Gotu Kola Nedir ? Çeşitleri, Faydaları ve Kullanımı
Gotu Kola Tanımı ?
Gotu Kola (Centella asiatica); genellikle Hindistan, Sri lanka, Madagaskar, Güney Afrika ve tropik bataklıklarda yetişen, narin,yelpaze yapraklı ve adeta yerde sürünen bir bitkidir. Hindistan’ da özellikle meditasyona yardımcı ve Ayurveda için kullanılmakta ve başın üstündeki enerji merkezi olan baş çakrasını ve beynin sağ ve sol yarımküreleri arasındaki dengeyi geliştirdiğine inanılmaktadır. Geleneksel Çin ve Hint tıbbında uzun süredir kullanılmaktadır. Bitki Sri Lanka’ da bir sebze olarak, Çin’ de ise uzun süredir beyin fonksiyonlarını düzenleyici bir kuvvetlendirici (Tonik) olarak kullanılmaktadır. Gotu Kola üzerinde yapılan modern çalışmalarda üç ana etken madde içerdiği bulunmuştur.
Bunların başında, bir triperten glikozid bileşiği olan ve antibiyotik olarak sınıflandırılan asiaticoside gelir. Bu özelliği ile Gotu Kola yaraların iyileşmesine yardım edebilir. İkinci en önemli madde bir saponin glikozid bileşiği olan brahmoside veya brahminoside’ dir. Bu maddeler doğal olarak diuretik (idrar arttırıcı) ve hafif yatıştırıcı etkiye sahiptir. Son olarak içerdiği önemli madde ise kuvvetli bir anti-inflamatuar (iltihap giderici) etkiye sahip bir glikozid olan madecassoside’ dir. Gotu Kola ayrıca, Vitamin K, magnezyum, kalsiyum ve sodyum içermektedir. Gotu Kola, sakinleştirici ve yatıştırıcı etkilerinin benzerliği nedeniyle Kola bitkisi (Kola nut) ile karıştırılmamalıdır. Çünkü kola bitkisi ile hiçbir şekilde ilgili değildir ve kafein’ de içermez.
Gotu Kola Nedir ?
Gotu Kola, Gotu Kola Maydanozgiller Familyasındandır. Kırmızımsı-Beyaz Gövdeli, Tırmanıcı, Ya Da Gölgeli Çayırların Sığ Sularında Dalgalanan, Çok Yıllık, Otsu Bir Bitkidir. Uzunca Bir Sapın Taşıdığı Böbreksi Yapraklan Vardır. Son Araştırmalarda Sakinleştirici Ve Depresyon Giderici Etkilerinden Söz Edilmektedir. Bitki Asıl, “Beynin Besini” Olarak Adlandırılır.
GOTU KOLA BİTKİSİ
Özellikleri : 19 yy. itibariyle Avrupa’da kullanılmaya başlanan, aslında Hint tıbbında çok yaygın kullanılan bir bitkidir gotu kola.
Önerilen Hastalıklar : Cilt sorunlarını ortadan kaldırmaktaki etkisi paralelinde yara iyileştirmede kullanılmaktadır. En geçerli kullanımı ise, toplardamarlar üzerindeki etkileri yüzünden, selülit ve varis tedavisinde kullanılmaktadır. Hemoroid hastalıklarında da kullanılmaktadır.
Yan Etkileri : Bilinen bir yan etkisi olmamasına rağmen doktor kontrolünde alınmalıdır.
Gotu Kola, maydanozgiller familyasındandır. Kırmızımsı-beyaz gövdeli, tırmanıcı, ya da gölgeli çayırların sığ sularında dalgalanan, çok yıllık, otsu bir bitkidir. Uzunca bir sapın taşıdığı böbreksi yapraklan vardır. Haziran-eylül aylarında yaprakların oltuklarından çıkan kırmızı-yeşii, beyaz ya da solgun pembe çiçekleri ancak dikkatli bakıldığında görülür. Küçük meyveler olgunlaşınca ikiye ayrılır. Çin’de ve Hindistan’da 2 bin yıldır bilinir. Tropikal bölgelerde, özellikle Madagaskar, Hindistan ve Çinhindi’nde bulunur.
