Ey İlâhi Sırları Öğrenmek İsteyen!
Sen bil ki, kalbin örneği bir havuz gibidir. Öyle bir havuz ki, meselâ ona dışarıdan beş ırmak boşalmaktadır. O ırmaklar kimi gün saf, tertemiz, kimi gün de bulanık aktığından, havuzun dibinde çok çok balçık, çamur toplanır. Eğer bir kişi o havuzu temizleyip dipte olan çamuru çıkarmak istese ona önce düşen vazife, o havuza akan ırmakların suyunu kesmektir. Sonra dışarıdan bir araç bularak o balçığı karıştırmak, yerinden kımıldatmaktır. Tâ ki, o havuzun dibinden yeniden saf, berrak su kaynasın ve o bulanık olan suyu çıkararak artık havuzun bulanmasına engel olsun. Böylece bilinmeli ki, görünürdeki beş duygumuz, o akan beş ırmak gibidir. O beş duygudan kalbe hiç durmayarak türlü bilgiler, türlü düşünce ve zanlar akar, kalbi kaplar. Bunların kimisi yararlı, ıslah edicidir, kimisi fâsiddir, kalbi ifsada boğar. O zaman da gönlün içinden pencereler açılmaz ve Hak Teâlâ tarafından da Ledün ilmi o kalbi kaplamaz.
Kimyai Saadet
İmam Gazali hazretleri
|