Katalepsi: Hafif transta verilen telkine bağlı olarak, derin transta da ortaya çıkan hareketlerin yavaşlaması ve daha sonra kaybolması halidir. Hafif halinde adalelerin gösterdiği direnç bir bal mumu çubuğun büküldüğünde gösterdiği dirence benzediğinden bu hale Flexibilitas Cerea denir. Süjeden kolunu, ayağını veya ağzını belirli bir duruma getirmesi istendikten sonra kolunun (veya ağzının) artık bu şekilde kalacağı adalelerinin gittikçe sertleşeceği ve kolunun tahta gibi katılaşacağı telkin edilirse kolun bu şekilde kaldığı ve uygulanan çok büyük kuvvetlere rağmen kolun aldığı durumu değiştirmenin olanaksız olduğu görülür. Veya süje kendisi bütün uğraşmalarına rağmen kolunun durumunu değiştiremez; ağzını kapatamaz, veya göz kapaklarını açamaz v.s. Hipnoza giren süjeden gözlerin kapandıktan sonra açılamaması telkin sonucu meydana gelmiş katalepsiye bağlıdır.

Katalepsi derin transta telkin ile bütün vücutta meydana getirilebilir, bu takdirde bütün vücut alçı bir heykel kadar sert, katı ve hareketsizdir. Sahne hipnotizmacılarının en büyük gösterilerinden biri de gösteriye uygun olması yüzünden budur. Çünkü süje bu halde normal halde bir insanın yapamayacağı bir çok kas kuvveti denemelerini başarı ile bitirir.

Otomatik Hareketler: Süjeye herhangi bir el hareketi (elini silkeleme, bir daire etrafında çevirme gibi) yaptırılır ve bu hareketi artık durduramadan devam edeceği telkin edilir. Süje kendi kendine bu hareketi durduramaz. Normal halde şahsa yorgunluk verebilecek bir zamandan çok daha uzun bir süre, süje bu hareketi hiçbir yorgunluk duymadan yapar. Hareketin yavaşlaması, hızlanması veya durması telkinle elde edilebilir. Bu olay katalepsinin tersi bir görünüşe sahiptir.

Anesteziler: Anestezilerin nasıl elde edilebileceği önceki bölümde anlatılmıştır. Burada ilave edelim ki deride elde edilecek anezteziler o kısma gelen sinir uçları ve bunların yayıldığı dermatomlara bağlı değildir. Çünkü hipnoaneztezi ağrı impulsünün iletilmemesinden değil idrak edilmemesinden iler gelen psişik bir bir haldir.

İllüzyonlar: İllüzyon mevcut bir eşyayı yanlık idrak etmek demektir. Orta ve derin transtaki bir süjeye bir bardak çeşme suyunun çok soğuk bir gazoz veya bir bardak şarap diye içirmek mümkündür. Bunun için tekrar edilmiş birkaç basit telkin yeterlidir.

Hiperesteziler: Transdaki süjelerde görme, işitme koku alma gibi hislerde bir keskinleşme gözlenmiştir. Bu halin bir dikkat artışı sonucu mu yoksa bazı şahıslarda aslında varolan bir keskinlik mi olduğu düşünülmektedir. Atmosfer şartlarını anlamada ve zaman tayininde de normalden fazla bir keskinlik ortaya çıktığı kaydedilir.

Amneziler: Amnezi fenomeni orta transta özel telkin verilerek derin transta da spontane olarak elde edilir. Teknik bahsinde anlattığımız gibi süjeye onu uyandırmadan önce "Bu seans içinde olup biten her şeyi unutacaksınız, sizden böyle bir unutma istediğimizi de hatırlamayacaksınız" demek amnezi elde etmek için yeterlidir. Süje uyanınca post hipnotik telkinleri de yerine getirdiği halde amnezi dolayısıyla bu hareketleri niçin yaptığını hatırlamaz, bilmez. Tabii hareketlerini rasyonalize edişi başka bir psişik olaydır. Bazı süjeler kendilerini zorlayarak seansta olanları hatırlıyorlar. Bazen bu trans gereği kadar derin olmadığı için amnezi meydana çıkmış olmamaktadır. Amnezi meydana getirilmiş bir seanstan sonraki seansta bir önceki seansa ait amnezi etkisi kaldırılabilir.