Etken maddesi asyatik ve madekasik adlı triterpenik saponinlerdir. Ayrıca magnezyum, kalsiyum, sodyum, tanenler, şekerler, serbest amino asitler ve K vitamini bulunur. Yara iyileştirici, iltihap giderici, özellikle de egzamayı köreltici, böcek sokmalarını etkisizleştirici etkilerinin yanında, idrar artırıcı, mide ülserini iyileştirici ve zihinsel rahatsızlıklarda hipnoz edici etkileri vardır.
Son araştırmalarda sakinleştirici ve depresyon giderici etkilerinden söz edilmektedir. Bitki asıl, “beynin besini” olarak adlandırılır. Hatta espriyle onun aracılığıyla bir “fil hafızasına sahip olunacağı” söylenir. Bir Sri Lanka atasözü şöyle der: “Günde iki yaprak alırsan yaşlılığı yanına yaklaştırmazsın.” Damar tıkanıklıklarında (varis ağrılarında) yararı kanıtlanmıştır. Yüksek tansiyona katkısı kanıtlanma aşamasındadır.
Ağızdan klasik kullanımı kaygıyı gidermeye, hafızayı ve bilişsel kapasiteyi artırmaya yöneliktir Dışardan yaralara, kesiklere, yanıklara, cerrahi operasyonlara, iltihaplara karşı uygulanır. Kapsül ya da komprime olarak günde iki-üç defada 60 mg alınır.
Çay olarak 150 mi kaynar su, 2-4 gram bitkinin üzerine dökülür, 5-10 dakika sonra süzülerek içime hazır hale gelir. Günde üç bardağa kadar içilir. Ünlü ilaç şirketi Roche’un, “Lokal deri ülserleri, meme başı çatlak ve yaraları, küçük cerrahi müdahaleler, perine yırtılmaları, epizyotomiler, sünnet sonrasında, yüzeysel yanıklarda endikedir” açıklamasıyla eczanelerde 40 gramlık alüminyum tüpte satışa sunduğu “Madecassol” merheminin bileşiminde bolca gotu kola bulunur. Ekstre yapraklardan ve saptan elde edilir.
Ayrıca bugün ülkemizde, bitkiden yapılan hazır ekstreler bulunmakta olup, bunlardan yemeklerle birlikte günde iki kapsül alınır.
Not: hamilelerle emzikli kadınlar kullanmamalıdır!
Gotu Kola Faydaları Nelerdir ?
Gotu Kola bitkisi ile ilgili doğal öneriler ve bilgileri aşağıdaki yazılan makalemizde açıklayıcı olarak bulabilirsiniz. ilginiz için şimdiden teşekkürler…
Gotu Kola (GK) veya latince adı ile Centella Asiatica, uzun ömürlü, yaprakları böbrek şeklinde olan, özellikle Hindistan, Sri Lanka, Papua Yeni Gine, Madagaskar, güney Afrika, Avusturalya, Çin ve Japonya’da, tercihan nemli ve gölge bölgelerde yetişen bir bitkidir. Sinhalese’ce de Gotu konik ve Kola ise yaprak demektir. Çin ve Hindu tıbbında oldukça uzun bir süredir çeşitli hastalıkların iyileştirilmesinde kullanılmaktadır. Hint geleneklerine göre ayurvedic etkisi olan yaşamı uzatan bir bitkidir. Genellikle hafızanın güçlenmesi, yara iyileşmesi, idrar söktürücü, konsantrasyonu arttırıcı, sakinleştirici ve stress giderici etkileri bulunmaktadır. Günümüzde ise daha çok dokuların ödem tedavisinde, skleroderma ve sedef hastalığının tedavisinde, ankilozan spondilit ve romatoid artrit tedavilerinde kullanılmaktadır.
