Aksak Timur, Timurlenk… Sağ elinin çolak, ayağının ise topal olduğu söyleniyor Bu tarihi bir vakıa olsa gerek. Ancak bunun nasıl olduğu ile ilgili farklı anlatımlar mevcut. Timur’un aksaklığı ile ilgili iki temel rivayet var. Bunların ilki onun gençliğinde koyun çalarken kolundan ve dizinden yaralandığı yönündedir. İkincisi ise Timur’un Semerkand’da tahta çıkmadan önce Horasan’da yürüttüğü varlık mücadelesi esnasında düştüğü bir pusuda yaralandığını söyler. Bir kere şunu belirtmek lazım: onun aksak ve çolak olduğu doğrudur. 1941 yılında Timur’un mezarını açan ve iskeletini inceleyen Sovyet arkeolog Mikhail Gerasimov onun sağ kol ve ayak kemiklerinin normalden kısa olduğunu tespit etti. Onun aksaklığı, bir başka ifadeyle “Timur-lenk” olduğu konusunda bir şüphe yok… Fakat aktardığım iki rivayetin hangisinin doğru olduğu biraz tartışmalıdır. Pejoratif bir mahiyette olduğu açıkça görülen ilk rivayetin doğru olabileceğini sanmıyorum. Bu rivayeti örneğin İbn Arabşah gibi ondan pek hazzetmediği bilinen bir müellifin öne çıkarması meselesi bir yana (o ayrıca konuşulabilir), otoriter bir hükümdar olan Timur’un karizmatik liderliği ile aksaklığı arasındaki ilintiyi izah etmek gerekir. Timur eğer gençliğinde koyun çalarken bu yaraları almış olsaydı, o aksak haliyle bu kadar güçlü bir hükümdar haline gelebilir miydi, ben çok emin değilim açıkçası. Dolayısıyla, benim düşünceme göre, Timur’un aksak kalmasına neden olan pusunun, varlık mücadelesi sırasında gerçekleşmiş olması gerekir. Kendisine sadakatle hizmet eden bey ve komutanlarının Timur’un otoritesinin onun aksak kalmasından daha önce kabul ettikleri, bu şekilde söz konusu olayın aynı zamanda onun otoritesini de tahkim eden bir deneyime karşılık geldiği anlaşılıyor.
__________________
Yunusça sevgimizden anlamayana cevabımız Yavuzca olacaktır...
|