Bu sorunun cevabı resmi tarihe göre ders kitaplarına göre verilirse evet olmak zorunda. Ancak İslamcı çevrelerin sunduğu argümanlara göre ise hayır olmak zorunda. İngilizler ile işbirliği yaptığı iddiası üzerine olanlar bunu ispat edecek İngiliz ya da Türk resmi belgelerini ortaya koymalı. Benim okuduğum kadarıyla böyle aşikare işbirliği içerisinde olduğunu ispat edecek bir belge ortaya konmuş değil henüz. Diğer tarafın argümanları daha güçlü. Mesela Şeyh saidin kalkışma öncesi destek almak için bölgenin ileri gelenlerine yazdığı mektuplar okunduğu zaman kalkışma için öne sürdüğü gerekçe İslami kaygılar. Halifelik makamının ilga edilmesi ve tevhidi tedrisat kanunu ile tekke zaviye medreselere gelen yasak şeyh Saide göre bir kalkışma sebebidir. Bu aslında kendi içtihadı. Bölgedeki diğer dini figürler ise dahilde yani yurtiçinde kimseye kılıç çekmeyi İslami olarak doğru bulmamış ve bu şekilde içtihatta bulunup destek vermedi. Bu talihsiz olayda benim okumama göre ön planda olanlar dini kaygılar ile motive olmuş ve harekete geçmiş. Ancak arkadan İngilizlerin bundan memnun olmaması da mümkün değil. Çünkü o zamanlar İngilizler ile ırak üzerinde bir ihtilaf var idi.
Buradan hareket ile şunu demek mümkün: beşeri hukuka göre suçluluğu ispat edecek elde kesin bir delil olmadığı için şeyh said için yabancı bir devlet ile işbirliği içerisinde hareket eden bir hain demek masumiyet karinesine aykırı. Ancak istiklal mahkemesi hükmünü vatan hainliği üzerine kurdu ve idam etti. Bu da şaşırtıcı değil çünkü Osmanlı sonrası TC şeyh saidin kalkışmasını hainlik olarak görmek zorunda idi. Çünkü ideolojik bir çatışma var ortada. Çok lakırdı yapılır bu konuda ama yeterli şimdilik. Son sözüm şu olsun benim okuduğum şey Said bir nakşi şeyhi. Şeyh said eğer şimdi yaşasa idi bölgedeki siyonist İsrail ve Amerikanin değirmenine su taşıyan malûm siyasi ve silahlı yapıya karşı hem fikri hem de gerekli olduğunda silahlı mücadele verirdi.