Uzun ömürlü, taze bir bitki olması nedeniyle insanların ilgisini uzun zamandan beridir çeken GK, Sri Lanka’da pirinç ve köri ile birlikte muamele edilerek vejeteryan mutfağının bir parçası haline gelmiştir. Endonezya, Vietnam, Malezya ve Tayland’da yeşil yaprakları taze olarak salata yapılarak tüketilmektedir. Son olarak, Hint’lilerin yaz içeceği olan thandaayyee’nin içerisinde de bulunmaktadır.
Yapısında farklı etkileri olan çeşitli aktif maddeleri içermektedir. Aktif maddelerin genel özellikleri arasında, anti-bakteriyel, anti-viral, anti-inflammatuar, anti-ülserojenik, anksiyolotik, idrar söktürücü bulunmaktadır. Buna bağlı olarak insan vucudunda aşağıda sayacağımız etkileri görmek mümkün olmaktadır.
- Yara iyileşmesi ve cilt lezyonları : GK yapısında fazlaca bulunan triterpenoid’ler sayesinde cildin güçlenmesini sağlamakta, deri tabakalarında antioksidanların miktarını arttırmakta, kan akımını arttırıcı etkisi ile ayrıca hasarlı dokuların iyileşmesini (tip I kollajen oluşumunu arttırma yolu ile) hızlandırmaktadır. Bu etkileri nedeniyle, lepra’da (cüzzam), yanıklarda, sedef hastalığının tedavisinde, doğum ve cerrahi operasyonlar sonrasında iz kalmaması için uzun süreden beri kullanılmaktadır.
- Varis’e bağlı yakınmalar : Bir toplardamar hastalığı olan varis, genellikle ven olarak adlandırılan toplardamarın elastisiyetini kaybetmesi ile ortaya çıkmaktadır. Buna bağlı olarak, kan gün sonuna doğru daha belirgin olarak bacaklarda toplanmakta ve doku içerisine sıvı sızmakta, bacak ödemli, şiş ve gergin bir hal almaktadır. Bilimsel olarak yapılmış çift-kör bir çalışmada da gösterildiği üzere GK kullanan hastalarda bacakta hissedilen ağırlık hissinin düzelmesi ve ödem seviyelerinde belirgin bir iyileşme saptanmıştır. Klinik olarak saptanan bu iyileşme hali, benzer şekilde pletismografi ile de doğrulanmıştır. Başka bir bilimsel çalışmada da GK kullanan hastalarda, toplardamar içi basınç dereceleri, ayak bileği ödemi ve lipodermatoskleroz olarak adlandırılan cilt altı dokudaki kallınlaşma miktarı belirgin derecede azalmıştır.
- Diabete bağlı damar yapısal bütünlüğünün bozulması : Cilt kan akımının arttığı ancak toplardamar yapısındaki bir soruna bağlı olarak geri dönüşün bozulduğu diabet durumunda GK kullanan hastalarda, ciltte kan göllenmesi azalmakta, cilt parsiyel oksijen seviyelerinde artış gözlenmektedir.
- Diğer kullanımları : Skleroderma ve bacakta gelişen ülserlerin tedavisinde etkili olduklarına ait bilimsel çalışmalar mevcuttur.
Gebelikte diğer birçok ilaç gibi kullanımı sakıncalıdır.
Sonuç olarak, içeridiği çeşitli bileşenlere bağlı olarak farklı etkiler sağlıyan Gotu Kola bitkisi alternatif tıbbın bize sunduğu nimetlerden birisi olarak günümüz modern tıbbının içine farklı hastalıkları tedavi etme potansiyeli sayesinde yavaş yavaş girmektedir.
