Yusufiyeli Nickli Üyeden Alıntı

olur. Kur’an metninde besmelenin konusu ve statüsü ihtilaflı bir konudur. Başka bir ifadeyle sürelerin başındaki besmele ifadelerinin müstakil ayet olup olmadıkları hususunda farklı görüşler mevcuttur. İmam Şafii’ye göre Fatiha süresinin başındaki besmele müstakil bir ayet olup süreye dahildir. Dolayısıyla namazda Fatiha süresiyle birlikte besmelenin de okunması vacip/farz hükmündedir. (Şafii, el-Ümm 2.cilt 244-247) Diğer sürelerin başındaki besmeleler hakkında ise Şafii’den iki farklı görüş nakledilir. Meşhur Hanefi alimi Cassas İmam Şafii’nin diğer surelerin başındaki besmeleleri de birer müstakil ayet kabul ettiğini ve bu görüşün ilk defa onun tarafından dile getirildiğini belirtmiştir.
Besmele konusunda Hanefililerin görüşüne gelince, bazı alimler imam ebu hanife’nin çekinceli davranması bir değerlendirmeye göre Kur’an metnine dair yanlış bir şey söyleme endişesiyle alakalıdır. Çünkü böyle kritik bir konuda kesin konuşmak Kur’an’a ait olan bir ifadeyi Kur’an dışında bırakmak ya da tam tersi sonuca ulaşmak gibi ciddi bir risk taşır. (Fahreddin er-Razi, Mefatihu’l-Gayb 1. Cilt 200: İbn Adil, el-Lübab 1.cilt 243). Ne varki geç dönem Hanefi gelenekte besmelenin tek başına müstakil bir ayet kabul edilmesi, fakat hiçbir süreden sayılmaması gerektiği yönünde ilginç bir görüş yaygınlık kazanmıştır. Cedel yoluyla hasmı susturmak için üretildiği izlenimi veren bir görüş bazı alimlerce tuhaf ve anlamsız görülmüştür. Şöyle denilmiştir besmelenin bir taraftan müstakil ayet kabul edilmesi diğer taraftan da Fatiha ve diğer surelere dahil edilmemesi hemen hiçbir mana taşımamaktadır.
Fahreddin-er-Razi besmelenin Fatiha suresinden bir ayet olduğuna dair on yedi delil zikretmiştir. (Fahreddin er-Razi, Mefatihu’L-Gayba 1. Cilt sayfa 201-206)
İmam Malik ve Evzai hem Fatiha suresindeki hem de diğer surelerin başındaki başındaki besmelelerin ayet olmadığına hükmetmişlerdir. Bu görüş bazı kaynaklarda Davud ez-Zahiri ve bir rivayette Ahmed b. Hanbel’e de nispet edilmiştir. (Şevkani, Neylü’l-Evtar 2. Cilt sayfa 202) İbn Atıyye çoğunluk fukaha ve kurranın da bu görüşte olduğunu belirtmiştir. (İbn Atıyye el-Muharreü’l-Veciz 1. Cilt sayfa 61) Diğer taraftan bazı kaynaklarda Hz. Ali, Ebu Hüreyre, Said b. Cübeyr, Muhammed b. Ka’b el-Kurazi, İbn Şihab ez-Zühri, Süfyan es-Sevri gibi alimlerin sadece Fatiha suresinin başındaki besmelenin ayet olduğu görüşünü benimsedikleri, buna mukabil İbn Abbas, Abdullah b. Ömer, Abdullah b. Zübeyr, Tavus b. Keysan, Ata b. Ebi Rebah, Mekhul b. Ebi Müslim ve Abdullah b. Mübarek gibi selefi alimlerin süre başlarındaki her besmeleyi o sureye dahil edip birer müstakil ayet saydıkları belirtilmiştir. (Şevkani, Neylü’L-Evtar 2.cilt sayfa 202)