13- Biz her insanın her türlü amelini onun boynuna bağladık. Kıyamet gününde bu amelleri onun karşısına yazılı bir şekilde çıkarırız. Böylece insan, yaptıklarını yazılı bir şekilde bulur.

14- Sonra ona “Kitabını oku! Bugün sen kendini hesaba çekmede yetersin” denilir.

15- Her kim doğru yola girerse kendisi için doğru yola girmiş olur. Her kim de doğru yoldan saparsa kendi aleyhine sapmış olur. Hiçbir günahkâr başkasının günah ağırlığını taşıyamaz. Biz Resûl göndermedikçe de azap edecek değiliz.

16- Biz bir memleketin helakini diledik mi oranın ileri gelen şımarık azgınlarını yönetime geçiririz. Onlar o ülkede her türlü fasıklığı işlerler de bu nedenle onların üzerine azap sözü müstahak olur. Ardından orayı yerle bir ederiz.

17- Nuh’tan sonra pek çok milleti helak ettik. Rabbinin kullarının günahlarından haberdar olması ve onları görmesi yeterlidir.

Bu Ayetlerden Anladıklarımız:

1. İnsanın tüm amelleri ona bağlanır. Onun hücrelerine kadar sirayet eder. Zira hücreler ölmeden önce tüm bilgilerini yeni gelen hücrelere aktarırlar. Bu sayede insan, gördüklerini, yaptıklarını, hatıralarını ve becerilerini unutmaz. Bir insan vücudunun neredeyse tamamı 15 yıl gibi süre içinde -birkaç organı hariç- tamamen değişir. Tamamen yenilenen bir ciğer, bir mide, bir bağırsak, bir böbrek, bir dil ve deri ile hayatına devam eder ve yenilenme de son sürat devam eder. İşte insan vücudundaki hücreler geçmişi nasıl koruyorsa, yapıp ettiği her şeyi de öyle koruyacaktır. Bunlar kıyamet gününde insanın karşısına yazılı bir metin olarak çıkacaktır. Herkes kendi amellerinin iyi olanlarını ve kötü olanlarını görecek. Toplamasını, çıkarmasını yapacak ve kendi hakkındaki sonucu görebilecektir. Yani kimsenin onu hesaba çekmesine bile gerek kalmayacaktır.

2. Herkesin yaptığı iyilik kendisinedir. Kötülük de kendisinedir. Kimse başkasının şahsi günahlarını yüklenemez. Ancak bir kimse başkasının sapmasına neden olmuşsa ayrıca saptırma günahı alır.

3. Allah bir toplumu uyarmadıkça, onlara Resûl, elçi ve davetçiler göndermedikçe onlara azap etmez. Kendisine İslamî davet ulaşmamış ya da doğru bir şekilde ulaşmamış kimseler bu ayetin kapsamına dahildir.

4. Allah bir toplumu helak etmek istedi mi onları liderleriyle helak eder. Toplum, azgın kimseleri iş başına getirir, yönetimi onlara teslim eder; onlar da ülke de her türlü yasağı çiğnerler ve sonunda Allah’ın azabı onlara müstahak olur. Ülke ekonomik ve siyasi açıdan çöker; toprak bütünlüğünü kaybeder, ülkede iç huzursuzluk baş gösterir ve ardından güvensizlik ortamı çıkar.

Rabbim ülkemizi her türlü kaostan, fitneden, iç ve dış huzursuzluklardan, ekonomik ve siyasi krizlerden muhafaza eylesin! İslam ülkelerine birlik, dirlik ve dayanışma nasip eylesin!