Hz. Mevlânâ sâliklerin sekrinin normal insanların sarhoşluğundan ayrıldığına şu beyitlerle işaret eder: “Şarap coşkunlukta bizim coşkunluğumuzun fakiridir. Felek dönüşünde bizim aklımızın fakiridir. Şarap bizden sarhoş oldu, biz ondan değil. Beden bizden var oldu, biz ondan değil” (Mevlânâ, Mesnevî, I, 176). Mevlânâ ayrıca Hallâc’ın ilahi aşk ve sarhoşlukla dilinden dökülen “Ene’l-Hak” cümlesi üzerinde de durur. Nitekim “‘Ene’l- Hak’ sözü Mansûr’un dilinde nurdu. ‘Enallah’ sözü Firavun’un ağzında yalan!” (Mevlânâ, Mesnevî, II, 305) beytinde sekr hâlinde Hallâc’ın dilinden dökülen “Ene’l-Hak!” ifadesinin firavunun ağzından çıkan “Ben sizin en yüce Rabbinizim!” sözüyle eşit tutulamayacağını belirtir.Tasavvuf tarihinde Hallâc, Ebû Saîd Ebü’l-Hayr, Aynu’l-Kudat Hemedânî, İbnü’l-Fârız, Bâyezîd-i Bistâmî, Zünnûn el-Mısrî şathiyeleri ile bilinen meşhur sûfîlerdir. Tasavvuf ehli şathiyeler karşısında farklı tutumlar sergilemişlerdir. Kuşeyrî gibi bir kısım sûfîler sekr mertebesinin doğal bir neticesi olarak gördükleri şathiyeler üzerinde konuşmamışlardır. Sûfîlerin bir kısmı şathiyeleri şer’î kaidelere muhalif olmayacak şekilde açıklama yoluna gitmişlerdir, Abdülkadir Geylânî ve Şehâbeddin es-Sühreverdî ve Gazzâlî bu sınıfta yer alan müelliflerdir. Hücvîrî gibi sûfîlerin bir kısmı da şathiyeleri nadir bir tasavvuf olayı görerek üzerinde durmayı uygun görmemiştir. Şathiye kavramı tarihte mutasavvıfları diğer İslâm âlimleri ile karşı karşıya getirmiş problematik konulardan biridir. Hanefî ve Şâfiî mezhebi sekr hâlindeki şatahatın velînin tekfirine sebep olamayacağı kanaatindedir. Bununla birlikte sûfîler bazı alimler tarafından sekr ve şatahatın kendilerini ittihad ve hulûle götürdüğü ithamlarına maruz kalmışlardır. Buna mukabil olarak mutasavvıf müellifler kaleme aldıkları eserlerde şatahat kavramını kendi özel şartları içinde değerlendirmeyi uygun görmüşler ve şatahatı hulûl ve ittihattan farklı olarak ilahi tecellinin sonucu olarak ele almayı tercih etmişlerdir.
__________________
Yunusça sevgimizden anlamayana cevabımız Yavuzca olacaktır...
|