GENEL BİLGİLER

Tanımlama: Keskin veya pürüzlü bir cisimle cildin kesilmesi

Sportif yaralanmalar genellikle sıyrık ve kesilerle oluşur ki, bunlar çürüklere, yaralara ve düzensiz kesilere sebep olur.



Anatomik içerik:

Vücudun her kısmı



Bulgu ve Belirtiler:

Ciltte bir tip kesi

Sportif yaralanmalarda sıklıkla cildin kalkmasıyla acılı ve basamaklı kesiler görülür.



Ağrı

Kanama (baş ve alın yarıklarında fazladır)

"Şişlik,kızarıklık ve hassasiyet (bazen)



Nedenler:

Keskin veya sert objelerle direk darbe gelmesi (oyuncu malzemelerinin keskin ucu ayakkabı, eldiven, kask vs.)



Riski Arttırıcı Nedenler:

" Temas sporları

"Otomobil, bisiklet, motosiklet yarışları

" Pürüzlü oyun sahaları

Nasıl önlenir ?

# Koruyucu malzemeler kullan , mümkünse sert zeminlerde spor yapma.

Araba içinde emniyet kemerini kullan



TIBBİ YAKLAŞIM

Planlama:

" Doktor tedavisi, yaranın temizlenmesi ve dikiş atılması.

Tedaviden sonra kendi kendine bakım.

Tanı Yöntemleri:

' Kendi gözlemleriniz

Doktorca yapılan fizik muayene ve tıbbi geçmiş

' Kesi civarındaki kemiklerin röntgeni

Olası Komplikasyonlar:

' Dikiş altında sıvı toplanması

Lokal anesteziklere karşı allerji

Enfeksiyon oluşumu. Enfeksiyon varlığında ateş, ağrı ve ödem (sıvı toplanması) olur. Ödem dikişlerin açılmasına neden olabilir.

# Yaraizikalması ve bunun verdiği rahatsızlık

iyileşme Süresi:

Eğer dikişler enfeksiyon kapmazsa kesiler normalde 2 hafta içerisinde iyileşir (ylokaliza-syona göre farklılık gösterebilir.)

' Dikişler 10 gün sonra alınır.



TEDAVi

Not: Burada belirtilenler yardımcı öneriler olup, esas olarak doktorunuzun direktiflerini takip ediniz.



İlkYardım:

Hızlı kanamalarda :

" Yaralanmış bölgeyi bir bezle veya elinizle kapatın.Ambulansı beklerken veya acil ünite giderken 10 dakika kuvvetli bir baskı uygulayın

" Eğer baskı kanamayı kontrol edemiyorsa ve kanama bacak veya koldan ise turnike kullanın (hafif) Turnikeyi herhangi bir sargıdan veya benzer metaryalden yapabilirsiniz. Yaranın üstüne, kol veya bacağı çevreleyen turnikeyi sarın ve bağlayın. Yaralı bölümle gazlı bezi arasına sert bir obje yerleştirebilirsiniz. Bu sert objeyi çevirerek kanamayı yavaşlatacak ve durduracaktır. Turnike kullandığınızı mutlaka acil ünite çalışanlarına söyleyiniz.



Turnike 20 dakikadan daha fazla kullanmayınız.

' Aşırı kanama yoksa yara bakımı için; yaralanmış bölgeyi su ve sabunla dikkatlice temizle, genellikle lokal anestezi altında yaralanmış bölge yeniden temizlenecek ve dikiş atılacaktır, (doktor tarafından)



Tedavinin Devamı:

" Yarayı bandajla kapalı olarak tut ve 2 gün için orta derecede kompres yap, bu ödemi önler.

" Eğer bandaj ıslanırsa çıkar ve antibiyotikli merhem kullan

" Dikiş atıldıktan sonra kanama meydana gelirse, 10 dakika gaz bezini bastırarak yara üzerine baskı uygula.

" Tetanoz riskini önlemek için, tetanoz to-ksoidi veya antitetanık serum alın.

" Temas sporlarında, iyileşme tamamlanıncaya kadar birkaç pedle yaralanmış bölgeyi koruyun.



ilaç:

Hafif ağrılar için reçete gerektirmeyen parasetamol alabilirsiniz. Aspirin kullanmayın,

kamayı arttırabilir. Doktorunuz antibiyotikler

kuwetli ağrı kesiciler reçete edebilir,



Aktvite:

Tedaviden sonra normal aktivitelyerinize yavaş yavaş başlayın.

