Yeşil ve Somaki Mermerleri ve Direkleri Süleyman Aleyhisselâm’ın Yaptığı Saraydan Getirdiler.

Onun da Hikâyesi Budur ki; Mağrib Padişâhı Ankür Çadu, Süleyman Aleyhisselâm’a İtaât Etmemişti. Süleyman Aleyhisselâm da İşini Pervaht Eyledi. Onun Gâyet Güzel Kızı Vardı. Acele Onunla Nikâh Ederek Evlenmek Üzere Bu Sarayı Yapmıştı. O Direkleri ve Mermerleri, Süleyman Aleyhisselâm Kaf Dağı’ndan Devlere Getirtmişti. Sonra O Kız Süleyman Aleyhisselâm’dan Gizlice Anasının Resmini Yaptırarak Ona Tapardı. Süleyman Aleyhisselâm Onu Öğrenince Kızı Helâk Ederek, Sarayı da Terk Ettiğinden Harâp Olmaya Yüz Tutmuştu.

O Padişâh, O Mermerler ve Direklerle Ayasofya’yı İnşâ Ederek Yaptılar. Seksen Yılda Tamam Olduğu Rivâyet Olunur.

Binanın Uzun Müddet Yarım Kalmasına Sebep Şudur ki; Bir Gün Üstâdlar, Kuşluk Yemeğine Gittiler. Mihrap Yerinde Âlet ve Edevatı Beklemek İçin Bir Oğlan Bıraktılar. Yalnız Bir Kişi Geldi ve “Ey Oğlan! Niçin Bu Binayı Acele Yapmazlar? Tez Var Gelin!” Dedi. Çocuk:

▬ “Ben, Usta ile Âlet ve Edevatı Beklerim.”

Dedi. Usta:

▬ “Ben Bekleyeyim, Sen Git Onları Çağır.”

Dedi. Çocuk:

▬ “Sen Gidersin.”

Dedi. Usta:

▬ “Vallâhi Gitmem.”

Dedi. Çocuk Ustalara Geldi, “Boşsunuz!” Dedi. İttifâkı Padişâhın Etrâfında Buldular. Durumunu Sordu, “Akıllı Kişi.” Dedi. Çocuğu Anadolu’ya Geçirdiler ve Uğurladılar ve “Yüksek Yere Geçme!” Diye Tembih Ettiler. O Kimse Kıyâmete Kadar Bekler. Meğer O Kimse Melek idi!

Bir Kimse Ona Varacak ve Hâcet Dilese ve Âmin Dese, Duâsı Kabûl Olur Derler.

Bir Rivâyette O Bina Yapılırken, Demir İşleri Yetişmedi. Padişâh Çok Üzüldü. Bir Gün Bir Kişi Geldi ve “Melûl Olma! Bana İşçi ve Deve Ver, Sana Gereği Kadar Esbâb Getireyim.” Dedi.

Adam ve Deve Verdiler. O Kimse Bunları Aldı Gitti. Sonra Şehirden Dışarıya Çıktılar. Sahranın Ortasında Bir Dam Gördüler. İçerisine Girdiler, “Ne Güzel, İşimize Yarayacak!” Dediler. Alıp Geldiler, Padişâha Haber Verdiler. Padişâh Adam Gönderdi. Vardılar, Ne İnsan Var Ne Dam. Gelerek Haber Verdiler. Padişâh Durumu Anladı. Hakk Teâlâ Hazretlerine Hamd ve Şükür Yaptı. Ondan O Yeşil ve Somaki Direkleri Diktiler. İçerisine ve Dışarısına Üç Yüz Direk Dikti. Tam Kubbeye Gelince Mimarı Kayboldu. Frengistan’a Giderek Bir Ev Yaptı. Sonra Gelince Padişâh Onu Cezalandırdı.