Rüya gördürme: Orta veya derin transa girmiş süjeye istenen şekilde yönlendirilebilen rüyalar gördürülebilir. Çalışmalarımızda bazı hastalarımızı bu yolla bir konser salonuna götürerek, dişlerinde kaviteler hazırlarken onun bu konser dinlemesini temin ettiğimiz oldu. Bunun için şöyle bir yok takip ediyorum ki, başlangıç cümleleri Dr. Cenan TAN’dan alınmıştır. Süjeme şöyle diyorum: "Dikkatle görmeye çalışırsanız, bir deniz kenarından uzaklara baktığımızda gördüğümüz gibi taa… uzaklarda denizin ve gökyüzünün birleştiği yerdeki ufuk çizgisini görür gibi olacaksınız ve iyice dikkat ederseniz bu çizgiyi daha rahat görebileceksiniz. Şimdi onu daha rahat görebiliyorsunuz, Görebiliyormusunuz? (Süje yeterli derinlikte ise "evet" diye cevap verir) güzel, şimdi bu çizgi üzerinden ufak çok ufak bir beyaz nokta belirdi. Bu belli belirsiz görünen bir yelken veya bir bulut olabilir. O küçük beyaz noktayı görüyormusunuz "evet" güzel şimdi o küçük beyaz nokta gittikçe yaklaşıyor. Ve bu sebepten gittikçe büyüyor. Ve daha çok büyüyor ve daha iyi görünüyor. Şimdi daha çok yaklaşıyor ve onun bir bulut olduğu anlaşılıyor. Şimdi o incecik fevkalade güzel olan bu bulut o yaklaştı ki; bütün bu görüş alanınızı kapladı. Şimdi o incecik tül gibi bulutun içinde bulunuyorsunuz ve buluttan başka bir şey görmüyorsunuz. Şimdi bulut gittikçe incelip sis gibi dağılmaya başladı ve açılan bulutun arkasından, pırıl pırıl bir konser sahnesi ve salonu görülüyor. Birçok dinleyiciler var. Siz de giriniz ve öndeki size ayrılmış yere oturunuz, "tamam mı" veya "oturdunuz mu" "evet oturdum" güzel; şimdi sahneye dikkatle bakınız. Sahnenin arka tarafından bir kapı açılıyor ve sahneye çok sevdiğiniz birisi şarkı söylemek için geliyor. "tanıdınız mı" "evet" "kim" süje burada bir şarkıcının adını veriyor. İşte şimdi o şahıs size çok sevdiğiniz şarkıyı söylüyor dinleyiniz denir. Daha önce (ve yine trans içinde de olabilir) hangi müziği ve hangi müzisyeni sevdiği öğrenilirse, ona göre müzisyen isimleri de telkin edilebilir ve şöyle devam ederim. "Bir yandan şarkınızı dinlerken ağzınızı açınız. Biz bu arada dişinizi dolduralım. Siz sadece konserde şarkı dinliyorsanız başkaca bir şey hissetmeyeceksiniz. Turun sesini duymayacaksınız. Sadece o güzel şarkıyı duyuyor ve bütün dikkatinizle onu dinliyorsunuz" derim ve daha önce aneztezi yapılmış olduğundan artık dolguya veya diğer operasyonlara başlarım. Ara sıra ‘devam ediyor mu?’ diye sorarım "evet" veya "bitti" gibi alınacak cevaba göre konseri uzatırım. Ta ki benim işim bitinceye kadar.
Bu rüya hakkında hastama amnezi telkin etmem. Çünkü hastanın sonradan bunu hatırlaması yöntemin ve operatörün gücüne karşı güven vermektedir.

