Selamun Aleyküm, ben borsa, hisse senedi yatırımı yapmak istiyordum. Sorayım istedim hisse senedi haram mı? Haram değilse bu işte başarılı olmak için dua var mı?

Konuyla ilgili sorularla İslamiyet sayfasından buldugum bilgiyi paylaşıyorum umarım faydam olur.

Borsa hisse senetleri alım satımıyla ilgili Din İşleri Yüksek Kurulu’nun görüşü şu şekildedir:

"Bilindiği gibi, çeşitli ticaret ve sanayi kuruluşları tarafından çıkarılıp serbest piyasada ve menkul değerler borsasında, günlük değeri üzerinden alınıp satılan hisse senetleri; üretim, ticaret veya hizmet yapan ve alıcı tarafından bilinen bir şirkete ortaklığı ifade etmektedir."

"Bu senetlere sahip olan kimseler, ellerindeki senedin temsil ettiği ölçüde ilgili şirketin kar ve zararına ortak olurlar. Menkul Kıymetler Borsaları hisse senedi alım satımın yapıldığı pazarlardır."

"Hisse senedi almanın hükmü, arkasında bulunan ve temsil ettiği şirketin mal varlığı ile bağlantılıdır."

"Buna göre ister ulusal, isterse uluslararası olsun; şirketin meşguliyet alanı dinen yasaklanmış işler olmadıkça, meşru şekilde üretim veya ticaret yapan ve sermayesinin çoğu İslam'a göre helal olan bir şirketin çıkardığı hisse senetlerinin ve sahiplerine belirli süreler sonunda dağıtılan kar hissesinin alınmasında dinen bir sakınca yoktur."

"Ancak temsil ettiği servet meşru değilse, böyle bir şirketin hisse senedini alan ve bunun yıllık karından faydalanan şahıs, doğrudan veya dolaylı olarak İslami açıdan meşru ve helal olmayan bir servete ortak olmuş olur ki, bu caiz değildir."

"Yukarıda verilen ölçüye göre; hangi holdingin hisse senedini alıp, hangisini almayacağına şahıslar kendi araştırmaları sonucunda karar vereceklerdir."

"Buna göre portföyünde tahvil, faizli devlet bonosu ve dinen yasaklanan faaliyetlerde bulunan şirketlerin hisse senetlerinin yer aldığı yatırım fonlarına ortak olmak, evrakını alıp satmak da dinen caiz değildir."

"Dinimizde faizli işlem içeren ya da haram şeylerin alım satımını konu alan alışverişler haram kılınmıştır."

"Ayrıca borsa işlemlerinin manüplasyonlara açık olduğu da uzmanlarca ifade edilmektedir."

"Buna göre her türlü manipilasyondan da uzak durmak gerekir."

"Sonuç olarak, sermayesinin çoğunluğu İslami açıdan problem teşkil etmeyen, hizmet ve üretim alanları İslam'ın meşru gördüğü alanlar olan şirketlerin borsadaki hisselerinin her türlü manüpilasyondan uzak kalınması şartıyla alınıp satılması caizdir."

Bahse konu kurumun katılım endeksinin içeriğiyle ilgili en doğru bilgiyi kendilerinden alabilirsiniz

Paylaşımımin tamamini okumanızı tavsiye ederim.

Hisse senetleri satan anonim şirketlerin iş alanı meşru olmalıdır. Dolayısıyla İslam’da meşru olmayan ürünler üreten veya satan şirketlerin hisselerini satın almak caiz değildir. İlaveten Hisse senetleri satan şirketin işleyiş biçimi meşru olmalı yani faiz ile muamele etmemelidir.
Borsada hamiline ve nama yazılı hisse senetleri veya adi ve imtiyazlı hisse senetleri vardır. Bunlardan imtiyazlı hisse senedi sahibine özel bazı haklar tanınır. Mesela karın %5’i kendisine verilir, kalanı da eşit olarak diğer hisse sahiplerine taksim edilir. Yine şirket tasfiye edilecek olursa önce imtiyazlı senet sahibine değeri ne ise verilir. Kalanı da diğer hisse sahiplerine eşit olarak taksim edilir. İslam hukukunda hisse senetlerindeki işlem ortaklığa benzemektedir. Ortaklıkta sermaye payları ile kar oranları farklı olacak şekilde sözleşme yapılabilmesi caiz olmakla birlikte taraflardan birinin karının sabitlenmesi caiz görülmemiştir. Halbuki imtiyazlı hisse senetleri ile yatırımcılar genellikle sürekli bir temettü garantisi altındadırlar. Bu durum İslam ortaklık fıkhına aykırıdır.
Burada şunu da belirtmek gerekir ki borsa adeta kumar gibi bir oyun haline gelebilen bir yatırım aracına dönüşebiliyor. Hisse senetleri çeşitli spekülasyon oyunları ile değerlerinin üstüne çıkarılıyor şişiriliyor veya manipülasyon yapılarak hisse senedi fiyatları yapay olarak düşürülebiliyor bu durumda kimisi kaybedebiliyor kimisi ise kazanabiliyor. Bu tür spekülatif veya manipülatif hareketler borsalardaki temiz ve bereketli kazançlara gölge düşürmektedir. Dolayısıyla borsada yapılan işlemler ivazlı işlemler olması hasebiyle karşılıklı rızayı bozan hile ve aldatmalarla akdin fasit veya batıl olması mevzubahis olabilir.
Hasılı hisse senetleri alınıp satılırken faiz garar cehalet gayri mütekavvim mal ve haksız yollarla insanların mallarını yeme gibi İslam’da yasaklanan hususlar mevzubahis olmamalıdır. Daha önce ifade ettiğim gibi Müslümanın şirketin kar ve zararına bakılmaksızın sabit bir meblağ ödemesi hakkını veren imtiyazlı hisse senedini alması caiz değildir. Çünkü bu tür bir gelir dinen haram kılınmış olan faizden başka bir şey değildir. Aynı şekilde bir Müslümanın sermaye ve emek katkısında bulunmadığı halde sahibine kardan pay alma hakkını veren temettü senetlerini alması da caiz değildir. Zira bu işlemde insanların mallarının haksız yere yenmesi vaziyeti mevzubahistir.
Günümüzde artık İslami endeks diye bir uygulama çıkmıştır. Endeks belirli bir zaman diliminde fiyat maliyet satış performansı gibi verileri elde etmek amacıyla oluşturulan göstergelerdir. Hazır giyim tüketim endeksi gibi İslami endeks adından da anlaşılacağı gibi dini hassasiyetleri ön planda olan şirketlerin seçildiği endeks türüdür. İslami endekse kayıtlı şirketlerin gelirlerindeki helalliğinde şüphe olan kazanç %33’i geçmemelidir. Bu endeks daha ziyade katılım bankalarında uygulanmaktadır. Bugün dünya piyasalarında işlem gören yüzlerce endeks oluşturulmuştur. Londra borsasında FTSE, New York borsasında Dow Jones ve S P 500 gibi endeksler bunlardan bir kaçıdır. Ancak bu endeksler denetimden uzak oldukları için Müslümanlar bu endekslere yatırım yapmaktan uzak durmaktadırlar. Bu maksatla Türkiye önemli bir adım atmış ve İslam dünyasından sermaye çekmek için İslami kurallara uygun davranan 50 şirketin endeksini çıkarmıştır. En doğrusunu bilen sadece Allah (cc)’tır.

Teşekkür ederim

Teşekkür ederim