Mimar, “Eğer Kubbeyi Bina Yapsaydım, Bu Bina Yerine Oturmada Zarar Olurdu Lâkin Şimdi Oturmuştur.” Dedi. Gelerek Kubbeyi Yerine Koydular. Sonra Her Bölgenin Ustalarını Getirerek Her Tarafa Koydular. Türlü-Türlü Kavisler Yaptılar. Padişâh Duvarlarına Altun ve Gümüş Tahtalar Koymalarını İstedi Fakât Koymadılar, “Zirâ Senden Sonra Yoksul Bir Padişâh Gelir ve Onlara Tamah Ederek Soyar. Öyle Şey Yapalım ki, Altundan ve Gümüşten İyi Olsun!” Dediler.

O Ak, Yeşil, Kızıl ve Sarı Mermerleri Tahta-Tahta Biçtiler, Duvarlarına Koydular. İki Yüz Bin Kubbeli ve İki Yüz Kapılı Bir Mescîd Oldu. Vaktaki Tamamlandı. Padişâh Altundan ve de Tekerlekleri Gümüşten Bir Araba Yapılmasını Emretti. O Arabaya Binerek Kapısından Mihraba Kadar Yürüttü ve “Ey Süleyman Yendim Seni!” Dedi. İçerisine Zarlar Astılar ve Ayrıca Atlastan, Altundan ve Gümüşten Kandiller Astılar. Süleyman Aleyhisselâm’dan Sonra Kimse Onun Gibi Bina Görmedi.

Rasülullah Sallallâhû Aleyhi ve Sellem Efendimiz Hazretleri Dünyâya Gelinceye Kadar O Bina Dimdik Dururdu. Rasül-u Ekrem Aleyhisselâm Dünyâya Geldiği Gece, Meşhûr Kiliselerin Kubbesi Yıkıldı. Ayasofya’nın Dahi Kıbleden Yana Kemeri ve Kubbesi Yıkıldı. Ne Kadar Yapmak İstedilerse de Naçar Kaldılar. Aleyhisselâtû Vesselâm Efendimiz Hazretlerine Elçi Gönderdiler, Durumu İzâh Ettiler. Rasülullah Sallallâhû Aleyhi ve Sellem Efendimiz Hazretleri Bir Avuç Toprak Vererek, “Varın Bunu Kirecine Katın.” Buyurdu. Dostları:

▬ “Yâ Rasülullah, Ne Hoş! Kâfire Bu Kadar Yardım Ettiniz?”

Dediler. Rasülullah Aleyhisselâm Efendimiz Hazretleri de:

▬ “Kâfir İçin Vermedim. Bir Zaman Gelecek, Ümmetim Onda Namaz Kılacak, Lâzım Olacak.”

Buyurdular. Vaktaki Îsâ Aleyhisselâm’a Nübüvvet Geldi. Bir Zaman Îsâ Aleyhisselâm Dinine Tâbi Oldular. Îsâ Aleyhisselâm’dan Sonra Dini Terk Ettiler. Rasülullah Aleyhisselâm Gelince, Putlar Bâtıl Oldu. Din-i Muhammed Aleyhisselâm, Kıyâmete Kadar Kâim Duracaktır.

Elhamdülillâhi Âlâ Dîni’l-İslâm!

Frengistan’da Bir Yer Vardır. Onu Îsâ Aleyhisselâm’ın Yârenleri Yaptılar. O Zaman Îsâ Aleyhisselâm’a Nübüvvet Geldi. Îsâ Aleyhisselâm’ın Yârenleri Her Tarafa Giderek Dâvet Ettiler. Onları Dahi Kabûl Ettiler, İslâm Üzere Oldular Fakât Sonra Azdılar. O Zamandan Beri, O Evler Meşhûrdur. Mihrabı Kudüs’e Doğrudur. Zirâ O Zamanlarda Olan Enbiyâlar, Namazı Kudüs’e Doğru Kılarlardı.

