Kelâm ilmi, ilk defa, hicrî birinci asrın sonlarında Mutezile vâsıtasıyla kurulmuştur. Mutezile kelâmının en bariz hususiyeti; itikadi konuları araştırırken aklî ve naklî delillerden beraberce yararlanmakla beraber akla daha fazla yer ve değer vermektir. Mutezile, akılcı bir grup olarak bilinir. İtikadi konularda akılla çelişir gibi gördükleri nakli (ayetleri) tevilden çekinmezler. Ehl-i Sünnetin selef âlimleri nakle daha çok önem verdikleri ve tevilden kaçındıkları için Mutezile ile aralarında hep anlaşmazlıklar olmuştur. Mutezile, akılcılığıyla meşhur olduğu gibi Selef de nakle bağlılığıyla meşhurdur. Selef âlimleri nakli (ayetleri) yanlış yorumlamaktan şiddetle kaçınırlardı. Bundan dolayı müteşâbihleri tevilden daima uzak kalmışlardır. Eş’ari ve Mâtürîdî vâsıtasıyla Mutezile kelâmının sünnîleştirilmesi sonucunda Ehl-i Sünnet kelamcılarım da artık itikadı konuları ispat ve izahta akıldan daha çok istifade etmeye başladılar. Eş’arî ve Mâtürîdî aracılığıyla kelâm ilmi Ehl-i Sünnete mâl edilmiş oldu. Böylece Mutezile kelâm metodu biraz yumuşatılmış oldu. Artık Ehl-i Sünnet kelamcıları da aklî delillerden yararlanmaya başladılar. Ama Mutezilenin aklı hakem yapma derecesindeki tavrı terk edildi. Ehl-i Sünnet kelamcıları, inanç konularını ispat ederken akıldan da, nakilden de yararlanır oldular. Kelamcılar, duyuların sahasına giren konularda duyulara; aklın sahasına giren hususlarda akla, gaybla ilgili konularda da vahye (nakle) dayanmışlardır. Kelamcılar, keşif ve ilhamı ilim sebebi ve vâsıtası saymazlar.