Îmâm Kurtubî Hikâye Etti ki; Dünyâ Meşgûliyetine Dalıp Âhireti Unutan Simsarlardan (Yani Dellâl ve Komisyonculardan) Birine Ölüm Geldiği Zaman, Parmaklarını Bir Araya Getirip Hesap Yapmaya Başladı. Kezâ Hikâye Olundu ki; Yine Onlardan Birine Ölüm Zamanı Gelince Kendisine, “LÂ İLÂHE İLLALLÂH De!” Diye Kelime-i Tevhîd Telkin Olundu. O da Cevaben, “Eşeğe Yem Verdiniz mi?” Dedi. Yine Onların Bâzısına, “LÂ İLÂHE İLLALLÂH De!” Denildi. Bunun Mesleği ise Pazarcı idi. Bu Zât da, “Üç, Bir de Yarım (Yani Üç Buçuk), Dört, Dörtte Biri Müstesnadır.” Demeğe Başladı.

Başka Bir Kimseye, “LÂ İLÂHE İLLALLÂH De!” Denildi. O Kimse, “Ey Kadın! Bardağımı Bana Ver!” Dedi. Diğer Bir Kimseye –Bu Zât (Hayatında) Tartıyı Tam Olarak Tartardı– Kendisine Ölüm Zamanı Gelmişti. “LÂ İLÂHE İLLALLÂH De!” Denildi. O Zât da, “Siz Benim İçin Allah’a Duâ Ediniz de, O Kelimeyi Söylemeyi Allah Bana Kolaylaştırsın. Çünkü Ben (Çalışırken) Çok Az Şeylerden Terazinin Kefesini Silmediğimden ve Rüzgârların Esmesiyle Terazinin Kefesinde Biriken Tozları Temizlemediğimden Dolayı Terazinin Deliği Dilimin Üzerine Gelerek Beni O Kelimeyi Söylemekten Men’ Ediyor!” Dedi.

Başka Birisine Ölüm Zamanı Yaklaştığı Zaman, “LÂ İLÂHE İLLALLÂH De!” Denildi. O da, “Ben (Bunu Söylemeye) Güç Yetiremiyorum.” Dedi. Bunun Üzerine Kendisinden, “Bundan Seni Men’ Eden Nedir?” Diye Sorulunca da O, “Bir Gün Karşımda Durup Mendil Satın Almakta Olan Bir Kadının Güzel Yerlerine Bakmıştım.” Dedi.

Başka Bir Kimsenin Ölüm Zamanı Geldiği Vakit, “LÂ İLÂHE İLLALLÂH De!” Denildi. O da, “Ben Bunu Söylemeye Muktedir Olamıyorum Çünkü Ben (Hayatta iken) Dilimle Komşularıma Eziyet Ederdim.” Dedi.

Yine Bâzı Kimseye, “LÂ İLÂHE İLLALLÂH De!” Denildi. O da, “Ben Bunu Söylemeye Kâdir Olamıyorum.” Dedi. Bunun Üzerine Kendisine, “Sen Ne İş Yapardın?” Diye Soruldu. O Zât da, “Ben Bir Kadınla Yalnız Olarak Bir Yerde Kaldığım Zaman, Bu Kadın da Râzı Olduğu Takdirde Kalbim Onu Öpmeyi Arzu Ederdi.” Dedi.

Bir Diğerine, “LÂ İLÂHE İLLALLÂH De!” Denildi. O da, “Ben (Bunu Söylemeye) Kâdir Olamıyorum.” Dedi. Kendisine, “Sen Ne İş Yapar idin?” Diye Soruldu. O da, “Ben Bir Günâh İşlediğim Zaman, Allahû Teâlâ’dan Daha Çok Halktan Utanırdım.” Dedi.

Başka Birine, “LÂ İLÂHE İLLALLÂH De!” Denildi. O Zât, “Ben (Bunu Söylemeye) Kudret Yetiremiyorum.” Dedi. Bunun Üzerine Ona, “Sen Ne İş Ederdin?” Diye Soruldu. O da, “Hayatımda Bir Defa Zina Fiilini İşlemek Gibi Kötü Yola Düşmüştüm.” Dedi.

