Toplumda değer kazanma içgüdüsü

Edep ve ahlakın, tabiri caiz ise dip yaptığı bir zaman dilimi içinde yaşıyoruz. Toplumsal değerleri yavaş yavaş kaybediyor, yada o noktaya doğru gidiyoruz. İster dini açıdan, ister bilimsel açıdan (yada hangi açıdan) bakarsanız bakın büyüklenme, kibir dediğimiz yaşam biçimleri ile karşılaşıyoruz. Bu olguların temeline baktığımızda ise kişide benlik saygısının olmadığı, küçümseyici yada küçümseyicileri destekleyici basit karakterlerle görüyoruz.

Bu tarz tutumlar asıl olarak benlik değerini yükseltmeye hizmet eder ve narsist tutumları ortaya çıkarır. Yalın haliyle baktığınızda ise kibirlilik ve bunun da iki temel şeklini görüyoruz. Bilgi ve birikimlerinin değerlendirme yöntemi ile kazanımlar elde edilmesi yada Küçümseyici ifadelerle kendi karakterini olgunlaştırma olgusu.

Yaşadığımız toplumda en çok görülen şekil, karakterini olgunlaştırma iç güdüsüdür. Ne yazık ki bu güdü kendini büyüklenmeci, bilgili görünme ve çevreden saygı duyulma ihtiyacı olarak göstemektedir. Basit ifadelerle örnekleme yapacak olursak “ futboldan anlamayan küçük bir grup içerisinde bulunuyorsunuz. O gruba maç, gol, penaltı gibi bir takım sözleri sarfedin.” Göreceğiniz manzara “bu adam bu işi iyi biliyor.” Olacaktır. Gerçekte ise kendinize kişiliğinizin yada karakterinizin yeterince olgunlaşmadığı ve o grup içerisinde kendinize bir yer bulmayı amaçladığınızı ifade eder.

Bazı insanlar, topluluk içerisinde konuşurken faklı dillerden kelimeler kullanır. Kendini diğerlerinden farklı göstermeye çalışır. Olgunun temeline bakıldığın da benlik yetersizliğini görüyoruz. Bu davranış şekli ise Atıp tutma, toplum çerisinde başkalarını küçük görme, böbürlenme gibi davranışlarla kendini farklı gösterme olarak ortaya çıkan bir kibir olgusu olduğunu görüyoruz. Çünkü kendini içinde bulunduğu gruba göstermesi gerekir, hatta o gruba “bakın bende varım, ben bu işi iyi bilirim gibi. gibi” diyebilmektedir.

Değersizlik olgusunu yaşayan bu tip karakterler, maalesef toplumumuzda kendine yer edinme çabası içerisinde, her türlü söz-davranış biçimini kendisinde hak olarak görmektedir. Tam da burada bir ahlak detayını görmezlikte geçemeyiz. Sevgi ve Saygı , Toplumda yer edinme olgusunu tamamlayan en güzel unsudur.

Sonuç olarak toplumda yer kazanmak, sevgi ve saygı duyulmak gibi olgular sahip olmak istiyorsak, bunun yolu kişiliklere saygı duymaktan geçer. Kibir ve değersizlik duygusundan kurtulmak ve güzel bir ahlaka sahip olabilmenin becerilerini taşımak veya en azından öğrenmekle olur. Hep söylenir ya
EDEP YA HU.

‘’Modern insan piyasada kendisini hem satıcı hem de satılık meta olarak deneyimlediğinden öz saygısı kendi kontrolünün dışındaki koşullara bağlıdır.’’Başarılı’’ise değerlidir, değilse değersizdir. Bu yönlendirmeden kaynaklanan emniyetsizlik hissine ne kadar değer biçsek azdır. Kişi, kendi değerinin öncelikle kendine ait insani niteliklerinden değil de koşulları sürekli değişen rekabetçi bir piyasadaki başarısından oluştuğunu hissederse o kişinin öz saygısı sallantıda kalmaya mahkumdur ve sürekli başkalarının onayını alma ihtiyacı duyacaktır.’’ Erich Fromm’a ait bu sözler günümüz Türkiye’sine oldukça uygun.

Çok değerli Yusufeli kardeşim.
Üniversite yıllarımdan kalma yazmış olduğum makalenin bir kısmıydı. Maalesef ülkemizde en büyük sorun okuma,algılama ve değerlendirme içgüdüsü olduğu görülmektedir. Ama siz mükemmel özetlemişsiniz. Can-ı yürekten tebrik ediyorum. Ramazanınız mübarek olsun. Rabbime emanet olun.

Psikososyal bir yazı tam da aciklanabilirligi ile kendinde bütünleşmiş bir eser. Kardeşim ellerine sağlık.