Diet:

Ekstra protein içeren et, balık, tavuk, süt, yumurta, peynir gibi besinler alın. Aktivite azalmasına bağlı kabızlığı önlemek için lifli ve sıvı besinler tercih edin.



DOKTORUNUZU ARAYIN

# Yaralanma varsa

# Yarada enfeksiyon işaretleri varsa (ba-grısı, ateş, ağrıda artış, kızarıklık, cerahat)

" iyileşen kesiler iz bırakabilir. Siz plastik cerrahiyle bunu yok etmeyi başarabilirsiniz.



AŞİL TENDONU YIRTILMASI

NORMAL ANATOMİ



GENEL BİLGİLER ;

Tanımlama

Aşil tendonu veya onun bağlantısı kas veya kemikdeki sakatlanmadır. Bu üç parça bir ünit oluştururlar. Yırtılmalar bu ünitinin en zayıf bölümünde meydana gelir.

Yırtılmalar 3 derecede değerlendirilir.

"Hafif (l c derece) Kas ve tendon liflerinde yırtılma olmadan hafif gerginlik mevcuttur. Kuvvet kaybı yoktur.

" Orta (2° derece) Kemiğe yapışma yerinde veya kas ve tendon liflerinde yırtık vardır. Güç azalmıştır.

' Şiddetli (3° derece) Kas-tendon veya kemik yapışma yerindeki liflerin kopması. Cerrahi tedavi gereklidir. Kronik yırtılmanın sebebi aşın kullanma ve aşın yüklenmedir. Akut yırtılmanın sebebi ise doğrudan sakatlanan veya aşın gerginliktir.

Anatomik İçerik

" Aşil tendonu

" Aşil tendonuna bağlı kaslar

" Topuk kemiği (Kalcaneus)

" Sinirler, periost, kan ve lenf damarları içeren yumuşak dokular.

" Aşil tendonu etrafındaki şişlik. ' Güç kaybı

• Kopma (parmak bastırıldığında çıtırtı sesi veya hissi) sesi

' Röntgende, tendon ve kasda kalsifiklasyon, ' Aşil tendonunu örten kılıfın enflamasyonu

# Tendon üzerinde boşluk hissi

' Parmaklar üzerinde yürüyememe.

Nedenler:

' Ayak bileğindeki kas tendon grubunun uzun süreli aşın kullanımı

' Engelli koşullar, uzun atlama, yüksek atlama veya kısa mesafeli koşular gibi kısa süreli tam yüklenmeli aktiviteler

Riski arttıran nedenler

' Kontakt sporlar

'Koşu

' Uzun atlama, engelli koşu veya sürat koşulan gibi ani startlı olan sporlar.

' Dolaşım azalmasıyla seyreden herhangi bir kalp-damar hastalığı

' Kanama bozukluğuna dair bir hastalık öyküsü

' Ayak büküldüğünde veya azaltıldığında agrı

" Baldır kastarında spazm

' Şişmanlık

' Beslenme yetersizliği

' Eski asil tendon sakatlanması

' Zayıf kas yapısı

Nasıl Önlenir?

Spor branşına uygun kuvvet ve kondisyon

programına katılın.

" Yarışma ve antrenmanlardan önce ısının

" Yarışma ve antrenmanlardan önce bölgeyi bandajlayın.

" Uygun koruyucu ayakkabılan tercih edin.

TIBBİ YAKLAŞIM

Doktor teşhisi

" Uygun bandaj, bazı zamanlarda alçı

" Rehabilitasyon süresince kendi kendine bakım

" Fizik tedavi

" Cerrahi müdahale

Tan Yöntemi:

" Belirtilerin gözlenmesi.

' Öykü ve bir doktor muayenesi

' Kırık olup olmadığını anlamak için o bölgenin röntgen filmi.

" ultrasaund. manyetik rezonans görüntüleme

Olası Komplikasyonlar:

" Aktivitelere erken dönüldüğünde iyileşme süre recinin uzaması

Tekrarlayan sakatlanmaları takiben stabil olmayan mayan veya hareketsiz ayak bileği

' Kemiğe yapışma yerinde enflamasyon (peri-ostit)

" Sakatlanmanın uzaması

İyileşme Süresi

Eğer ilk sakatlanmaysa aktivitelere dönmeden önce uygun bakım ve yeterli iyileşme süreci kalıcı bir sakatlanmayı önleyebilir. Kopan bağ veya ten donların iyileşme süreci kemik kırığının iyileşme süreci kadardır.

Hafif yırtıklarda =2-10 gün

Orta yırtıklarda = l O gün 6 hafta

Şiddetli yırtıklarda = 6-10 hafta

Tekrarlayan bir sakatlanmaysa yukarıdaki komplikasyonların hepsinin oluşması mümkündür.

