Kendi iyiliklerinden, kötülüklerinden insanoğlu kendisi sorumludur. Her türlü kötülüğü yapacaksınız sonra da kalkıp Allah’ı veya başka birini yaptığınız kötülüklerden sorumlu tutacaaksınız, dinde böyle bir ilke yoktur. Çünkü ibadet, kötü alışkanlıklardan arınmak içindir ve yalvarış ise, bilerek veya bilmeyerek yaptığımız hataların bağışlanmasını Canab-ı Hakk’tan dilemektir.

Kader kelime anlamı; Ölçü, ölçmek, denge, miktar, düzen, plan ve proğram gibi anlamlara gelmektedir.

Şu bir gerçek ki, biz herşeyi bir takdir-ölçü ile yarattık. Kamer Suresi, Ayet 49.

Demek ki Allah insanoğluna ölcüde kalabilmek, dengeyi sağlıyabilmek için akıl ve mantık vermiştir. Aklın dengesi bozulunca evet insan her türlü yanlışı yapar, her türlü belaya bulaşabilir. Diğer bir anlamda ise kader, kendi haddini bilmektir. Hadini bilmek bir ölçüdür, bir dengedir.

Her türlü haltı işleyeceksin ve daha sonra kalkıp bu benim kaderim deyip Allah’ı kendi yanlışlarına ortak edeceksin veya sorumlu tutacaksın. Dikkat edilirse Kader, iyilik için değil sadece kötülük için kullanılmıştır. Iyi ve güzeli yapınca kendi marifeti, kötülük yapınca Allah’ın suçu oluyor. Bu da bize şunu gösteriyor ki tembel insanlar, kendine kolay yolu seçmişlerdir.

Canab-ı Hakk diyor ki; “Tedbir senden, takdir benden.
Tedbir hakkında, halk arasında sıkca kullanılan bir söz vardır; Eşeğini sağlam kazığa bağla, sonra Allah’a emanet et. Yani işimizi kadere bırakmanın ve çaba sarf etmemenin yanlış olduğu vurgulanmıştır.

Hayat ile ilgili bir örnek.
Hayat bir amaçtır, amaca ulaşmak mücadele ve azim ister. Geçimi sağlamak için bir iş bulmak, para kazanmak oldukça zordur lakin ekmek aslanın ağzındadır cümlesi halk arasında sıkca kullanılır.

Demek oluyor ki bizler geçimimizi sağlamak için bir iş bulmalıyız; O işi bulmak için çaba, uğraş, emek vermek gerekiyor bunca uğraştan sonra iş buluyoruz, çalışıyoruz ve parayı kazanıp yiyecekler alıp geçimimizi sağlamış oluyoruz. Dolayısiyle çabalamak, uğraşmak tedbirdir ve kazanmak, geçimi sağlamak ise takdirdir.

Sonuç itibariyle Alevi inancında, kadere inanmak yoktur. Iyi işler Allah’tandır; Adeletli, hikmetli, kudretli, merhametli, inayetli, bağışlayıcı, cömert, sabırlı, vs. ve kötülük ise insanların bizzat kendi eylemlerinden çıkmış, yaptıklarının karşılığıdır dolayısiyle kötülükler nefsin zaaflarından ve iradenin zayıf oluşundan kaynaklanır.

Kim hayra ve barışa yönelik bir iş yaparsa kendi lehinedir. Kötülük yapan da kendi aleyhine yapmış olur. Sonunda Rabbinize döndürülürsünüz. Casiye Suresi, Ayet 15