Yusufiyeli Nickli Üyeden Alıntı

Kardeşim soruna muallak cevap verdiğimi düşünme çünkü zor bir soru Maturidi kelam ekolünde Şemsüddin es-Semerkandi gibi bazı alimlerin isim ile müsemmanın aynı olduğunu reddetmesi gibi Eşari gelenekte de İmam gazali ve Fahreddin er-razi gibi alimler kendi mezheplerinin görüşlerine pek iştirak etmemişlerdir. Gazali isim, müsemma ve tesmiye lafızlarının birbirinden ayrı muhtevalar taşıdığına varlığın dış dünyada (ayan), zihinde (ezhan) dilde (lisan) olmak üzere üç ayrı kategorisinin bulunduğuna bunların ilkinin haiki diğerlerinin izafi olduğuna dikkat çekmiştir. Ona göre bu üç tür varlık kategorisi birbirinden ayrıdır; fakat aralarındaki yakın ilişki sebebiyle birçokları bu ince ayrımı gözden kaçırmıştır. (gazali el-Maksadü’L-Esna sayfa 8-23)
Gazali’nin bu görüşü Fahreddin er-Razi tarafından da isabetli bulunmuştur. (Fahreddin er-Razi, Levamiu’l-Beyyinat sayfa 3) Bütün bu görüşler bir tarafa Allah’ın isim ve sıfatlardan soyutlanmış olarak tasavvur edilmesi imkansızdır. Beşeri idrak açısından Allah’ın kavramlar ve semboller vasıtasıyla tanınması bir bakıma kaçınılmazdır. Çünkü insan ancak akıl ve duyularıyla idrak ettiği konularda bilgi sahibi olabilir. Bu sebeple, duyuların ötesinde olan Allah kendini nesneler dünyasındaki kavramlar ve sembollerle tanıtmış, başka bir ifadeyle Allah ‘’tenezzülat-ı ilahiyye’’ tabirinde ifadesini bulduğu üzere kendi varlığı/zatı hakkında beşeri bir dille ve beşeri idrak düzeyine uygun hitapta bulunmuştur.