TEDAVİ

Not : Doktorunuzun önerilerini takip edin. Bu bilgiler destek amaçlıdır.

İlk Yardım :

R.l.C.E. protokolün takip edin. Bu protokol dinlenmebuz, kompresyon ve elevasyondan ibarettir.

Tedavinin Devamı:

# Eğer splint veya alçı kullanılıyorsa parmaklan serbest bırakın ve arada bir egzersiz yapın. Eğer splint veya alçı kullanılmıyorsa;

# Günde 3-4 kez 15 er dakikalık buz masajı yapın

# ilk 72 saatten sonra eğer daha iyi hissediyorsanız, buz yerine sıcak tedaviye başlayın. Isıtıcı lam balar, sıcak duş, sıcak merhem, ısıtıcı pamad veya ısıtıcı krem ve merhemler kullanılır.

# Mümkünse havuz tedavisi yapınız.

"Tedavi sırasında bileğide saracak şekilde elastik bandaj sarın. Ayakkabının topuğunu yüksel tin,

Rahatlığı sağlamak ve ödemi azaltmak için sık sık ve hafif masaj yapın. haç:

Hafif rahatsızlıklar için, aspirin, parasetamol ve ya ibuprofen kullanabilirsiniz, toka krem ve merhemler kutanın.

Doktorunuz suntan reçete edebilir:

' Kuvvetli ağrı kesiciler

" Ağrıyı azaltmak için uzun süreli lokal anestezik enjeksiyonu

' Enfeksiyonu düzenlemek için bazen kortizon enjeksiyon Aktivite :

Orta ve şiddetli yırtılmalarda en az 72 saat kol tuk değneği kullanın. (Alçı veya splinte daha uzun)

Ağrı tamamen geçtikten sonra normal aktivitelere başlayın.

DM:

Et, balık, tavuk, peynir, süt ve yumurta gibi bol proteinli yiyeceklerle dengeli ve iyi beslenin. Hare-ketsizlikten oluşan kabızlığı önlemek için bol sıvı alın.

Rehabilitasyon:

Destekleyici bandajlara ihtiyaç kalmadığı za man günlük egzersizlere başlayın.



DOKTORUNUZU ARAYINIZ

"Orta ve şiddetli yırtılmalarda veya 10 günden fazla süren hafif yırtılmalarda,

" Tedaviye rağmen ağrı ve şişlik gittikçe kötüle-şiyorsa.

# Alçıda ağrılar meydana geliyorsa,

" Ağrı, sakatlanan bölgenin aşağısında, hissizlik ve üşüme, şişme

' Tırnaklarda mavi veya gri renk oluşumu



Kas Yaralanmaları

Ya doğrudan şiddete bağlı (darbe, çarpma; bkz. incinme) yada dolaylı olarak ani güçlü, koordinesiz kas hareketleri ve aşırı zorlanma koşulları nedeniyle oluşurlar. Bunun nedeni kötü hazırlanmış ("soğuk"), önceden yetersiz gerilmiş ya da yorgun bir kas sistemi de olabilir.

Kas kopması

Kasın aniden aşırı gerilmesiyle, çoğu zaman kas lifi yırtılması ve bölgesel kan birikmesiyle birlikte olur.

Tanı

Belirgin, basınçla ağrı, kas sertliği, hareket sınırlaması ve yüklenmede ağrı görülür.

İlk Yardım

Soğuk kompres uygulanır, koruyucu sargı sarılır (elastiki bandaj, Sport-Tape). Yaralı bölgeye masaj yapılmaz! Spor çalışmasına ve yüklenmeye devam etmek için dondurucu sprey kullanılmaz.

Tedavinin devamı

Yüklenme ağrısına ve işlev azalmasına göre bir kaç gün için spora ara verilir. Daha sonra kendi kendine kas gevşetmealıştırmaları,etkilihareketlerle alıştırma tedavisi, sıcak banyo uygulaması; elektrik tedavisi(Diadinamik, Nemektrodyn); yapılanma antrenmanı uygulanır. Hiçbir tedavi önlemi ağrıya yol açmamalıdır!

Kas Yırtılması

Büyük ölçüde kas yırtılması ya da kasın tamamen ortadan yırtılması ya da kopması.

Tanı

Şiddetli, batıcı ağrı, kas krampı, şişlik ya da farklı miktarda kanama (Kas kılıfı içindeki kanamada ağrı artar), işlevin engellenmesi olur; yüklenme kapasitesi yoktur. Birbirinden ayrılan kas uçları arasında çoğu zaman elle hissedilebilir hafif bir çökme görülür.