Böyle bir fenomen aynı zamanda bir halüsinasyon demektir. Çünkü halüsinasyon da illüzyon gibi normal dışı bir kabullenme olup, halüsinasyonda mevcut olmayan bir dış etki varmış gibi kabul edilmektedir. Bu bakımdan halüsinasyonda (illüzyonda olduğu gibi beş duyuya ait halüsinasyonlar yanında motris halüsinasyonlar, senestezik halüsinasyonlar da bilinmektedir ve hepsinin hipnoz içinde telkinle meydana getirilmesi mümkündür.

Zaman Distorsiyonu: Transta bulunan bir süjeye bir dakikayı bir saat, iki saat veya bir saati bir dakika gibi kabul ettirmek olasıdır. Bunun için süjeye verilecek basit telkinler yeterlidir. Bu fenomenden yararlanarak çok uzun sürmüş bir operasyonu süjeye çabucak olmuş gibi hissettirmek olasıdır. Psikoterapide de nörotik reaksiyonların süresini kısaltmak gibi birçok alanda bu fenomenden yararlanılmaktadır.

Sommanbülizm: Bütün trans derinliği cetvellerinde derin transı bildiren fenomen trans bozulmadan gözlerin açılabilmesi olarak gösterir. Bu hal sommanbülizme başlangıç olarak gösterilir. Transı bozulmadan gözlerini açabilen süje tabii sommanbüllerinkine eş bir hal içinde olduğundan bu hipnotik fenomene yapay uyurgezerlik adı verilmiştir. Süje bu halde yürür, gezer, konuşur, oturur, fakat uyandırıldıktan sonra yaptıklarını hatırlayamaz. (Tabii özel şekilde verilecek telkinle hatırlamasını sağlamak olasıdır. Hafif transta süjenin hatırlamamasını sağlamak için özel telkinde bulunmak gerekirken, derin transta durum tersine dönmektedir). Süjenin bakışları aşikar şekilde boş ve anlamsızdır. Verilen telkinler altında süjenin hareketleri robota benzer. Bununla süjenin bir robot halinde her emre kesin itaat içinde bulunacağını söylemek istemiyoruz. Telkinlerin kabulü, süje hangi derinlikte olursa olsun onun ruh yapısı standartlarına, aykırı olmamasına bağlıdır.

Felçler: Derin transtaki süjeye yapılacak telkinlerle felçler meydana getirmek olasıdır. Anesteziler gibi paralizilerin de süje dehipnotize edilmeden önce tamamen kaldırılması gereklidir.

Post Hipnotik Fenomenler: Derin transtaki süjeye verilen telkinler süjenin uyandıktan sonra yapacağı bazı hareketlere veya işlere ait ise bu telkinlere post hipnotik telkin denir. Bu deyim süje uyandıktan sonra verilen telkin anlamına gelmez. Bu şekilde bir telkin sonucunda süjede trans sonrası görülen fenomenlere post hipnotik fenomenler denir.

Bunlar post hipnotik fiiller, amneziler, hipermneziler, anesteziler, pozitif veya negatif halüsinasyonlar, illüzyonlar, paraliziler, katalepsiler olabilir. Bunun için süjeye zaman belli ederek örneğin şöyle telkinde bulunulabilir: "Biraz sonra sizi her zamanki gibi uyandıracağım. Fakat uyandıktan şu zaman kadar şu işi yapacaksınız veya çekilen dişinize ve o alandaki diş etinize ve çene kemiğine ait her hangi bir ağrı duymayacaksınız ve bu uyuşma hali şu kadar zaman devam edecek" denir. Bu telkin birkaç defa tekrarlanır. Burada dikkat edilecek husus verilen telkinin süje tarafından rasyonalize edilebilecek şekilde olmasıdır. Kendi çalışmalarımızda süjelerimizden genellikle uyandıktan sonra tam karşılarındaki perdeleri açmalarını isterdim. Süjelerin çoğu "Hava bulutlanıyor mu acaba?" "Vakit gecikti galiba" "içerisi oldukça loş biraz ışık gelsin" gibi cümlelerle verilen post hipnotik telkini nasıl rasyonalize ettiklerini belli etmişlerdir. Beş süjemiz post hipnotik negatif halüsinasyonlar gösterebilmiş ve odada bulunan kişileri görmemiş ve bunlardan ikisi yapılan denemede önündeki, görmedikleri kişiye çarparak büyük bir şaşkınlık içine düşmüşlerdir.

