SAP HASTALIGI


Tanım
Halk arasında tabak hastalığı olarak bilinen bütün çift tırnaklı hayvan türlerinde görülebilen bulaşıcı bir hastalıktır.
Aft Humması ayak-ağız hastalığı (foot-mouth disease) isimleri de kullanılmaktadır.
Sığırlar domuzlar koyunlar ve keçiler hastalığa çok çabuk yakalanırlar. Bunun yanı sıra hayvanat bahçesindeki bazı hayvanlarla doğal hayattaki kirpi fare ceylan gibi hayvanlar da hastalığa yakalanabilmekte.
Öncelikli olarak hayvanın ağız içi tırnaklar memeler işkembe de çeşitli (kesecikler) yaralarla karakterizedir. Hayvan yaşına ve cinsiyetine gore hassasiyet gösterir. Şap hastalığının etkeni bir virüs olup birbirinden farklı 7 tipi mevcuttur. Bunlar A O C Sat 2 Sat 3 ve Asya 1 Tipi olarak adlandırır. Tiplerin içinde ayrıca çok sayıda alt tipler mevcuttur. Koruyucu aşılar buna göre hazırlanır.|Bulaşma
Hasta hayvanların sağlamlara teması idrar gübre süt sparma ile bulaşma olur. Ayrıca hastalık etkeninin bulaşmış olduğu deri yem yataklık ot su bakıcı nakil vasıtaları hastalıklı etlerden yapılan salam sosis gibi ürünler ile fare kuş yılan kaplumbağa gibi taşıyıcılarla da bulaştırma mümkündür.
Sap sürüler arasında direk temas ve havadaki virüsün teneffüs edilmesiyle bulaşıyor. Sap virüsü karada rüzgar yoluyla kilometrelerce uzaklara taşınabiliyor. Suda ise mesafe daha da artıyor. Hasta hayvanların hareket etmesi şapı ayrı sürülere bulaştırabiliyor. Araçlar aletler tarım ürünleri ve insanlar da taşıma görevi görüyor. Virüs uzun süre etlerdeiliklerde iç organlarda ve pastörize edilmemiş ürünlerde yaşayabiliyor. |Hastalık Belirtileri
İçi su dolu kabarcıklar ilk belirtiler. Diğer belirtiler arasında ise topallık uyuşukluk iştah kaybı ve sütten kesilme bulunuyor.
Hastaların ağızlarından ip gibi salya akar ateş 40 -41 C ağız şapırdartması ve sütten kesilme dilinde dişetlerinde dudağın iç kısmında mercimek veya fındık büyüklüğünde su keseleri (veziküller) görülür. Takip eden günlerde ayak tırnak aralarında memelerde boynuz diplerinde burunda enfekte yaralar oluşur.
Kültür ırkı sığırlarda ve körpe buzağılarda hastalık çok çabuk seyreder. Hastalık belirtileri tam olarak meydana çıkmadan solunum güçlüğü ve kalp yetmezliğinden aniden ölebilirler.