İlk Yardım

Soğuk uygulanır (nemli- soğuk pansuman, buz kompresi). Spor yapma yetisini tekrar kazanmak amacıyla dondurucu sprey uygulanmaz. Basınçlı

sargı, koruma ve Bk günlerde fazla yüklenilmemelidir. Akut dönemde sıcak

kompres uygulanmaz, masaj yapılmaz.

Bazı durumlarda cerrahi girişim gerekir. Bu nedenle hareket sınırlamalarında

veişlevin aşırı azaldığı durumlarda doktorun tanı vetedavisi kesinlikle

gereklidir.

Tedavinin devamı

1 ile 3 hafta sonra (kasın yırtılma derecesine göre) germe alıştırmalarıyla birlikte işlevel alıştırma tedavisi ve etkin hareketler (hareket banyoları da) , bundan başka sıcak kompresler, elektrik tedavisi (Nemektrodyn, Diadynamik), masajlar yapılır. Ancak bunlar doğrudan doğruya yaranın olduğu yere değil, sadece etrafına uygulanır. Küçük kas lifi yırtılmaları 2 ile 3 hafta sonra iyileşir. Daha büyükçe kas yırtılmaları için yaralanmanın derecesine ve yerine göre tam bir iyileşme için 6 haftaya kadar bir süre hesaba katılmalıdır. Yaralanma, kasın bütün kuvvetine ve gerilebilirliğine ulaşması, ayrıca kasa ait olan ve de etrafındaki eklemlerin sınırsız eklem hareketliliğine ulaşmaları durumunda iyileşmiş demektir. Yaralı kasa yapılacak çok erken bir yüklenme çoğu zaman kalıcı işlev azalmasına neden olur.

Bu nedenle rehabilitasyon evresindeki tedavi önlemlerinin uygulanmasına son derece dikkat edilmelidir. Bağımsız da yapılabilen söz konusu rehabilite edici alıştırma tedavisinin süreci kısaca şu biçimde özetlenebilir:

1. Kuvvet alıştırması olmaksızın yaralı kası germe alıştırmaları;

yaralı olmayan karşı tarafa kuvvet alıştırması yapılarak germe hareketleri

2. Yüklenme düzeyi ayarlanmış kuvvet (düşük direnç) alıştırmaları ile izometrik alıştırmalar

3. Ağrısız bölge içinde etkin bir biçimde yapılan hareketler

4. Dinamik ve izoton alıştırmalar

5. Kuvvet makinesiyle izokinetik alıştırmalar

6. Yaralı kaslarıvede gerekli koşullarda antagonist (karşıt) kas işlev gruplarını dikkatlice germe alıştırmaları

7. Koordinatif kas antrenmanı:

Nörofizyolojik kışımın giderek arttırılması alıştırmalar fizyoterapist tarafından

yaptırılır.

8 Yaralı kışımın yükünün giderek arttırılması

9. Antrenman yüklenmesinin artması- özgül yüklenme antrenmanı

10.Kas gerdirme alıştırmalarının (Stretching) uzunsüreli ve tutarlı biçimde uygulanması.

Kas Kılıfının Yırtılması

Gergin kaslara doğrudan doğruya bir darbe ya da çarpma sonucunda (kas fasyalarının yırtılması) kılcal damarlarının yırtılmasıyla oluşur.

Tanı

Basınçla ve hareket ederken ağrı, şişlik, orta derecede kanama, işlev engellenmesi olur. daha sonraki kas gerilmesinde yaralı bölgede elle hissedilebilir bir kabarıklık (Kas fıtığı) görülür.

İlk Yardım

S-B-Y Önlemleri: Soğuk uygulanır ( buz kompresi, nemli-soğuk kompresler), basınçlı sargı sarılır, yüksekte tutulur ve yükü hafifletilir.

Tedavinin Devamı

Çoğu zaman cerrahi müdahale gerekir (kas kılıfının dikilmesi). Son olarak 3 hafta yükü hafifletilerek korunur, destekli bandaj, yükü hafifleten işlevsel sargı uygulanır, kas alıştırma programı (kas yırtılmasında olduğu gibi), hareket banyoları uygulanır, yüklenme giderek arttırılır.

Ancak kas işlevinda ağrı olmaması ve eklemlerin rahatça hareket ettirilmesi durumunda spor yapılabilir.

ALLah Razı OLsun..

tıp öğrencisi gibi hissettim