Hipermnezi ve Ekmnezi: Hipermnezi orta transta görülen bir olaydır ve bu sebepten nadir olarak elde edilebilir. Hipnotize edilen şahıslarda normal haldekiyle kıyas kabul etmeyecek derecede ileri bir hatırlama yeteneğinin meydana geldiği kolayca izlenebilir. Bu fenomen o kadar açık ve kuvvetle meydana gelir ki, geçmiş yaşantılarımız hafızamızda en azından bir film şeridi sadakatı ile saklamakta olmalıdır ve bu gerçekte ise bilinç, bilinçaltı güdük fiil tarzında unutma gibi psikolojik problemlerin incelenmesinde önem taşımaktadır.

Ekmnezide ise hipnotize edilen şahıs geri yaşlara doğru götürüldüğünde o anda geçmişi yeniden yaşıyormuş gibidir. Örneğin süje aslen 40 yaşında ise ve ekmnezik olarak 20 yaşına getirilmiş ise o anda o süje için 30 yaşına ait anılar henüz yaşanmamış bir gelecektir. Süjenin hareketleri ve sesi de yaşadığı geçmişteki güne göredir. Örneğin süje 5 yaşına indirilmişse sesi incelmiş, hareketleri çocuksu bir hal almıştır. Hatta uygulanan rorschach testlerine verilen cevaplar da bu yaşa uygundur.

Bunlar hipnodonti bakımından büyük önem taşımazlarsa da psikoterapötik araştırmalarda çok büyük önem taşımaktadırlar.

Fizyolojik fonksiyonlara etki: Hipnotik transtaki süjelerde nabız ve kalp atımına, kan basıncına, solunum hızı ve derinliğine, sindirim sistemi faaliyetine, böbrek fonksiyonlarına, lökosit sayısı, kronaksi, kanda şeker, kalsiyum, potasyum miktarları, metabolizma, ateş, ter bezleri faaliyeti, gibi bir çok fizyolojik fonksiyonlar üzerinde yerine göre direkt ve endirekt telkinlerle etkin olunup olunamayacağı araştırılmıştır. Birçokları üzerinde bu etkinin olasılığı görülmüştür.

Stigmatlar: Hipnotik telkinlerle bir süjenin vücudunun çeşitli yerlerinde vezikül ve büllerin meydana getirilebilmesidir. Bu fenomen psikosomatik tıp bakımından ruhi stimülüslerin, organik lezyonlara yol açabileceğinin saptanması demektir. Bunun temini için derin transtaki süjeye "şimdi kolunuza bir demir dokunduruyorum" denir ve aslında kızgın olmayan herhangi bir şeyle dokunulur. Süje önce hakikaten sıcak bir şeyle dokunulmuş gibi irkilir. Acı duyar. Bir zaman sonra bu kısımda gerçek bir yanık olduğu gibi kızarma ve su toplama görülür. Aynı haller hipnoz dışında doğal olarak görülür, bu hale stigmatizm denir.

Kişilik değişiklikleri: Hipnotik transtaki süjelere verilecek telkinle başka kişiliklere büründürmek olasıdır. Bu halde süje yeni kişiliğine ait yeni tavırlar, yeni bir ses tonu hatta yeni karakteri olan bir yazı edinmektedir. Kişiliği değişmiş süjeler rorschach kişilik testlerine de başka cevaplar vermektedirler.

Hipnoz altında resim yapma: Hipnoz altında süjelerin resim yapma yeteneklerinin arttığı görülmüştür. Esasen az çok resim yapabilen süjelerde bu artış daha da belirlidir. Bu olaydan yararlanarak hipnoz altındaki süjelere resim yaptırarak onların psişik durumlarını incelemek ve tedavi etmek için özel teknikler geliştirilmiştir.

Paylaşım için teşekkürler.