Vakıf ve Özellikleri

*Vakıf, durmak demektir. Okuyuşa devam etme niyetiyle, herhangi bir kelime sonunda, kısa bir duraklama yaparak, nefes almak veya vermekle gerçekleşir.

*Kur’ânı Kerîm okurken, “Duruş ve durulan yerden başlayarak devam etme” bilgi ve becerilerini konu alan “Vakıf ve İbtidâ” ilmi Tecvidin temel meselelerinden biridir.

*Tefsir ve diğer Kur’ân ilimlerinde yeterli bilgi düzeyinde olmayanlar, bu konuda sıkıntı çekmemek için, alimler tarafından öngörülen yöntemlerden yararlanma durumundadırlar.

*Bazı Kur’ânı Kerîm nüshalarında görülebilen, vakıf yerleri ve işaretlerindeki farklılıklar, bu konudaki uzman alimlerin tercih ve yorumlarından kaynaklanmakta ve herhangi bir sorun oluşturmamaktadır.

*Ayrıca, nefes zarureti ile veya vakıf becerisini sınama gerekçesiyle, kelime ortasında olmamak üzere, her yerde vakıf yapılabilir.

Kur’ânı Kerîm’de, herhangi bir sebebe bağlı olmaksızın, durulması emredilerek farz olan veya yasaklanarak haram olan hiçbir vakıf yoktur.

*Kısalığı-uzunluğu ne olursa olsun ve hatta sonundaki vakıf işareti ne olursa olsun, âyet sonlarında vakıf yapmak, Peygamber Efendimizin (Sallallâhu ‘aleyhi vesellem) yaygın uygulaması olarak sünnettir. Bununla birlikte geçmek de câizdir.

*Vakıfta, Kur’ânı Kerîm’in yazım şekline uyum esastır.

*Kelime sonundaki harf harekeli ise; harekesi kaldırılır ve harf, cezimli gibi okunur.

Buna sükûn üzere durma denir. ( بِرَبِّ النَّاسِ – بِرَبِّ النَّاسْ ) gibi.

*Üzerinde durulan harekeli harf, Vâv ( و ) veya Ye ( ى ) olduğunda; kendinden önceki harfin harekesi uygunsa, Med harfine dönüştürülür.

( فَنَسِىَ – فَنَسِى ) gibi.



Vakıf İşaretleri

*Uygulamada yaygın olarak esas aldığımız vakıf işaretleri, onları geliştiren alimin adı ile söylenir olmuş ve Secâvend işaretleri olarak tanınmıştır. Vakıf çeşitleri ve başlıca işaretler şunlardır:

( م ) Vakfı Lâzım: Geçildiğinde (Vasıl yapıldığında) mana bozulabilir gerekçesiyle, vakıf yapılması önemle istenen ve geçilmemesi gerekli yerde bulunur.

Bununla birlikte, geçmek, haram işlemek ve günah kazanmak demek değildir.

( ط ) Vakfı Mutlak: Geçmek için bir gerekçe yoktur, durulmalıdır anlamı taşır. Durulduğunda, her iki tarafın da, mana yönüyle birbirinden bağımsız olabileceği yerlerde bulunur.

( ج ) Vakfı Câiz: Hem vakfın, hem de vaslın (geçmenin) mümkün olabileceği, bununla birlikte, vakfı tercih etmenin öngörüldüğü yerde bulunur.

( ز ) Vakfı Mücevvez: Aynı şekilde hem vakfın, hem de vaslın mümkün olabileceği, bununla birlikte, vaslı tercih etmenin öngörüldüğü yerde bulunur.

( ص ) Vakfı Murahhas: Nefesin yetişmemesi gibi durumlarda, vakıf yapmaya ruhsat vermek için konmuştur. Aksi halde geçmek daha uygundur.

Bu vakıf çeşitleri ve işaretlerinin dışında, başka işaretlerde kullanılabilmektedir.

( لا ) Bulunduğu yerin her iki tarafı da, mana yönüyle birbiriyle alakalı olduğunda bu işaret görülür.

Âyet ortasında bulunduğunda; Burada durma! Eğer zaruret gereği durursan, biraz geriden alarak devam et, anlamı taşır.

Âyet sonunda bulunduğunda; Durabilirsin, fakat okuyuşu burada bitirme, geriye gelmeden bir sonraki ayete devam et, mananın tamam olduğu bir yere kadar git, anlamı taşır.

( قف ) Mana itibariyle durmanın uygun olabileceği yerlerde bulunur.

( ع ) Rukû‘ işareti denir. Bir mevzunun tamamlandığı ve diğerinin başladığı yerlerde bulunur.

Namazda iken konuyu tamamlayıp sonra rukûya gitmeye yardım ettiğinden bu isim verilmiştir.

Hatim ve aşır okurken, başlayış ve bitiriş yeri tayininde, veya herhangi bir yeri ezberlerken, ders başı ve sonu olarak da bu işareti esas almak uygun olur.

( :. :. ) Vakfı Mu‘âneka: Birbirine yakın iki ayrı yere konan, üçer noktadan ibarettir. Hangisinde durmak tercih edilecekse, diğerinde geçmeyi öngörür.

Tecvid