İNSANLARDA HASTALIK BELİRTİLERİ
Hastalıklı hayvanların sütünü içen küçük çocuklarda bulaşık yer ve eşyaları kullanan yetişkinlerde de ağız göz ve parmak aralarında küçük su kesecikleri görülebilir.
İnsanlar için tehlikeli olmadigi düsünülmekteir. İngiltere de 1966 yılında insanda sadece bir vakaya rastlandı. Nezlenin belirtilerine benziyordu ve ellerde kabarcıklar oluşmuştu.
İnsanlar virüsten etkilenmiş bir hayvanın etini tüketmekle veya diğer insanlardan hastalığı kapamaz.|Etkenin (Virüsün) Dayanıklılığı:
1) Direkt güneş ışınları karşısında kısa zamanda harap olur.
2) Isıya dayanıksız olup 60- 65 oC de 30 dak. 85 oC de se derhal ölür.
3) Çevre şartları: Etken kuruluğu soğuk ve karanlığı sever
4) Sığır derisi ve kıllarda 4 hafta; Lastik çizmelerde 14 hafta; Samanda 15 hafta; Toprakta 4 hafta; Kuru otlarda ve danelerde 5 ay hastalık yapma gücünü korur.
5) 1 / 2000 lik konsantre formol; % 3-5 Çamaşır Sodası; % 4-5 lik Sodyum Karbonat (Soda); 1 / 10 oranında sulandırılmış sirke yahut %4 lük Alkol; 1 / 200 lük Potasyum Permanganat; 1 / 250 lik lodophore gibi antisepliklere karşı hassastırlar.|Hasta hayvanların ağız ayak ve memelerinde meydana gelen yaraların çabuk iyileşmesi için yukarıdaki antisepliklerle yıkanması yanında güçlü antibiyotikler ve pomatlar tatbik edilerek iyileşme hızlandırılır.
Sürü tedavilerinde ahırın kapısına 15 -20 cm derinlikte uygun uzunlukta beton havuzlar yapılarak içerisine %2 lik çamaşır sodası veya %5 lik formolün göz taşı doldurarak hayvanlar içerisinden geçirilir.|Hayvanlarda Koruyucu Önlemler:
1. Bir yaşına kadar olanlara 4 ayda bir bir yaşından sonra 6 ayda bir kombine aşılar yapılmalıdır. Aşılar soğuk zincir içerisinde taşınmalı ve ve kurallara uygun tatbik edilmeli
2. Yeni satın alınan hayvanlar en az 10 gün karantinaya alınmalı.
3. Ahırlara hayvan bakıcısından başkasının girmemesi bakıcının ahırda özel elbise çizme kullanması
4. Sağım öncesi ve sonrası malzemelerin mutlaka sıcak su ile yıkanması
5. Hastalıklı bölgelerden asla hayvan alınmamalı
6. Ölen hayvanların yakılarak yahut derin çukurlara gömülüp üzerine kireç dökülmeli kullanılan malzemeler 70-80 oC kaynatılmalıdır.

---------- Post added 19.02.17 at 23:55 ----------

SARBON (ANTHRAX)


Şarbon genelde keçi koyun sığır gibi hayvanların hastalığıdır. Bacillus anthracis isimli bakteri tarafından meydana getirilen insanlarda deride kötü karakterli yaralara neden olan solunum sistemi sindirim sistemi ve kan yoluyla yayılarak beyin zarlarında da enfeksiyon oluşturabilen bir hastalıktır.

ETKEN:

Hastalığın etkeni Bacillus anthracis isimli hareketsiz çomak şeklinde havalı ve havasız ortamda üreyebilen havalı ortamda ve 20-30 OC de üreyince ısıya dayanıklı sporlar oluşturan bir bakteridir. 12-44 OC de özellikle 37 OC de üreyebilirler. Dayanıklı sporları su ve sıvılarda yıllarca yaşayabilir.

BULAŞMA YOLLARI:

Şarbon basilleri insan vücuduna deriden temas yoluyla veya solunum ve sindirim yoluyla bulaşırlar. İnsandan insana bulaşma nadirdir. En sık görülen şekli deri şarbonudur. Deri şarbonu bulaşık saç tüy ve yünlere temas yoluyla bulaşabilir. Solunum ve sindirim yoluyla bulaşmaya daha az rastlanır. Sindirim yolu ile bulaşma sporlar vasıtasıyla olur. Ot yiyen hayvan türleri ve bunlardan elde edilen ürünler bulaşmaya neden olabilir. Mikrop sporları su yağmur ve rüzgarlarla çok uzaklara yayılabilir.

KULUÇKA SÜRESİ:

1-7 gündür. 10 güne kadar uzayabilir.

HASTALIK BELİRTİLERİ:

Deri şarbonunda daha çok vücudun çıplak yerlerinde oluşan çevresi kızarık kabartılar sonradan içi sarı veya kanlı sıvı ile dolu kara çıbanlara dönüşür. Sızıntı ve siyah kabuklar oluşur.

