Cenâb-ı Hakk Bundan Sonraki Âyette, Bu Mahrûmiyet Sebebinin Dünyâ Sevgisi Olduğunu Zikrederek Şöyle Buyurdu:

(212) Kâfir Olanlara Dünyâ Hayatı Süslü Gösterildi. Onlar, Mü’minlerle Alay Ederler. Hâlbuki Takvâ Sahipleri Kıyâmet Gününde Onların Üzerinde Bir Derecededir. Allah Dilediğine Hesapsız Rızk Verir.

Tefsîr

Cenâb-ı Hakk Buyuruyor ki; Ehl-i Kitap İçerisindeki Kâfirlerle Onların Dışındaki Kâfirlere Dünyâ Hayatı Süslendi. Yani, Onların Gözünde Dünyâ Çok Güzel Gösterildi Dünyâ Sevgisi Kalplerine İşledi. Öyle ki Uğrunda Kendilerini Helâk Edecek Şeylere Daldılar Onun Dışındaki Her Şeyden Yüz Çevirdiler. Kalpleri Tefekkür ve İbret İçin Boş Kalmadı, Kulakları Öğüt ve Uyarıları Duymadı. Aksine Dünyâ Sevgisi Onların Gözünü Kör, Kulaklarını Sağır Etti. Onlar Tüm Himmetlerini (Gâyret ve Hedeflerini) Dünyâya Hasrettiler. Hattâ Onlar Fakir Müslümanlar ve Suffe Ehli Gibi Dünyâdan Yüz Çeviren Mü’minlerle Alay Ettiler. Kâfiler, Dünyâdan Yüz Çevirip Allah’a Yöneldiler Diye Fakir Müslümanlarla Eğlendiler. Allah Onların Eğlendiği Kimseleri Âhirette En Yüksek Makamlara Yükseltti ve Kâfirleri ise En Aşağı Derecelere İndirdi. Kâfirler Dünyâda Mü’minlerle Alay Ederler Fakât Kıyâmet Günü Takvâ Sahipleri Onların Çok Üzerindedirler. Çünkü Onlar, En Yüce Makamlarda Bulunurlar, Kâfirler ise En Aşağı Seviyelerde (Hor ve Hâkir Bir Şekilde Azâb İçerisinde) Yuvarlanırlar yahût Muttaki Mü’minler Kerâmet ve Nimet İçerisindedir, Onlar ise Zillet ve Horluk İçerisindedir yahût Muttaki Mü’minler, Dünyâda Kâfirlerin Kendileriyle Alay Ettiği Gibi Kıyâmet Günü Onlarla Alay Ederler.

Cenâb-ı Hakk Âyette Özellikle Takvâyı Zikretti. Çünkü Takvâ, Onların Yücelme ve Yükselme Sebebidir. Mü’minlerin Fakirliğinden Dolayı Kâfirlerin Onlarla Alay Etmesine Gelince; Aslında Fakirlik Kul İçin Bir Şereftir, Dünyâ Malının Çokluğu ise Her Zaman Kulun Şerefine Alâmet Değildir. Zenginlik Bâzen Kulun Helâke Gitmesine Sebep Olur, Bâzen de Dinini Yaşamasına Yardımcı Olur.

Âyet Şöyle Bitiyor; Allah Dilediğini Rızıklandırır. Yani, Ona Hesapsız Rızk Verir. Allah Bâzı Kullarına Dünyâda Genişlik Verir Fakât Bu Mal, Onun İmtihânı Olur. Bâzen Kendisini Azâba Götürür. Allah Dilediği Kullarına da Onu Denemek ve Günâhlarını Temizlemek İçin Az Mal Verir. Allah Yaptıklarından Hesaba Çekilmez, Kullar ise Her Yaptıklarından Sorumludur [Enbiyâ 21/23.].

