Nefs Nedir?

Nefsin ne olduğunu anlamak için lugatta ki manasına bakalım. Nefs, bir şeyin varlığı, hakikati, zatı, kendisi manasına gelir. Tasavvufta ise insanın hayvani tarafının adıdır.

Nefs, hayvani bir kuvvettir. Eğitim görmemiş nefs insana ilk defa, şöhret ve şehveti emreder. İnsanın kalbine hayvani huylar verir. Makamı sufli'dir (çok aşağıdır). Onun için insanın kalbini aşağı çe¬ker. Bütün fenalıklar nefse nisbet edilir. Kalb melekleşmeye, nefs ise hayvanlaşmaya meyleder.

İttifakla bildirildiğine göre, insanın nefsi şerrin kaynağı, kötülüğün temelidir. Nasıl ruh, Allah'ın emriyle vücutta bir varlık, bir cevher ise, nefis de ruh gibi bedende bir varlıktır. İnsandan kötü huyların, çirkin fiillerin ortaya çıkmasının sebebi olan varlıktır nefs.

Nefsini tanıyabilen çok azdır. Nefsini tanımak şöyle dursun, onun varlığını kabul edenler bile kazançlı kimselerdir. Allah (c.c) nefs’ten daha aptal, nefs’ten daha çirkin, nefs’ten daha iğrenç bir şey yaratmadı. Olgun kimseler için nefs’le beraber olmaktan daha sıkıcı bir zindan düşünülemez. Hz. Peygamberimiz (s.a.v); “Allah’ım göz açıp kapayıncağa kadar da olsa, beni nefsimle baş başa bırakma” buyurmaktadır.

Nefsini tanıyabilen kimse, bir başkasının içeri girerek kendisine zarar vermesine imkân olmayan bir kaleye sığınmış demektir. Nefsini tanıyamayan veya tanımak istemeyen bir kimse için ise tehlike çok büyüktür. Çünkü ne zaman ve nereden geleceği belli olmayan binlerce oyunu vardır. Kişi, onu tanımadıkça zararlarından da korunamaz. Nitekim Resulullah (s.a.v);"Nefsini tanıyan rabbini tanır" buyurmuştur.

Gavs-ı Sani Hz. ;

-“Saadatlar nefis üzerine dururlar. Şeytan üzerine değil. Şeytan korkaktır, kaçırmak kolaydır. Ama nefis bizimle beraberdir. O kadar zalimdir ki şeytanı kandırmıştır. Allah’ (c.c.) zikretmek lâzım ki nefsi durdursun.”

İnsanın yaratılışta güzel olan letaifleri; nefs’in onlara galip gelmesiyle asli değerlerini, kabiliyetlerini yitirirler.