Bid'atlerin bazıları küfür, bazıları büyük günahtır.
Hadisi şerifte, (Her bid'at sapıklıktır) buyuruldu.
Bid’at çıkaran, dinde noksanlık görüp bazı hükümleri
değiştirmeye, yeni hükümler koymaya çalışır. Sahih hadisleri
uydurma zanneder, İslam âlimlerini beğenmez. Bid’
at ehli kibirlidir.
Büyüklük ancak Allahü teâlâya mahsus iken, kulun kibirlenmesi,
bir kölenin hükümdarın tacını başına geçirerek
onun tahtında oturup hükmetmesine benzer. Hükümdarın
bir emrini yapmayarak suç işlemekle, hükümdarlığına sahip
çıkmak, onun tahtına oturup emirler vermek arasında
elbette büyük fark vardır. İşte kibirlenmek, Allah’ın emrini
yapmamak gibi bir suç değil, bizzat ilahlık taslamak gibi
büyük suç oluyor. Bid’atçıda Allahın Dininde noksanlık
olduğunu ve bunun tamamlanması gerektiğini zannettiği
için bid’at uydurmaktadır. Birçok bid’at çıkaran bir din
görevlisi kardeşimize bunlar neden yapıyorsun? deyince
“eğer ben bunları yapmazsam kimse camiye gelmez ve de
bizi kimse sevmez” diye cevap verdi. Yani bid’atçının
maksadı ya insanların yanında alim gözükmek ya da aklınca
insanları dine yaklaştırmaktadır.
Bid’atin de hırsızlık, katillik, fahişelik, içki içmek gibi
haramlardan daha büyük olmasının sebebi budur. Günah
işleyen kimse, Allah’ın emrine isyan etmiş olur, büyük günah
işler. Fakat bid’at çıkaran kimse, Allah’ın, Rasulünün
35
ve Rasulullahın vârisleri olan âlimlerin bildirdiği hükümleri
beğenmeyip yeni hükümler koymaya, bizzat dinin sahibi
olmaya çalışıyor. Yani Allah adına, Rasulü adına hareket
ediyor, hatta onları beğenmeyip kendi görüşünü din
gibi ortaya koymaya çalışıyor. Bu bakımdan bid’at ehli,
hırsızdan, eşkıyadan, katilden daha büyük günah işliyor.
İşte bunun gibi sebeplerden dolayı Peygamber efendimiz
(s.a.v)“Ben onlardan değilim, onlar da benden değildir.
Onlara karşı cihad, kâfirlerle cihad gibi önemlidir.“ buyuruyor.
(Deylemi)
Bid’atın hiçbir faydası yoktur, faydalı olan ve bazılarının
bid’atı hasene dedikleri şeylerde aslında bid’at değildir.
Hz. Ömer (r.a) den Hz. Ömer, Übey b. Ka'b'in, (r.a.) sekiz
rekât olan terâvih namazını yirmi rekât olarak kıldığını
ve Rasûlüllah (s.a.s.) döneminde münferiden kılınan bu
namazın cemaat halinde kılındığını gördüğünde: "Bu ne
güzel bid’ât" demiştir. (Muhammed Revvâs Kal'acî,
Mevsüatu Fıkhı Umar b. El Hattâb, Kuveyt 1984, s. 125).
“Güzel bir bid’at oldu” diye anlatılan teravih namazının
cemaatle kılınması bid’at değil sünnettir. Çünkü Efendimiz
(sav) birkaç defa mescide çıkarak namaz kılmış Ashabı
Kiramda arkasında birlikte yani cemaatle namaz kılmıştır.
Yine medrese açmayı bazıları bid’atı hasene olarak
görürler ki bu da sünnettir. Efendimiz (s.a.v) mescidinin
bir kısmında medrese açmıştır. Ashab ı Suffe buna örnektir.
Minarenin yapılması, höperlörle ezan okunması sünnetten
esinlenerek yapılan şeylerdir. Bilal i Habeşi (r.a)
mescidin yüksek duvarında ezan okur, namazda da müezzinler
sesin daha iyi duyulması için tekbirleri tekrar ederlerdi.
Bid'atler, faydalı görünseler de, hepsinden kaçınmak
gerekir. Hiçbir bid'atte fayda yoktur. Bugün kalbler karar36
dığından bazı bid'atler güzel görünse de, kıyamette hepsinin
zararlı olduğu anlaşılacaktır.
İbadetlerde değişiklik yapmak, eklemeler ve çıkarmalar
yapmak dine uygun değildir. Peygamber efendimiz (s.a.v)
Ashabı kiram ve şimdiye kadar gelen İslam âlimleri, namazı
nasıl kılmışlar, ibadetleri nasıl yapmışlarsa, aynen
öyle yapmak gerekir. Eklemek ve çıkarmak, dini değiştirmek
olur.
İbadetlere bid'at sokmakla daha güzel ibadet edilmiş olmaz.
“İbadetleri bizim gibi yapmayanlar, bizden değildir.”
Hadisi Şerifini düşünerek, ibadetlere ilave ve çıkarma yaparak
dini değiştirmekten çok sakınmalıdır. Rasulullah
(s.a.v) ve Onun dört halifesinin zamanlarında dinde olmayan
bir inanışı, bir işi, bir sözü ortaya çıkarmak ve böyle
bir bozukluğu yaymak ve bundan sevap beklemek yasak
edilen bid'at olur
Bu yüzden ibadetlerde değişiklik yapanlara ehli bid’ad
denir. Bid’at üç grupta incelenmektedir.
1- İslamiyet’in küfür alameti dediği şeyleri zaruret olmadan
kullanmak, en kötü bid'attir.
2- Ehli sünnet âlimlerinin bildirdiklerine uymayan inanışlar
da kötü bid'attir.
3- İbadet olarak yapılan yenilikler, reformlar, amelde
bid'at olup büyük günahtır
Bid’atkar alanları itibariyle de kısımlara ayrılırlar. İtikat
ile ilgili olanlara “itikadi” iş ve hareketlerle ilgili olanlara
da “amel i bid’atlar denir. Ayrıca hüküm itibariyle küfrü
gerektiren ve gerektirmeyen bid’atlar vardır.