Diğer Bir Kimseye, “LÂ İLÂHE İLLALLÂH De!” Denildi. O da, “Kâdir Olamıyorum.” Dedi. Kendisine, “Sen Ne Fiil İşlerdin ki?” Diye Soruldu. O Zât da, “Bir Defa Karım Hastalandı da, Ben Köleme Kötü Fiili İşledim.” Dedi.

Bu Hususta Hikâyeler Çoktur. Allah’tan Dünyâda da Âhirette de Âfiyet İsteriz.

Ey Kardeşlerim! Bunu Böylece Biliniz de, Ceza Gününün Tek Sahibi Olan Allah’ın Huzuruna Arz Olunmazdan Önce Nefsinizi Hesaba Çekiniz Çünkü Bundan Asla Kaçmak, Kurtulmak Yoktur. Ancak Allah’a İtaât Hususunda Azık ve Rızk Teminini Arzu Edip İsteyen Kimseler Vardır. Birbirinize Günâhlardan Bir Şey Verişmenizden Sizleri Sakındırıyorum. Zirâ Çok Olur ki, Ölüm Zamanında Herhângi Birinizin Dili Bağlanır da, Kelime-i Şehâdeti Söyleyemez (ve Bu Suretle) Îmânsız Olarak Gidilmesinden Korkulur. Allah, Cümlemize Hüsn-ü Hâtimeler Nâsip Eylesin; Âmin.

Âlemlerin Rabbi Olan Allah’a Hamd Olsun.

Yezid er-Rakkaşi Nefsini Azarlayarak Kendi Kendisine, “Ey Nefs! Vây Hâline! Ölümünden Sonra Namazını Kim Kılacak? Ölümünden Sonra Senin Nâmına Orucu Kim Tutacak...” Derdi. Sonra Yine, “Ey İnsanlar! Ağlasanıza! Nefsinizin Geri Kalan Ömrü Üzerine Bağıra-Bağıra Ağlasanıza! Herkim ki Ölüm Ona Vaatli, Kabir Onun Evi, Toprak Döşeği, Kurt Böcek Arkadaşı, Büyük ve Müthiş Korku Kendisini Yerinden Koparıp Alıyor; Binâenaleyh O Kimse Uykudan Nasıl Zevk Alır?” Der. Sonra Yere Serilip Bayılıncaya Kadar Ağladı.

Ömer b. Abdülaziz Hazretleri Fakîh ve Âlimleri Topluyor, Onlara Ölümü, Kıyâmet Gününün Korkularını (Çetin ve) Kötü Hesaba Çekilmeyi, Sırât Köprüsünden Geçilmeyi Müzakere Eder ve Onlardan Birisi, Sanki (Yatmakta Olan) Bir Cenaze Varmış Gibi Ağlardı.

(Hadîsçilerin ve Tâbiînin Büyüklerinden) Süfyân-ı Sevrî Hazretlerinin Yanında Ölüm Zikrolununca, Kendisinden Günlerce Kimse İstifâde Edemezdi. Kendisi de Yemez İçmez ve Bir Şey Sorulduğunda (Sadece) Bilmiyorum Diye Cevap Verirdi.

Ali b. Fudayl b. Iyaz Radiyallâhû Anh da Yanında Ölüm Zikredilince (Korkusundan) Titreyerek Mafsalları Kopacak Gibi Olurdu.

Yusuf b. Esbat ise Bir Cenazeyi Teşyi Ettiği Zaman Ölecek Gibi Oluyordu da, Kendisini Evine Sedye ile Getiriyorlardı.

Muhammed el-Leffaf Hazretleri de Şöyle Derdi; Herkim Ölümü Çok Hatırlarsa Ona Üç Şey İkrâm Edilir: Acele Tevbe Etmesi, Nefsin (Aza) Kanaat Etmesi ve İbâdetten Zevk ve Neşe Almasıdır... Herkim de Ölümü Unutursa, O da Üç Şeyle Cezalandırılır: Tevbe (ve İstiğfâr) Etmeyi Geciktirmesi, Dünyâya Haris Olması, İbâdet Hususunda Tembel Olmasıdır.