Hafif vakalarda ateş olmayabilir. Ağır vakalarda yorgunluk baş ve eklem ağrıları orta dereceli ateş hatta kusma ve kanlı ishal görülebilir. Çok ağır vakalarda hastalığın birinci haftası sonunda veya ikinci hafta başında hasta ölebilir.

Akciğer şarbonunda yüksek ateş nefes darlığı ve morarma halsizlik öksürük kanlı ve pis kokulu balgam boyun ve göğüs derisi altında ödemler ve kollaps görülür. Bir veya birkaç gün içinde ölümler olabilir.

Sindirim sistemi şarbonunda şiddetli ve bazen kanlı kusmalar karın ağrıları şişkinlik ve kanlı ishal görülür. 2-3 gün içerisinde barsak delinmesiyle şekillenen peritonit veya kollaps sonucu hasta kaybedilebilir.

Tedavi edilen vakalarda ölüm %1 düzeyindedir. Buna karşılık tedavi edilmeyen vakalarda ölüm çok yüksek oranlardadır.

TANI YÖNTEMLERİ:

Hastalık için temel tanı klinik seyir ile konur. Laboratuvarlarda mikroorganizmanın izole edilmesi tanıyı kesinleştirir. PCR yöntemi ile mikroorganizmanın genetik materyali saptanarak hızlı tanı konulabilir.

TEDAVİ

Penisilin tetrasiklin kloramfenikol eritromisin ve sulfonamidler tedavide kullanılabilecek ilaçlardır. En yüksek başarı penisilinlerle elde edilmektedir.

KORUNMA:

Bulaşmayı önleyecek tedbirler alınmalıdır. Solunum maskeleri kullanılması tehlikeye maruz insanların aşılanması yararlıdır. Bulaşık yerlerin ve malzemelerin uzun ve etkili dezenfeksiyonu gereklidir. Bulaşan yerlerin ve malzemelerin uzun ve etkili dezenfeksiyonu gereklidir. Bulaşan yerler sabunlu krezol kireç kaymaklı su veya kostik soda ile ıslatılıp bu şekilde 1-2 saat bırakılmalıdır. Kaynama sırasında sporlar 10 dakika dayanabilmektedir.

ŞARBON SABOTAJI NASIL OLABİLİR?

· Uçaklardan aerosol tarzında püskürtme ile

· Özellikle bakterinin sporları sulara bulaştırılarak

· Enfekte edilmiş hayvanlar ve bunların ürünleri ile

· Mikroorganizma sporları bulaştırılmış cisimlerle

· Havalandırma sistemleri ile.

ŞÜPHELİ PAKET VE POSTALAR İÇİN İPUÇLARI:

· El yazısı ile veya anlaşılmaz şekilde yazılmış adresler

· İade adresi bulunmazyan zarflar

· Gerçekçi olmayan iade adresleri

· Ağırlık-büyüklük arasında orantısızlık

· Yağlı damga renk bozuklukları veya kötü koku

· Alüminyum folyo veya hışırtı sesi

· Nereden geldiği belli olmayan veya iade adresi ile tutarsız damgalar

ŞARBON ŞÜPHELİ BİR PAKETLE KARŞILAŞINCA YAPILMASI GEREKENLER:

· Şüpheli paketi sallamayın veya boşaltmayın

· Paketi plastik bir ambalaj veya benzeri bir kutuya koyun

· Bu kutuya temas etmemeye gayret edin ve çevrenizdekileri bu hususta uyarın

· Kutuyu düşmeyecek devrilmeyecek bir yere koyun odayı boşaltın güvenliğe haber verin

· Ellerinizi bol sabunlu su ile yıkayın

· Paketi dokunanların bir listesini çıkartın bu listeyi güvenliğe ve olayı değerlendirecek sağlık ekibine verin.