Gotu Kola Çeşitleri
Bitkilerin tarihçesine baktığımız zaman her birinin ayrı ayrı öyküsü vardır. Asırlar önce çaresizlikten yerel otların yapraklarından, çiçeklerinden, köklerinden ilaçlar yapılmış ve yerel halklar tarafından kullanılmıştır.
Bunlardan bir tanesi de Centella asiatica bitkisidir. Bu otsu bitkinin yapraklarını halk diliyle cüzzam hastalığının (Mycobacterium leprae) oluşturduğu yaralarda kullanmışlardır.Yaraların kapandığını görünce bu otsu bitkiden yaralanmak üzere araştırma başlatmışlardır.
Hindistan, Çin, Afrika, Sri Lanka, Avustralyada 17.asırdan beri kullanılmaktadır. CENTELLA ASIATICA ya Sri Lanka dilinde GOTU KOLA denmiştir. Afrika, Hindistan ve Avustralya da yabani menekşe de demişlerdir. Ama bitki GOTU KOLA ismiyle Dünya ya yayılmıştır.
Bitki rutubetli, bataklık bölgelerde yetişir. Otsu, sürüngen şeklinde bir bitkidir.Yaprakları topraktan sapları ile sürünerek çıkar, yeşil renkli ve iki loblu böbrek şeklindedir. Kökü düz olarak aşağı doğru uzar ve saçaklıdır. Çiçekleri pembemsi kırmızı renktedir. Erkek ve dişi organları aynı çiçek üzerindedir.
Bitkinin yapraklarından ve kökünden faydalanılır. Bu bitkinin kola bitkisi ve hindistan cevizi ile bir yakınlığı yoktur.
Gotu kola triterpenoid denilen kimyasal maddeler içerir. Asiaticosid, Centollosid, Madecassosid ve Asiatic asid olmak üzere içinde dört çeşit triterpenoid vardır. Ayrıca içinde uçucu yağlar, flavonoidler,taninler,fitosteroller, amino asit ve şekerler vardır.
kafein içermez.
Yapılan araştırmalar sonucunda kronik damar hastalıklarının tedavisinde çok kullanılmıştır. Bacaklardaki kan damarları elastıkiyetini kaybettiği zaman damar duvarlarında bozulma yani varisler oluşur. Bu varisli bacaklarda kan damarları şişer. Bu dolaşım bozukluğu için Gotu Kola düzenli kullanıldığı zaman harikalar yaratır. Damar cidarlarındaki bağ dokusu hücrelerinin sentezini düzelterek ve kollagen doku onarımını başlatarak damarlara elastıkiyet kazandırır.
Aynı şekilde selülitli bacaklarda da kollagen doku yenilemesi yaparak bacaklara pürüzsüz bir görünüm kazandırır.
İkinci en önemli özelliği ise cüzzam (mycobacterium leprae), sedef hastalığı (psöriasis) gibi ciltte oluşan yaralarda, geçmeyen yaralarda topik olarak (pomadın hastalıklı deriye tatbiki) uygulandığında protein sentezini başlattığını, kollagen doku oluşumunu sağladığını ve oradaki dolaşım bozukluğunu ortadan kaldırdğını tesbit etmişlerdir.
Ameliyat sonrası yaralarda kullanıldığında dokunun kendini yenilemesinde çok faydalıdır.
Bunun dışında anksiyeteye iyi geldiği, zekayı arttırdığı, romatizmaya iyi gelip el ve ayak eklemlerinin hareketlerini kolaylaştırdığı da bilinen özellikleri arasındadır.
Saç ve tırnak büyümesini de hızlandırdığı belirtilmektedir.
Bu otun bir enteresan tarafı da yurt dışında kozmetik olarak da kullanılmasıdır.Anti aging dediğimiz yaşa karşı gençleştirici krem ve losyonları yapılmıştır.İçindeki maddeler mükemmel bir netice vermiştir.
__________________
Kaybettiklerim arasında en çok kendimi özledim, oysa ne güzel gülerdim..
|