Can you explain the concepts of evil eye, intention, mana-yı name and mana-yı letter in Mesnevi-i Nuriye?

Bahse konu yer şöyledir:

"Kırk senelik ömrümde, otuz senelik tahsilimde yalnız dört kelime ile dört kelâm öğrendim; tafsilen beyan edilecektir. Burada yalnız icmalen işaret edilecektir. Kelimelerden maksad: Mana-yı harfî, mana-yı ismî, niyet, nazardır. Şöyle ki:

Cenab-ı Hakk'ın masivasına (yani kâinata) mana-yı harfiyle ve Onun hesabına bakmak lâzımdır. Mana-yı ismiyle ve esbab hesabına bakmak hatadır.

Evet her şeyin iki ciheti vardır. Bir ciheti Hakk'a bakar. Diğer ciheti de halka bakar. Halka bakan cihet, Hakk'a bakan cihete tenteneli bir perde veya şeffaf bir cam parçası gibi, altında Hakk'a bakan cihet-i isnadı gösterecek bir perde gibi olmalıdır. Binaenaleyh nimete bakıldığı zaman Mün'im, san'ata bakıldığı zaman Sâni', esbaba nazar edildiği vakit Müessir-i Hakikî zihne ve fikre gelmelidir.

Ve keza nazar ile niyet, mahiyet-i eşyayı tağyir eder. Günahı sevaba, sevabı günaha kalbeder. Evet niyet âdi bir hareketi ibadete çevirir. Ve gösteriş için yapılan bir ibadeti günaha kalbeder. Maddiyata esbab hesabıyla bakılırsa cehalettir. Allah hesabıyla olursa, marifet-i İlahiyedir." (Mesnevi-i Nuriye)



Nazar, bakış veya bakmak veya bakış açısı demektir. Eşyaya bakarken yaratıcı, ustası ve sanatkarı namına kısaca Allah hesabına bakmak lazımdır. Yoksa elde edilen bilgi cehalete ve abesiyete inkılap eder. Allah'ı bulamayan bir bakış doğruyu bulamaz.

Niyet, kalpteki niyettir. Bir işi veya ameli yaparken hangi niyetle yapıldığı önemlidir. Normalde birini öldürmek büyük günah iken, cihad esnasında birini öldürmek sevaptır. Burada işin rengini değiştiren niyettir.