Rasülullah Sallallâhû Teâlâ Aleyhi ve Sellem Efendimiz Hazretleri Dahi, Altı Ay Kadar Namazı Kudüs’e Doğru Kıldılar. Sonra Yahudiler Taan Ettiler. Hakk Teâlâ Hazretlerinin Emriyle Cebrâil Aleyhisselâm Gelerek Rasül Hazretlerini, Öğle Namazını Kılarken Kâbe’ye Döndürdü. Nasâra Kavmi Dahi İslâm Üzere iken Kudüs’e Yönelirdi. Azıcık Gündoğusuna Döndüler, Böylece Dinlerini Değiştirdiler. Onların Dinlerini Değiştirdiklerine, Kıblelerini Başka Yere Döndürdükleri Şahiddir. Cümle Enbiyâ Kudüs’e Doğru Kılardı. Şeytân Aleyhillâne’nin İğvâsı ile Döndürdü.

Hangi Kilisenin Mihrabı Kudüs’e Doğrudur, O, İslâm Üzere Yapılmıştır, Diyerek Frengistan’da Eski Zamanlarda Îsâ Rûhullâh Yârenleri Dâvete Vararak Onlar Dahi Kabûl Edince, Kıbleyi Kudüs’e Doğru Yapmışlardır.

O Râfîziler ki, Nasranî Kavmidir. Bunu Düşünmezler mi ki, Evvel Zamanda Kıble Kudüs’e Doğru idi. Gündoğusuna Ne Sebepten Dolayı Oldu? Hazreti Meryem Hâtun Guslederken, Gündoğusuna Doğru idi Derler.

Âdâba Riâyet Ederek, Kıbleye Karşı Etmem Demişti. Öyle Yapmak ise Onlara İspat Olmadı, Zâhirdir. Bu da Küfürlerine Şahiddir.

Domuz Etini Yemek, Şaraba Helâl Demek, Suretler Yapmak, Bunlar Hâşâ Îsâ Tâlimidir. Bu Fiiller Dahi Onların Küfrüne Şahiddir.

Frengistan’da Bir Yer Vardır. Mihrabı Kudüs’e Doğrudur. Onu Îsâ Aleyhisselâm’ın Yârenleri Yaptılar. Onun Dikme Direğini Bir Cevhere ve Onun Bir Direğini Padişâh Bin Kez Bin Altuna İstedi, Vermediler. Askeriyle, Zorla, Gücüyle Almak İstedi, Dermân Bulamadı. Artık Ona Kimse Dermân Bulamadı. O Direği, Gökten Melekler İndirdi Derler. Onun Her Direği Bir Rayha Kefârettir. Onun Bir Direğinden Dâima Bal Sızar Derler, Nice Eve Yeter. Meğer Îsâ Aleyhisselâm Seyahatte O Odaya Gelince, Onları Kimse Konukluğuna Almamışlar. Îsâ Aleyhisselâm da Duâ Etti, Bal Revân Oldu. Onu Yediler. Şimdi Dahi Kesilmedi. Îsâ Aleyhisselâm Yârenlerinin Üçü Orada Yatar, Ziyâretgâhtır. Onların Birisi Gotus, Birisi Turyâse, Birisi de Nanbos’tur. O Yerin Padişâhı Ne Yapacağını Bilemese Gelir, Ondan İşâret Alır, Ona Göre Çalışırdı.

Mîtâ Denen Bir Yer Vardır. O da Frengistan’dadır. Onda Üç Yüz On Üç Mürsel Peygamberin Resimleri Vardır.

Lisan Denen Bir Yer Vardır. Onda Ateş Yaksalar Ateş İçerisinden Hâzin Sesler Gelir. Ne Dese Cevap Verir. Nitekim Mecusîlerin Ateşi Öyle idi. Şeytân Aleyhillâne Girerek Söylerdi.

Dünyâda Mescîdler ve Evler Çoktur. Eskiden Mihrapları Kudüs’e Doğru Yapılmıştır. En Meşhûr Olanları Beyân Eyledik.

[Dürr-ü Meknun (Muhyiddin-i Arabî)]