Çocukluktaki bu iki hastalığa dikkat!









Halk arasında verem olarak bilinen tüberküloz ile testis iltihabı kısırlığa yol açabiliyor!

- Maya Tüp Bebek Merkezi Tıbbi Direktörü Operatör Dr. Osman Denizhan Özgün, çocuklarda ergenliğe geçişte görülebilecek bazı sorunların, ilerleyen yaşlarda normal yollarla anne baba olabilmelerini doğrudan etkilediğini belirterek, her çocuğun ergenlik çağında, üreme sağlığı açısından hekim muayenesinden geçmesi gerektiğini söyledi.

Özgün'ün verdiği bilgiye göre, kızlarda 13.5, erkeklerde 14 yaşında ergenlik bulgularının başlamaması ile kendini gösteren ergenlik gecikmesinin nedeni, yapısal ya da ailevi olabileceği gibi bazı doğumsal ya da hormonal hastalıklardan kaynaklanabiliyor. Beslenme bozuklukları, aşırı egzersiz ve süreğen hastalıklar da ergenlik gecikmesine neden olabiliyor.

Kızlarda 8, erkeklerde 9 yaşından önce ergenlik bulgularının ortaya çıkması ile ortaya çıkan erken ergenlik de ise kızlarda genelde erken dönemde tek veya çift taraflı meme gelişimi, erkeklerde testislerde büyüme ve genital bölgede kıllanma görülüyor. Kızlarda genelde neden saptanamazken, erkeklerde çoğunlukla altta yatan bir hastalık tespit ediliyor. Erken ergenlik, boy kısalığı ve psikolojik sorunlara neden olabiliyor.

Kızlarda görülen aşırı kıllanmanın nedeni, yapısal, ailevi ve etnik özelliklere bağlı olabileceği gibi hormonal dengesizliklerden de kaynaklanabiliyor.

Düzensiz adet kanamaları ise kızlarda özellikle ilk adet görmeyi izleyen 1-3 yıl içinde sık görülüyor. Aşırı kanama ya da düzensizliğin uzun sürmesi, kansızlık gibi sağlık sorunlarına yol açabiliyor.



TÜBERKÜLOZ, KIZ ÇOCUKLARINDA KISIRLIĞA NEDEN OLABİLİR

Operatör Doktor Özgün, kimi hastalıkların da mutlaka takip edilmesi gerektiğini belirterek, bu hastalıklardan bazılarını şöyle sıraladı:

''Tüberküloz kısırlığa (infertiliteye) neden olabilir. Rahim içi yapışıklıklara, adet düzensizliklerine ve bozulmuş rahim içi doku hasarıyla, tekrarlayan gebelik kayıplarına ve tüplerde doku hasarıyla yapışıklıklara ve tıkanıklıklara yol açabilir.

Ayrıca vajinal akıntılarda mutlaka rahimi ilgilendiren durumların olup olmadığının teşhisi için hekim kontrolü öneriliyor.

Adet kanamalarının düzensizliği halinde, mutlaka hekim kontrolü gerekiyor. Teşhise yönelik testler sonucunda ileriye yönelik kalıcı problemler önlenebiliyor. Adet kanamaları sırasında ve kanama harici aşırı ağrıların ihmal edilmemesi gerekiyor. Hekim kontrolü sonucunda yumurtalığa ait kistler, tüplere ait iltihaplanmaların önüne geçilebiliyor.

Özellikle kız çocuklarında yumurtalık kisti tespit edilmesi durumunda, ameliyat kararları alınırken çok dikkatli olunması gerekiyor. Yumurtalığa ait kist ameliyatları, ilerleyen dönemlerde yumurtalık rezerv problemi yaratabiliyor. Bunun yerine, mümkün olduğunca ilaç tedavisi veya gözlem ile takip protokolünün uygulanması öngörülüyor. Ameliyat gerekliliğinde yapışıklıkları önlemek için kapalı ameliyat türü olan laparoskopik uygulamalar uygun görülüyor ve infertilite hekimlerinden görüş alınması isteniyor.



TESTİS İLTİHABI, İLERLEYEN DÖNEMDE KISIRLIĞA YOL AÇABİLİR

Erkek çocuklarında ise sık görülen ve doğumsal bir anomali olan inmemiş testisin görülme sıklığı, doğum haftası ve doğum ağırlığı ile ilişkili olarak gösteriliyor. Çalışmalarda, bin 500 gram ve altında doğan erkek bebeklerde görülme sıklığı yüzde 60-70'ler olarak ifade ediliyor. Prematürelerde bu oran yüzde 33 iken, zamanında doğanlarda yüzde 3'e kadar düşüyor. Yeni doğan döneminde yüzde 3 iken, bir yaşındaki erkek çocuklarda görülme sıklığı yüzde 1.58 olarak görülüyor.

Ebeveynlerce bebeğin testisinin kontrolü sırasında şüphelenilen her durumda mutlaka hekime başvurulması öneriliyor. Özellikle testisin torbalarda hiç olmaması durumlarında mutlaka operasyon gerekiyor. Operasyon zamanı çeşitli merkezlerde farklılık göstermekle birlikte, 12 ile 18 aylık dönem arasında yapılabiliyor.

Orşit (testis iltihabı) da ilerleyen dönemde kısırlığa yol açabiliyor. Hastalık, yumurtalıkta şişme, hassasiyet ve ateş yükselmesi ile kendini gösteriyor. Nadiren kabakulak enfeksiyonu da testisleri etkileyebiliyor. Etkilendiğinde özellikle sperm sayısı, hareketi ve şekli bozulabildiğinden, ilerleyen dönemde çocukta kısırlığa neden olabiliyor. Bu nedenle, kabakulak aşısının yaptırılması öneriliyor. Testis iltihabının diğer nedenleri arasında, genellikle cinsel yolla bulaşan hastalıklar dahil olmak üzere bakteriler yer alıyor.

Bunların dışında testisin su toplaması sorununda, ateş ve hassasiyet olmadığı için genellikle ihmal edilebiliyor. Oysa, hastalık sperm sayısını bozabiliyor