melekul ve ceberut alemi nedir aciklayabilirmisinz?

İbn Arabî, er-Rahîm kelimesinin iki noktasını şöyle açıklamaktadır. (Muhyiddin İbn Arabî, Fütûhât-ı Mekkiyye, s. 311. )“Rahîm” kelimesi; Ceberut âlemini (isim ve sıfatlar âlemi) anlatması dolayısıyla bu âleme ait bir özellik taşımıyor. “Rahîm” kelimesinin tecelli ettiği mana, Hazreti Ebû Bekir’de ortaya çıkmış. Rahîm, “koruma” anlamına geliyor. Peygamber Efendimiz Hazreti Ebû Bekir’in ceberut âlemiyle olan ilişkisini ve “hikmeti görme bilgisini” korumuşlar. O bilgiyi koruyunca da, Hazreti Ebû Bekir her baktığı yerde yalnız Allah’ı görmüş. Peygamber’in, “Üzülme Allah bizimle beraberdir.” sözü, Peygamberlik makamından değil kulluk makamından söylenmiştir. Görünüşte bunu söyleyen Peygamber de olsa aslında söyleyen Hazreti Ebû Bekir’dir. Hazreti Ebû Bekir, Hazreti Peygamber’den daha üstün olduğu için değil, Peygamber’in ona öğrettiği manayı anlayıp idrak ettiği, için “Allah bizimle beraberdir.” cümlesini Peygamber’e söylemiş. Peygamber ise bunu o anda söylemez, çünkü o hem “birlik” (cem), hem “ayrım” (fark) makamındadır. Yani o hem ceberutta hem dünyada olduğu için ceberut âleminde gördüğü hikmetleri açık açık söylemez. Hazreti Ebû Bekir ise, o an sadece ceberutta olduğu için Peygamber’in koruması altına girmiştir. Onun konuşmasında “kulluk” vardır, Peygamber’in konuşmasında ise Allah’ın tecellisi vardır. İkisi arasındaki bu farkın sebebi, Peygamber’in dostunun yalnız Allah olmasıdır. Oysa sahabe Peygamber’in değil, birbirinin arkadaşıdır ve hepsi Peygamber’in emrindedir, onun hizmetçisidir. Burada “arkadaşlık” kelimesi, “sadâkat” anlamındadır.

er-Rahman isminde, Mîm ve Nun Elif sayesinde “man.” diye ayrışmıştır. Çünkü Mîm, kendisini ruhun simgesi saydığımız için, melekût âleminden, kendisini cismin simgesi saydığımız için Nun, mülk âleminden, nokta ise ceberut (isim ve sıfatlar) âlemindendir. Çünkü nokta iddiayı ortadan kaldırmak için var olmuştur. Âdeta şöyle der: Ey Ruh! -ki o Mîm ’dir- Biz seni sen olman bakımından seçmedik. Fakat ilmimde senin hakkında bir inayet takdir edilmiştir (bu bakımdan seçildin). İsteseydim, senin varlığının vâsıtasıyla olmaksızın, aklın noktasına ve insanı gösteren Nûn’a muttali (haberdar/vâkıf) olabilirdim. Kendini bil! Bu seçimin, sen oluşun bakımından değil, ben oluşum bakımından sana bir tahsisim olduğunu bilmelisin. Böylelikle, seçim sahih (doğru/tam) olmuş, dolayısıyla artık başkasına tecelli yoktur. (Muhyiddin İbn Arabî, Fütûhât-ı Mekkiyye, s. 301.) Yani “Senin varlığın senin sen olmandan dolayı değil, benim onu takdir edişimden dolayı ortaya çıkıyor” diyor. Onun için de yapan-yaptıran yalnız Allah oluyor.

Mutasavvıflar var olan her şeyi zahir, bâtın ve ceberut olmak üzere üçe ayırmaktadırlar. Bu üç kısım da, üç çeşit âlemdir. Âlem-i şehadet, âlem-i melekût, âlem-i ceberut.

Ruhların ve nefislerin makamı olan âlem. Aynı anlama gelmek üzere gayb âlemi, bâtın âlemi, emir âlemi, lâhutî âlem tabirleri de kullanılır. Melekût; mülkiyet, kudret, hükümdarlık, büyüklük anlamlarında gerçek tasarruf gücünü ifade eden, mübalağa sığasında bir kelimedir. Kelimede bulunan "vav" ve "te" harfleri zait olup, mübalağayı vurgulamak üzere kullanılmışlardır. Melekût kelimesi Kur'an-ı Kerim'in çeşitli ayetlerinde geçmektedir: "De ki: Her şeyin melekûtu elinde olan kimdir?" (el-Müminun, 23/88); "Yerin ve göklerin melekûtuna bakmıyorlar mı?"(el-Araf, 7/185; ayrıca bk. el-En'âm, 6/75; Yasin, 36/83).

Âlem-i şehâdet, kevn ve fesata tabi olup, duyularımız tarafından idrak olunan, içinde yaşamakta olduğumuz şu âlemdir. Bir dereceye kadar insan tasarrufuna verilmiş bulunan bu âlem, zaman ve mekânla sınırlı olup, kevn ve fesata tabidir. Bu âlem için, halk âlemi, his âlemi ve mülk âlemi tabirleri de kullanılmıştır. İslâm filozofları bu âlem için daha çok, "ayaltı âlemi" tâbirini kullanmışlardır.

Âlem-i ceberût, şehadet âlemiyle taban tabana zıt vasıflara sahip olan bir varlık mertebesini ifade etmektedir. Âlem-i şehadet ve âlem-i melekûttan tamamen münezzeh olan bu âlem, Allah'ın ezelî varlığına delâlet eder (Tehânevî, a.g.e., II/1339, 1054; Seyyid Şerif Curcânî, et-Tarifât, s. 155).

tesekkur ederim abi

Bazı rivayetlere göre; kendi nurundan latif ve azim bir cevher yarattı. Buna, ilk cevher, Nur-ı Muhammed, Levh-ı mahfuz, akl-i kül, izafi ruh adlarını verirler ki, bütün ruhların ve cisimlerin başlangıcı ve esası bu cevherdir. Çünkü Cenab-ı Allah muhabbetiyle o cevhere bakınca, cevher, utancından o anda eriyip su gibi akmış, özü su yüzüne çıkınca ondan önce külli nefsi yaratmış, sonra sırasıyla meleklerin, peygamberin, velilerin, ariflerin, abidlerin, müminlerin, kafirlerin, cinlerin, şeytanların, hayvanların, bitkilerin her birisi için mertebelerine göre belli makamlar göstermiş ve her sınıf kendi makamına girmiştir. Her ruh, kendi cinsini bulmuş, her toplum kendi makamında kalmıştır.
MELEKUT ALEMİ BU 14 ÇEŞİT RUHLARLA TAMAMLANMIŞTIR. BU ALEMİN EN YÜKSEĞİNE VE EN LATİFİNE GAYB ALEMİ=LAHUT ALEMİ VEYA CEBERUT ALEMİ DENİR. BU ALEMİN ORTANCASINA RUHLAR ALEMİ=MANA ALEMİ VEYA EMİR ALEMİ ADI VERİLİR. BU ALEMİN AŞAĞISINA VE CİSİMLERE YAKIN OLANINA MÜCERRET ALEM=BERZAH ALEMİ VEYA MİSAL ALEMİ DENİR.
(Kaynak: ERZURUMLU İBRAHİM HAKKI HAZRETLERİ TAM MARİFETNAME TÜRKÇEYE ÇEVİREN ABDULLAH AYDIN MÜJDE YAYINLARI Sayfa: 23)

tesekkur ederim