Mardindeki camilerinin en eskisidir.
İlk inşası bilinmemekle birlikte 1176 tarihinde var olduğu kayıtlarda geçiyor.

Minare kaidesindeki 1176 tarihli kitabeye göre, Diyarbekir Meliki 2. Kutbüddin İlgazi tarafından yaptırıldığı yazıyor.

Avlu duvarındaki kitabede ise 1186 yılında Artuklular'dan Hüsameddin Yavlak Arslan'ın adı yer alıyor.

16 değişik kitabesi bulunan yapı, Artuklu ve Akkoyunlu dönemine ait izler taşıyor.

1400'de Timur istilâsında zarar gören ve bir minaresi yıkılan cami Akkoyunlu ve Memlükler zamanında onarılmış.

Osmanlı döneminde de ciddi tamiratlar gören yapı, en son 2010 yılında restore edildi.

Çarşı içindeki binalar arasında sıkışıp kalan cami, bütün Artuklu yapıları gibi avlulu olarak tasarlanmış.
Avlunun etrafında sıralanan değişik mimarili yapılar farklı zamanlarda inşa edilmiş.

Dikdörtgen kesitli kalın taş payelerle mihraba paralel üç nefe ayrılan camiye avludan dört kapıyla giriliyor.
Doğu ve batıdan iki kapıyla girilen avlunun kuzeyinde geleneksel Artuklu çeşmesi bulunuyor. Eyvan içindeki çeşme insan ömrünü simgeliyor.
Su, kaynağından doğuyor ve küçük havuzda çocukluk günlerini tamamlayıp daha büyük olan ikinci havuza doluyor.
Oradan da mezar şeklindeki üçüncü havuza, kaçınılmaz sona akıyor.

Bir başka anlatımla da hayatı simgeleyen büyük havuzdan çıkıp gidiyor.
Çeşmenin şekli, suyun geniş ve dar kanallardan (yavaş ve hızlı) akışıyla insan ömrü anlatılmış.

Benzetme hoş, felsefe derin. Mardin'deki medreselerin ve avlulu camilerin hepsinde bu filozof çeşmeden var.

Bütün Artuklu yapıları gibi ulu cami de avlulu olarak tasarlanmış.

Avlunun etrafında sıralanan değişik mimarili yapılar farklı zamanlarda inşa edilmiş.

Enine dikdörtgen plânlı, mihrap önü kubbeli camiye avludan dört kapıyla giriliyor.

Eyvan içindeki geleneksel Artuklu çeşmesi. Su, kaynağından doğuyor ve küçük havuzda çocukluk günlerini tamamlayıp daha büyük olan ikinci havuza doluyor.

Oradan da mezar şeklindeki üçüncü havuza, kaçınılmaz sona akıyor. Bir başka anlatımla da hayatı simgeleyen büyük havuzdan çıkıp gidiyor. Çeşme ve su insan hayatına benzetilmiş

Çeşmenin şekli, suyun geniş ve dar kanallardan (yavaş ve hızlı) akışıyla insan ömrü anlatılmış. Benzetme hoş, felsefe derin. Mardin'deki medreselerin ve avlulu camilerin hepsinde bu çeşmeden var.

Dünyada ilk kumaş dokumacılığının iplik boyama ve keçeciliğin Mardin'de başladığını

Dünyada ilk dericilik sanatının debbağlık adıyla Mardin'de başladığını

Mardin'de buzdolabının olmadığı yıllarda bozulmasın diye yiyeceklerin kuyulara sarkıtıldığını

Karakoyunluların lideri Cihanşahın 1405 te Mardin'de doğduğunu

Dünyada ilk rasathanenin Mardinde kurulduğunu

Mardin'de muslüman ve hristiyan annelerin birbirinin bebeklerini emzirdiğini

Dünyada altın ve Gümüş işlemeciliğinin ilk kez Mardin'de MÖ–4500-3500 yılları arasında Süryaniler döneminde görüldüğünü

Dünyada ilk helva üretiminin Mardin'de yapıldığını

10.yy'dan 13.yy'a kadar Mardin'in Artuklu beyliğinin başkenti olduğunu ve 18 hükümdar gördüğünü

Dünyada en fazla kavim ve medeniyete ev sahipliği yapan ilin Mardin olduğunu

1932 yılınana kadar bütün Süryanilerin dini merkezinin Mardin olduğunu

Süryani Katolik merkezinin 1853-1910 Mardin'de olduğunu

İlk mecliste Mardin'i temsil eden milletvekilinin Yakup Kadri Karaosmanoğlu olduğunu

Mardin'in özellikleri nedeniyle UNESCO tarafından Venedik ve Küdüs'le birlikte Dünya Mirasına aday kent olduğunu

Dünya'da ilk diş tedavisinin Mardin'de yapıldığını

İlk İncil'in Mardin'de Deyrulzafaran Manastırında olduğunu

Hz.Ömer'in Süryanilere zarar verilmemesi yönündeki emirlerini içeren ahidnamesinin Mardin'de Deyrulzafaran'da olduğunu

Peygamberimizin postası Şeyh Çabuk'un kabrinin Mardin'de olduğunu

Dünya'nın en güçlü hamallarının Mardin'de olduğunu

Dünya'da ilk altın madenlerinin Mardin'de bulunduğunu

Mardin kalesi çok yüksek olduğu için Süriye’den 100 km öteden görüldüğünü

Doğu ve Güneydoğu Anadoludaki ilk matbaanın Mardin’de kurulduğunu

Dünya'nın ilk Üniversitesi olan Nisibis Akademi Mardin'de kurulmuştur
BİLİYOR MUYDUNUZ...