Evet halis katışıksız (yani % 1 asitli sızma) zeytinyağı bedenî sıhhat itibariyle uygundur.
Bununla beraber zeytin meyvesi gibi zeytinyağının da birkaç çeşidi olduğunu bilmek lâzım.
Zeytinyağı çeşitleri
Birçok faydasından söz ettiğimiz zeytinyağının biraz da değişik tür ve kalitesinden bahsedelim.
Bunları elbette bilerek ve tanıyarak kullanmalı ki faydası da ziyade olsun.
Zeytinyağının genelde bilinen iki çeşidi var: Sızma ve riviera.
Ama biz konuyu biraz daha detaylandıralım ve zeytinyağının aslında ne olduğunu piyasada bulunan türlerinin ne anlama geldiğini izah etmeye çalışalım.
* * *
Zeytinyağı sadece ve sadece zeytin ağacı meyvelerinden elde edilen ve içinde hariçten hiçbir katkı maddesi bulunmaya kimyevî hiçbir müdahale görmeyen ve oda sıcaklığında sıvı halinde duran fıtrî bir yağdır.
Bu fıtrî yağ hemen her yönüyle katık ve ilâç niteliğindedir.
Piyasaya arz edilen çeşitleri ise kısaca şunlardır:
Naturel zeytinyağları
Her kademede fıtrî (tabiî) halini değiştirmeyecek bir sıcaklıkta muhafaza edilir. Sadece mekanik veya fizikî ameliyeden geçirilerek üretilir. Görüntüsü berrak olur. Yeşilden sarıya değişebilen renklerde bulunabilir. Kendine has tat ve kokusu var.
Bu naturel yağlar da kendi içinde üç gruba ayrılır.
1) Naturel Sızma: Kurallara uyularak üretildiği takdirde kokusunda tadında kusur olmaz. Serbest asitlik derecesi en fazla % 1 olur.
2) Naturel Birinci: Koku veya tadında hafif kusurlar bulunabilir. Asitlik derecesi % 2 civarında olur.
3) Naturel İkinci: Koku veya tadında bâriz farklar bulunur. Asitlik derecesi ise % 3′ü aşabilir.
Rafine zeytinyağı
Ham zeytinyağının tabiî yapısında değişikliğe yol açmayan metotlarla rafine edilerek üretilir. Rengi sarının değişik tonlarında görülebilir. Kendine has tat ve kokusu var. Asidi alındığı için oran % 0.3 civarında görülür.
Riviera zeytinyağı
Bu bir karışımdır. Naturel ve rafine zeytinyağının karışımından elde edilir. Yeşilden sarıya değişen renklerde olabilir. Asitlik derecesi en çok % 1.5 kadardır. Zeytinyağının fıtrî kokusunu ağır bulanlar bu çeşidi tercih edebiliyor.
* * *
Sızmanın (naturel) dışındaki üretimlerde bilhassa sırf ticarî gaye ve yüksek kâr maksadıyla üretilen zeytinyağlarına dikkat etmeli. Alırken son derece ihtiyatlı davranmalı.
Zira bunların bir kısmı neredeyse zeytinyağı olmaktan dahi çıkarılmış durumda. Rengi tadı ve kokusu cazip olsun diye bunlar başka türlü ameliyeden geçirilebiliyor. Hatta bu yağları çiçek mısır ve benzeri yağlarla karışım haline getirenler bile var.
Yani siz zeytinyağı aldığınızı zannediyorsunuz halbuki yanılgıya düşmeniz pekâlâ mümkün.
Onun için elden geldiğince hakiki hâlis sızma zeytinyağını tercih etmeli. Yoğunluğu kendini belli ediyor. Ayrıca tat ve kokusu da tamamıyla alışmaya bağlı.
İlk başlarda bir zorlanma olabilir. Bilhassa çocuklar halis zeytinyağını ağır bulabilirler.Ama sızmaya zamanla hem yemeklerde hem de salatalarda öyle bir alışılır ki adeta terk edilemez bir hal alır. Hatta sızmayı kekik pul biber ve sair baharat ile karıştırıp ekmeğini bandıra bandıra yiyenler bile var.
Tavsiye ederiz siz de deneyin. Hem katık hem de ilâç niyetine. Eminiz ki memnun kalacaksınız.
Haydi yarasın âfiyet olsun.
M.Latif Salihoğlu Yeni Asya Gazetesi
|