[212.] Âyetin Tasavvufî İşâretleri

Bil ki Bâtın Ehlinin Bütün Amelleri Kalple Yapılır, Bâtında Gerçekleşir. Bu Amel Tefekkür, İbret, Müşahede ve Eşyânın Hakîkâtine Nüfuz Cinsinden Bir Amel Çeşidi Olabilir.

Şöyle de Diyebiliriz ki; Kalp Ehlinin Ameli ya Bir Fikir veyâ İbretli Bir Bakış ya da İlâhî Huzura Bağlanma Şeklinde Olur. Onlar, Amellerinden Ancak Açıklanması Zorunlu Olan Farzları Gösterirler. Bunun İçin Âriflerden Birisi Şöyle Demiştir; Amel Kalbe Ulaşınca, Azâlar Rahat Eder (Vücûd Ameli Zorlanmadan Severek Yapar).

Bilindiği Gibi Kalple Yapılan Zerre Kadar Amel Azâların Yaptığı Dağlar Kadar Amelden Daha Fazîletlidir. Çünkü Kalbin Amelleri Gizlidir, Onu Melek Bilmez ki Yazsın, Şeytân Fark Etmez ki Bozsun! Kalbî Amellerde İhlâs Gerçekleşir. Ayrıca Şu Hadîs-i Şerif de, Kalple Yapılan Bir Amelin Ne Derece Üstün Olduğunu Göstermektedir:

(Kalbi Hakk’a Bağlayan) Bir Saatlik Tefekkür (Gâflet İçerisinde Yapılan) Altmış Senelik (Nâfile) İbâdetten Daha Fazîletlidir.

[Ebu’ş-Şeyh, Kitâbü’l-Azâme, No: 73; Süyûti, es-Sağîr, No: 5897.]

Şu Hadîs-i Şerif de Konumuzla İlgilidir; Rasülullah Sallallâhû Aleyhi ve Sellem Efendimize, “Hangi Amel Daha Fazîletlidir?” Diye Sorulunca, “Allah’ı Bilmek (Mârifet).” Buyurdu. Kendisine, “Ey Allah’ın Rasülu! Biz Sana Amelden Soruyoruz Hangi Amel Daha Fazîletlidir?” Diye Tekrar Sorulunca Rasülullah Sallallâhû Aleyhi ve Sellem Yine, “Allah’ı Bilmektir.” Buyurdu ve Sebebini Şöyle Açıkladı; Kul Allah’ı Bilerek Amel Yaparsa, Ameli Az da Olsa Kendisi İçin Yeterli Olur.

[İbn Abdilberr, Câmiu Beyâni’l-İlm, 1/49.]

Bâtın (Kalp) Ehlinin Amelleri Gizli Olduğu İçin, İşin Zâhirinde Kalan Kimseler Onlarla Alay Eder Onları Küçük Görür. Zirâ Onlarda, Âbid ve Zâhidlerde Gördükleri Amelleri Görememektedirler.

Allah’tan Başkasını Müşahede Etmekten (Onları Gerçek Varlık ve Fiil Sahibi Görmekten) Sakınan yahût Kendisini Allah’tan Meşgûl Eden Her Şeyden Korunan Kimseler, Kıyâmet Günü Onlarla Eğlenen Kimselerin Çok Üzerinde Yüksek Makamlarda Bulunurlar. Çünkü Onlar, Allah’ın Huzurunda Özel Yakınlık Elde Etmiş Kimselerdir. Diğerleri ise Avâm Müslümanlardan Birisidir. Allah Dilediklerine Her İki Dünyâda da Hesapsız Rızk Verir, Yani Kısmadan ve Kısıtlamadan Verir. Allah Kendisine Yönelen, Kalbini O’ndan Başkasından Boşaltan Kimselere Pek Çok İlim Bahşeder, Anlayış Hazinelerinin Kapılarını Açar.

Kulunu Hayırlı İşlerde Muvaffak Eden Allah’tır