Diğer taraftan Allah’ın mutlak rızık verici olduğuna dair kalplerindeki itiraf ve dillerindeki ikrar sabit olmakla beraber yine de hadlerini aşıp bazı ilahî emirleri çiğnerlerse, o zaman da tevekkül vasıfları zarar görür ve eksilmiş olur. Artık onların farzları tam olmaktan çıkar. Zira Allah kullara, talep yönündeki hareketleri mubah kılmış ve onları, tabiatlarında var olan özellikleri yok etmekle mükellef tutmamıştır. Bu söylediğime delil olarak şu âyet-i kerimeleri zikredebilirim: “Ey insanlar! Yeryüzündeki şeylerin helâl ve temiz olanlarından yiyin! Şeytanın izinden yürümeyin. Çünkü o sizin için apaçık bir düşmandır.”[Bakara suresi 168. Ayet ]“Allah’ın, yüceltilmesine ve içlerinde adının anılmasına izin verdiği evlerde hiçbir ticaretin ve hiçbir alışverişin kendilerini, Allah’ı anmaktan, namazı kılmaktan, zekâtı vermekten alıkoymadığı birtakım adamlar, buralarda sabah akşam O’nu tesbih ederler. Onlar, kalplerin ve gözlerin dikilip kalacağı bir günden korkarlar.”[Nur suresi 36. Ve 37. ayetler]Görüldüğü gibi Yüce Allah bu ayetlerde, kullarına rızık için hareket etmeyi mubah kılmış, fakat koymuş olduğu sınırları aşmayı yasaklanmıştır.”Hz. Peygamber (s.a.v.) de bu konuda şöyle buyurmuştur; “Mü’minin yediği en temiz ve helal rızık, kendi kazanmış olduğudur.”[ İbn Mace, Ticaret, 1; Nesai, Buyû’, 1.]Bunlar ifade etmeye çalıştığım gibi, rızık talebi ile harekete geçmenin mubah olduğuna ve bunun “tevekkül farizası”na ters düşmeyeceğine delildir. Durum Allah’ın kitabında, Peygamberin sünnetinde ve sahabe-i kiramın büyüklerinin hallerinde böyledir. Kimileri şöyle bir iddiada bulunmuşlardır: Kişi rızık talebi ile hareket etmeyi tamamen bırakıp bu konuda içini büsbütün rahatlatmadıkça tevekkül ehli olamaz. Bu iddiayı savunanlar rızık talebinde bulunmanın Allah’ın kitabında ve peygamberin sünnetinde mubah kılınmış olduğunu kabul etmemişlerdir. Bunlar bize İsmail b. İbrahim’in A’meş’ten, onun da İbrahim’den ve onun da Hz. Aişe’den rivâyet ettikleri; “Kişinin yediği en temiz şey, kendi kazancıdır” şeklindeki hadis-i şeriften habersiz davranmış ve cahilce konuşmuşlardır. Bu, doğrudan Hz. Peygamber (s.a.v.)’den rivâyet edilen bir haberdir ve ilim ehli de nakil ehli de bu haberi reddetmezler. Bu kimselerin bu rivâyet hakkında ihtilaf ettiklerine dair bir şey duymuş da değilim. Yine Hz. Peygamber (s.a.v.)’den şöyle bir hadis de rivâyet edilmiştir; “Allah hiçbir peygamber göndermemiştir ki, koyun gütmüş olmasın! “Onun bu sözü üzerine sahabeler, “siz de mi Ey Allah’ın elçisi!” diye sormuşlar; o ise buna cevaben şöyle buyurmuştur: “Ben de vaktiyle Mekkelilerin koyunlarını ücreti karşılığında gütmüştüm.”[ Buharî, İcare, 2.]Ayrıca Hz. Peygamber (s.a.v.) daha gençlik yıllarında geçimini sağlamak amacıyla ticaret yapmış, bunun için Şam’a gitmiştir. Yüce Allah, Kur’an’da Hz. Musa’nın kıssasını anlatırken şöyle buyurmaktadır: “Şu sağ elindeki nedir ey Musa?’ Musa dedi ki: ‘O benim değneğimdir. Ona dayanırım, onunla koyunlarıma yaprak silkelerim. Onunla başka işlerimi de görürüm.’’[Taha suresi 17. Ve 18. ayetler ] Yüce Allah, Kur’an’da Hz. Şuayb ve Hz. Musa arasında geçen şu konuşmayı da aktarmaktadır; “Şuayb: ‘Ben, sekiz yıl bana çalışmana karşılık, şu iki kızımdan birisini sana nikâhlamak istiyorum. Eğer sen bunu on yıla tamamlarsan, o da senden olur. Ben seni zora koşmak da istemiyorum. İnşallah beni salih kimselerden bulacaksın’ dedi.”[Kasas suresi 27. ayet]Yüce Allah, Kur’an’da Hz. Davud’un kıssasını anlatırken şöyle buyurmaktadır: “Andolsun, Davud’a tarafımızdan bir lütuf verdik. ‘Ey dağlar! Kuşların eşliğinde onunla birlikte tesbih edin’ dedik ve ‘Bütün vücudu örtecek zırhlar yap, işçilikte de ölçüyü tuttur’ diye demiri ona yumuşattık. ‘Salih amel işleyin. Çünkü ben sizin yaptıklarınızı görürüm’ diye vahyettik.”[Sebe suresi 10 ve 11. ayetler]Bütün bunlar peygamberlerin kıssalarında geçmektedir ki peygamberler Allah’ın seçilmiş halis kullarıdırlar. Kaldı ki bizzat Peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.v.)’in ve O’nun aziz sahabelerinin durumları da bu konuda bize yeterli delil teşkil etmektedir.