ŞARBON ŞÜPHELİ TOZLA KARŞILAŞINCA YAPILMASI GEREKENLER

· Tozu temizlemek için uğraşmayın. Üstünüzü silkelemeyin. Tozun havalanmasına engel olun

· Çalışan klima havalandırma ve vantilatörleri durdurun

· Paketi plastik bir ambalaj veya benzeri bir kutuya koyun

· Bu kutuya temas etmemeye gayret edin ve çevrenizdekileri bu hususta uyarın

· Kutuyu düşmeyecek devrilmeyecek bir yere koyun odayı boşaltın güvenliğe haber verin

· Ellerinizi bol sabunlu su ile yıkayın

· Elbiselerinizi bir an önce üzerinizden çıkartın ve plastik bir torbaya koyun

· Bol su ve sabunla duş alın

· Paketi dokunanların bir listesini çıkartın bu listeyi güvenliğe ve olayı değerlendirecek sağlık ekibine verin.

HAVALANDIRMA İLE SABOTAJ ŞÜPHESİNDE YAPILMASI GEREKENLER:

· Havalandırma sistemlerini kapatın

· Odayı hızla terk edin kapıyı kapayın ve insanların girmesini engelleyecek uyarıları koyun

· Güvenliğe haber verin merkezi sistem havalandırmalar için kontrol merkezini haberdar edin

· Sabotaja maruz kalmış olabileceklerin bir isimlerini belirlemeye çalışın bu listeyi güvenliğe ve olayı değerlendirecek sağlık ekibine verin.

---------- Post added 19.02.17 at 23:56 ----------

SARKOIDOZ


Sarkoidozun nedeni bilinmemektedir. Vücudun deri göz çevresel sinirler karaciğer lenf düğümleri ve kalp de dahil hemen hemen her tarafını etkileyebilir ancak vakaların %90 ında akciğerleri etkiler.

Belirtiler

- Hiç belirti olmayabilir

- Genel kırgınlık

- Ateş

- Nefes darlığı özellikle egzersiz sırasında

- Kilo kaybı

Sarkoidoz bağışıklık sistemini de tutuyor gibi görünmektedir. Vücudunuzu hastalıklardan koruyan akyuvarların bir tipi olan yardımcı T lenfositler aşırı çalışarak dokularda iltihap hücrelerin birikmesine neden oluyor gibi görünmektedir. Akciğerlerde bu hücre birikimi alveol (akciğerdeki küçük hava torbacıkları) duvarlarına bronşlara ve kan damarlarına zarar vererek akciğerdeki normal oksijen dağılımını değiştirir.

Sarkoidoz kadınlarda erkeklerden daha sık görülür. Nadir olarak çocuklarda ve yaşlılarda da görülmesine rağmen hastaların çoğu 20 ile 40 yaş arasındadır.

Teşhis

Sarkoidoz özelikle beden hareketleri sırasında ve sonrasında genel bir yorgunluğa ateşe ve nefes darlığına neden olabilir. Bununla billikte özellikle hastalığın erken döneminde belirti vermeyebilir. Çoğu kez başka bir nedenle akciğer filmi çektirilirken sarkoidozun varlığından kuşkularıılır. Teşhisi doğrulamak için fiberoptik bir bronkoskopla akciğer dokusundan biyopsi ile örnek alınır (laboratuvarda incelemek amacıyla alınan doku örneği). Bazen bu dokularda tutulursa deri lenf düğümü göz akında da biyopsi yapılır. Ara sıra kan kalsiyum düzeyi normalden yüksek bulunur.

Sarkoidoz genellikle yavaş seyirli bir hastalıktır. Hastaların çoğu tedavi yapılmadan tam olarak iyileşirler ya da yalnızca birkaç hafif belirti kalır. Ancak hastaların % 10-15inde hastalık kronikleşir ve yıllar boyu aktif olarak kalır ya da ara sıra hastalık nöbetleri ortaya çıkar. % 5-10 da sarkoidoz yıllar sonra ölüme neden olur.

İlaç tedavisi

Eğer ciddi şikayetleriniz var ya da hastalık 4-6 ay içinde kendiliğinden iyileşmediyse doktorunuz kortikosteroid ilaçlar verebilir.