PKK nasıl Irak’a geldi?

Irak’ın kuzeyinde terör örgütü PKK’nın ana üslenme noktası olarak bilinen Kandil Dağı, Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nin (IKBY) kontrolü alanındaki 3 vilayetten biri olan Süleymaniye’nin içerisinde.

Bebek katili Öcalan, Filistin’in Kurtuluşu İçin Demokratik Cephe isimli örgütün saflarına katılarak, PKK’yı kurdu ve gerilla eğitimi verdi. PKK’nın ilk olarak Lübnan’daki Beka Vadisi’nde başlayan kanlı tarihi, İsrail’in Beka Vadisi’ne 1982'de saldırarak boşaltmasıyla kendisine yer aradı.

Önce Irak sınırının hemen ötesindeki Duhok bölgesine yerleşmeyi düşünen PKK, daha stratejik bir nokta olması adına konuşlandırmasını Türkiye’den biraz daha uzak, Irak-İran-Türkiye üçgeninde, Irak’ın Süleymaniye bölgesinin sınır bölgesinde kurdu. Buraya da Irak’ın kuzeyinde “Kürtlerin Temsilcisi” olmak için Barzani ile savaşan Talabani’nin izniyle geldi. Bilmeyenler için söyleyeyim. 80’lerden 2000’li yıllara kadar Irak’ın kuzeyinde Barzani (KDP) ve Talabani (KYB) arasında güç mücadelesi yaşanıyordu.

KDP: Daha muhafazakar, Kürtçü ve Sünni İslam çerçevesinde

KYB: Sosyalist, sola yakın Kürtçü

PKK, bu güç mücadelesini kullandı. KYB, PKK ile aynı franksiyonda, Marksist-Leninist düşüncede olduğu için PKK ile yakınlık kurdu.

PKK; hâlâ KYB ile KDP arasındaki bu güç mücadelesini kullanarak alan hakimiyeti elde etmeye çalışıyor. KDP Türkiye’yle, KYB ise İran ile yakın ilişkilere sahip.

Bölgede değişen dengeler, 10 yıl öncesine göre çok farklı. Obama’nın İr*n’a hediye ettiği Irak, şu anda İran destekli milislerin egemen olduğu, bu milislerin de PKK ile lokal ittifak kurduğu bir düzen üzerinde varlık gösteriyor. Terör örgütü, Kandil ve Irak’ın kuzeyindeki varlığını, Sincar ve Kerkük çevresinde genişletti. Şehirlerde örgütün daha da kurumsallaştığı görülüyor. Biden döneminde Irak’ta kendisini hissettiremeyen ABD, bölgede oluşan güç dengesinde Türkiye ile İran arasında güç mücadelesine gebe.

Irak’ta PKK ile mücadele, dolaylı olarak İran ve PKK’yı destekleyen KYB ile de mücadeleye evriliyor. Dikkat etmek, hava harekatlarını Irak’ın çok ötesine taşımak bu nedenle önemli.

KYB, PKK ve değişen ‘dinamitler’

Dünkü yazıyı okuduğunuzu düşünerek devam ediyorum. Irak’ın kuzeyinde KDP (Barzani) ile KYB (Talabani) arasında güç mücadelesi yaklaşık 50 yıldır devam ediyor.

KDP: Daha muhafazakar, Kürtçü ve Sünni İslam çerçevesinde

KYB: Sosyalist, sola yakın Kürtçü

PKK, bu güç mücadelesini kullanarak, KYB ise Irak’ın kuzeyinde olmayan varlığını PKK ile sağlayarak KDP’ye karşı üstünlük elde etme yarışına girdi.

1994-96 yıllarında KDP ve KYB arasında Kürtler arası iç savaş olarak nitelendirilen bir silahlı çatışma dönemine girildi. ABD bölgeden çekilmiş; İran KYB’yi, Türkiye ise KDP’yi desteklemişti. Savaş 1998’e kader sürmüş, iki parti aynı yıl ABD ile anlaşmıştı. Ne tesadüftür ki bir gün önce Türkiye, bebek katili Abdullah Öcalan’ın Suriye’den çıkarılması için ültimatom vermişti.

2012’de komaya giren ve 5 yıl boyunca komada kalan Talabani, 2017’de öldü. Komaya girmesinden geçen seneye kadarki 10 yılda KYB içerisinde güç mücadelesi yaşanmış, geçen sene (oğul) Bafel Talabani partinin en ağır topları dahil herkesi partiden ihraç ederek güç gösterisini tamamladı.

Suriye’deki PKK’nın lideri Mazlum Abdi ile görüşen Talabani, son dönemde PKK ile ilişkisini ABD desteğiyle sürdürmeye devam etti. 2017’de iki Türk istihbaratçının Süleymaniye’de kaçırılması, 2019’da “KYB desteğiyle” Erbil’de Türk diplomatın şehit edilmesi, 2023’te içerisinde üst düzey PKK üyelerinin olduğu ‘gizemli helikopterin’ Irak’ın kuzeyinde düşmesi…

Düşen helikopterde üst düzey PKK üyeleri vardı ve bu teröristler, Türk SİHA’larından kaçmak için helikopterle, KYB’nin lojistik desteğiyle Kandil-Suriye arasında mekik dokuyordu. Bu olay sonrası Türkiye Süleymani’den kalkan uçaklara hava sahasını kapattı.

Türkiye, son dönemde PKK’yla iş birliği yapan KYB ile de mücadele ederken, İran Ocak ayında KDP bölgelerini vurarak “BU-RA-DA-YIM” dedi. Çünkü Irak’taki ABD varlığı azaldıkça, güç mücadelesi baş gösterdi. Bunu da PKK kendi lehine kullandıkça Türkiye’nin kabuğuna çekilmesi imkansız hale geldi. Bunlar militarist söylemler değil. Bölgede değişen dinamikler yok, değişen ‘dinamitler’ var ve patlamadan imha edilmesi şart.