Nefsi Mülhime Hayır ve şerri idrak edebilme melekesine sahip olan ve şehevî arzularına karşı direnen, sabır, tahammül ve benzeri yüce sıfatların yanı sıra sahibi keşif ve ilhama mazhar olmaya başlayan nefistir. (Hafenî: 257; Bûsîrî: 25;
a.g.e., sad. Harman: 27). Bu nefsin rengi kırmızıdır. Bu nefis için de doksan bin kere “Hu” zikr-i celilinin okunması gerekir (Gümüşhanevî: 428).
Tasavvuf eğitimi esnasında sâlik manevî bilgileri keşf yoluyla tahsil etmektedir.
Keşf kul ile gayba ait hususlar arasındaki perdenin kalkması olarak tarif edilmiştir.
(Kuşeyrî: 75-76). İbnü’l-Arabî keşif l eri aklî, kalbî, sırrî, ruhî ve hafî olmak üzere beş kategoriye ayırmıştır. Aklî keşif/nazarî keşif akledilen şeyler üzerindeki perdelerin kalkmasıdır. Böylece mümkün varlıkların sırları ortaya çıkar. Kalbî keşif müşâhadeye has nurların görülmesidir. Sırrî keşif yaratılanların sırlarının ve yaratılış hikmetlerinin ortaya çıkmasıdır ki bu ilham olarak isimlendirilir. Ruhî keşif zaman ve mekân kaydından kurtularak cennet, cehennem ve meleklerin görülmesidir. Hafî keşif ise Hakk’ın cemâl ve celâl sıfatlarının tecellilerinin görülmesidir. Bu tür keşfe sıfatî keşif de denilmiştir. Hakk’ın ilim sıfatıyla tecellisi dini bilgilerin ortaya çıkmasına, kelam sıfatı ile tecellesi Hakk’ın kelam ve hitabının duyulmasına, görme sıfatı ile tecelli ise temaşa ve müşâhade halinin ortaya çıkmasına sebeptir. Hakk’ın celâlî sıfatları sâlikin fenâyı tahsil etmesine Hakk’ın cemâlî sıfatları ise şevk ve beka halinin tahsiline neden olmaktadır (Uludağ: XXV, 315-316; Usta, 2015: 244).
Sufiler bu mertebede sâlikin yedi güzel ahlakı tahsil etmesi gerektiğini belirtmişlerdir: 1. İlim, 2. Tevazu, 3. Tahammül, 4. Sehâvet/cömertlik, 5. İstikamet/ doğruluk, 5. Kanaat, 7. Sabır. (Hamza: 84b; Marmaravî: 37a; Sofyavî: 62b; Akhisârî:
20a; Karamanî: 24b; Ünsî: 8ab; Tokadî: 11b).

Mürşidi olmayanların çıkabileceği en yüksek mertebedir mürşidsiz çıkabilen de, azdan daha da azdır (mutmainde avam için istisnadır) mürşidi olanların bile ayak kaymasının dan emmareye levvameye düştükleri mertebedir mülhime, saliklerin geneli matrixdeki gibi ilk atlamada başsrısız olur ilhamlar vakı yakaza hallleri uykuda ilim bilgi akışı olur ama tam hatırlanıp zapt edilemez şekilde olur kulaktan önce koku duyusu açılır...