Halk arasında Eşek halvesi, Halvecik, Ala diken, Sefarik, Sökelek, Eşek gevreği, Kundrul, Kuzu gevreği, Kuzukürkü, Süt otu, Zaho, Zoho, Sütlü can, Dağ marulu, Sütlü marul isimlerle de bilinir.

Eşek Marulu, Papatyagillerden çıtır pıtır bir bitki, görüntüsü değil, tadı ile, damakta bıraktığı his çıtı pıtı yapan. Soluk yeşil renkte (mavi-gri hatta), hafiften karahindibayı andırır bir formda. Tabii pazar tezgahlarındaki halinden bahsediyorum, yoksa doğadaki hali, hele de iyice boylanıp çiçeklendiğinde pek farklı olur.

Genelde tek bir sapın üzerinden yayılan yaprakları ve boylandıkça dallanıp uçlarından birden fazla çiçek çıkaran bir yapısı ve ufak çiçekleri var. Özellikle yukarıdan baktığınızda karahindiba çiçeğine pek benzer çiçekleri. Adı kimine göre “eşek marulu”, kimine göre “halvecik” veya “sütlü ot”. Hepsi de sadece bir özelliğini anlatıyor, hepsini değil.

İki yıllık bir bitkidir eşek marulu, boyu bir buçuk metreye kadar çıkabilir. Büyüdükçe tüylenir, hafiften dikenlenir ama merak etmeyin, pek batıcı değildir bu dikenler. Sapını kopardığınızda beyaz bir süt akar, adının başına zaman zaman “süt” gelmesi bundan. Ne yazık ki tarlaların istenmeyen otlarından sayılır. Bu yüzden kimi tarım ilacı firmalarının listesinde de adı var.



Haziran’dan Ağustos’a kadar çiçekli halini görebilirsiniz. Tohumları ise Temmuz-Eylül ayları arasında olgunlaşır. Yaprak, dal ve kökleri yenebilir, hem de pek çok şekilde. Çok körpe yapraklarını çiğ de yiyebilirsiniz. Eşek marulu türünün en leziz otlarından biridir. Hatta en lezzetlisi. Çiğ olarak salatalara ekleyebilir, ıspanak veya pazı gibi pişirebilir, haşlayıp salatasını yapabilir, çorbalara ekleyebilirsiniz. İsterseniz böreklere, köftelere bile girer, neden olmasın.

Eşek Marulu Faydaları Neler?
Başta A, B ve C vitaminleri olmak üzere kalsiyum, demir, fosfor gibi mineraller içerir. Sadece nefaseti ile değil, besin değeriyle de kıymetli bitkidir. Kuşkonmaz gibi pişirip yiyebilirsiniz, kabuklarını soyduktan sonra Yeni Zelanda’nın yerlileri sapındaki sütü sakız gibi çiğnermiş. Kansere karşı iyileştirici özellikleri olduğu söylenir. Eşek marulu’nun lohusa kadınlar da sütü artırdığı, ateşi düşürdüğü ve kadınların geciken adet kanamasını düzene soktuğu başlıca faydalarıdır.

Eşek Marulu Nasıl Kullanılır?
En hoş hali hafifçe haşlanıp zeytin yağı limon sosuna yatırıldığı zamankidir. Sarımsaklı yoğurt hayranlarındansanız hafifçe kavurup yahut yine haşlayıp incecik kıyarak yoğurtla karıştırabilirsiniz. Salatasının daha afili olmasını isterseniz biraz közlenmiş kırmızı biber veya renkli bir şeyler ekleyin, ince şeritler halinde doğranmış havuç veya belki haşlanmış patates. Kuzu eti sevenlerdenseniz kuzu etli, terbiyeli pişirin, arapsaçı veya şevketi bostan gibi. Veya kıymayla, pastırmayla pişirin beni, pirinçli yemeğimi yapın.

Balıkesir’in “duvaklı kuzu gevreği” kıymalı, sarımsak ve salçalı bir yemektir; Eskişehir’den “kuzu gevreği yemeği” yumurtalı ve patatesli bir doyurucu, bir renkli kavurma iken Tokat Turhal’ın “diken marulu böreği” kıyma ve soğanla kavrulmuş körpe yapraklarının, un, su ve tuzdan oluşan ve incecik açılan altı yufka ile yapılır. Üçü alta (aralarına eritilmiş yağ gezdirerek), üçü de harcın üzerine. Yumurta sürülerek kızartıldıktan sonra çay yanına…

İçel’in “keklik otu böreği” ise aslında bir tür patatesli, otlu gözleme. Tabii önce patatesler haşlanıp ezilecek, soğanla birlikte kavrulacak ve otlarına kavuşacak. Ve bir de Adana usulü salata: Domates, salatalık, taze soğan, maydanoz, zeytin, limon suyu ve zeytinyağıyla karıştırılmış eşek marulu ile oluşur. Eşek marulu’nu kış aylarında İstanbul pazarlarında da olur dikkatli bakarsanız.