Bir de Kıyamet günü iblis (şeytan) kendini savunur. Hiç kimse; “iblis bana böyle yaptı, onun için böyle oldu” diyemez. Onu mazeret gösterip kendini temize çıkaramaz. Ve kâleş şeytânu lemmâ kudıyel emr: “İş olup bittikten, hesap görüldükten (cennetlikler, cehennemlikler belli olduktan) sonra şeytan der ki;” İnnallâhe vaadekum va’del hakk: “Allah size vaatte bulundu. Allah’ın va’di elbette ki haktır.” Allah her neyi va’dettiyse şu anda onun hak olduğunu hepiniz gördünüz.
Yani Allah neyi va’d etmişse; şöyle güzel yaparsanız cennete, şöyle kötülük yaparsanız cehenneme giderseniz demişse; tercihini iyiden yana kullananlar öbür tarafta karşısında cenneti, kötülük yapanlar ise cehennemi bulur ve Allah’ın va’dinin hak olduğunu görürler. Şeytan der ki; Ve vaadtukum fe ahleftukum: “Ben de size vaatte bulundum ama va’dimden döndüm.” Yani size yalan söyledim. Şunu şöyle yaparsanız, hayatı böyle yaşarsınız deyip hayatı ebediymiş gibi gösterdim. Aynı zamanda vaatte bulundum; “Allah’ın rahmeti çoktur, bir şey olmaz, siz böyle yapın sonra tövbe edersiniz, Allah yine de sizi affeder diyerek tövbe etmenizi, iman etmenizi, Allah’a dönmenizi geciktirdim, sonuçta kurtuluşu va’dettim; ama yalan söyledim, va’dimde yalancı çıktım” der.
Her bir insan zaten şeytanın bu şekilde va’dine kapıldığı için yanlış yapar. Öyle ki insanlara küfretmeyi ibadetten sayanlar vardır. Bu yanlışı onlara kim yaptırır, kim onlara bu vaatte bulunur? -Tabi ki şeytan.
Ama şeytan yalancı çıktığını ve va’di hak olanın Allah olduğunu söyler. Allah’ın Kur’an’daki va’di neyse Allah’ın va’di odur. Ve mâ kâne liye aleykum min sultân: “Benim sizin üzerinizde hiçbir saltanatım, hiçbir gücüm yoktu.” Yani “sizi hiçbir şeye ben zorlamadım; çünkü benim böyle bir gücüm, böyle bir yetkim yoktu. Ancak siz melekleri kovar, beni davet ederseniz, benimle olmak, bana dost olmak isterseniz, bana teslim olur, kendinizi bana teslim ederseniz, ben de sizi kullanırım. Siz bunu yapmazsanız benim böyle bir gücüm yoktur. Siz beni tercih ederseniz sizde bir gücüm olur” der.

İllâ en deavtukum: “Ben sadece sizi davet ettim.” Benim bütün gücüm davet etmektir. Festecebtum lî: “Siz de davetime hemen icabet ettiniz.” Allah da sizi iman etmeye, kendine davet ediyordu; ama siz Allah’ın davetine değil benim davetime icabet ettiniz. Fe lâ telûmûnî ve lûmû enfusekum: “Beni levm etmeyin (beni kınamayın) kendi nefsinizi (kendinizi) kınayın.” Mâ ene bi musrihikum ve mâ entum bi musrihiyy: “Ne ben sizi kurtarabilirim, ne de siz beni kurtarabilirsiniz.” Olan olmuştur, iş bitmiştir. İnnî kefertu bi mâ eşraktumûni min kabl: “Ben sizin beni Allah’a şirk koşmanızı bundan önce de reddetmiş ve kabul etmemiştim.” Bunu kabul etmiyorum; yani “sanki benim sizin üzerinizde bir gücüm var da ben onu yapmışım. Bunu daha önce de söylediğim gibi benim böyle bir gücüm yoktur. Ben davet ettim siz de davetime icabet ettiniz. Onun için beni Allah’a şirk koşmanızı kabul etmiyorum” der. Yani biri Allah’ı tercih etmeyince İblisi, şeytanı Allah’a şirk koşmuş olur. Şeytan da; “böyle bir şeyi benim için söyleme, bundan Allah’a sığınıyorum” dedi. İnnez zâlimîne lehum azâbun elîm: Şeytan, “muhakkak ki zalimler için iç yakan elim bir azap vardır” dedi ve kendini de savundu.