Hepatit A’nın etkeni hepatit A virüsüdür (HAV).

Hepatit A virüsü, hepatit A geçirmekte olan kişilerin dışkısı ile yayılmaktadır. Hasta kişinin dışkısı ile atılan virüsün sağlam kişiler tarafından ağız yoluyla alınması gerekmektedir. Bu birkaç yolla olabilir, örneğin hepatit A virüsü ile enfekte olan kişi yiyecek hazırlıyorsa ve tuvaleti kullandıktan sonra ellerini yeterli derecede yıkamadıysa ve yiyecekler dokunduysa hepatit A virüsü kolaylıkla bulaşır. Hepatit A virüsü yiyeceklerle olduğu kadar içme suyu ile de bulaşabilmektedir. Hepatit A enfeksiyonu, hasta olan kişilerle yakın temas yolu ile veya daha nadir olmak üzere cinsel temas ile de bulaşabilmektedir. Hepatit A geçiren birkişi ile yakın temas sonrasında hastalığın bulguları ne kadar süre sonra ortaya çıkar? Hepatit A ‘nın kuluçka dönemi 15-50 gün arasında değişir. Ortalama 28 gündür.



Hepatit A’nın belirtileri nelerdir?



Hepatit A hastalığını belirti vererek geçiren kişiler kendilerini oldukça hasta hissederler. Belirtiler ateş, iştahsızlık, bulantı, mide ağrısı, koyu renkli idrar ve ciltte ve gözlerin beyaz kısımlarında sarı renk gelişmesidir. Hastalık genellikle ani başlar ve belirtiler iki aya kadar devam edebilir. Ancak bazı kişilerde (yaklaşık %15) hastalığın belirtileri 12 aya kadar uzayabilmektedir. Hastalığı belirtili geçiren erişkinlerin %11-22’sinin hastaneye yatırılması gerekmektedir ve ortalama 27 gün işten uzak kalırlar. Hepatit A’nın belirti göstererek geçirilmesi kişinin yaşı ile ilgilidir. Çoğu zaman 6 yaşından küçük çocuklar genelde hastalığı belirtisiz geçirirken, erişkinlerin çoğunluğu (yaklaşık %70) hepatit A enfeksiyonunu belirti vererek geçirirler.



Hepatit A oldukça ciddi olabilir. Ani gelişen karaciğer yetmezliği ile (akut fulminan hepatit) ölüme neden olabilmektedir. Hepatit A kısa süreli bir hastalığa (akut hastalık) neden olur, uzun süreli devam etmez (kronik hastalık). Hepatit B ve hepatit C kronik enfeksiyona neden olur.



Hepatit A tüm dünyada yaygın olarak görülen hastalıklardan birisidir. Özellikle Latin Amerika, Afrika, Orta Doğu, Asya, ve Batı Pasifik ülkelerinde sık görülmektedir. Bu tablo göstermektedir ki dünyada pek çok ülkeye yapılan yolculuklarda hepatit A enfeksiyonuna yakalanma ihtimali yüksektir. Amerika bulaşıcı hastalıkları kontrol merkezinin yolculuk yapacak kişiler için hepatit A aşısı olmalarını önermediği sadece birkaç ülke vardır: Kanada, Batı Avrupa, Avustralya, Yeni Zelanda ve Japonya.



Birkişi hepatit A enfeksiyonu geçip geçirmediğini nasıl anlar?



Bunu sadece kan testi kesin olarak gösterebilir. Hepatit A hastalığının belirtileri virüslerin neden olduğu diğer hepatitlerle benzerdir. Kan testi aynı zamanda kişinin daha önce bir hepatit A enfeksiyonu geçirip geçirmediğini de gösterir.



Hepatit A’nın tedavisi var mıdır?



Hepatit A’yı tedavi edecek bir ilaç yoktur, yani hepatit A’nın tedavisi yoktur. Yatak istirahati, sıvı takviyesi ve ateş düşürücü ilaçlar kullanılmaktadır.



Hepatit A enfeksiyonu geçirmekte olan bir kişi hastalığı ne kadar süreyle çevresine bulaştırabilir?



Hepatit A enfeksiyonunun hasta kişi tarafından çevreye en muhtemel olarak bulaştırıldığı dönem hastalığın belirtilerinin ortaya çıkmasından iki hafta önce başlar. Açık bir şekilde, eğer kişi hepatit A hastası olduğunun farkında değilse diğer insanlara hastalığın bulaşmasını engellemek zordur. Hastalığın bulaştırıcılığı zaman içinde azalır ve belirtiler başladıktan sonraki (ciltte ve gözlerdeki sarılık) bir hafta veya daha uzun bir süre devam eder.



Eğer bir kişi hepatit A’ya karşı aşılı değilse ve hepatit A geçiren bir kişi ile yakın temasta bulunursa ne yapmalıdır?



Aşılı olmayan bir kişi hepatit A virüsü ile temas ettiğini düşünüyorsa hemen doktora başvurmalıdır. Gerçekten hepatit A virüsü ile karşılaşmış olma ihtimali varsa kişiye immünglobulini (insanlardan alınan ve hepatit A’ya karşı koruyucu antikorlarıda içeren konsantre antikorlar) verilebilir. Bu koruyucu antikorlar hepatit A hastalığının gelişmesini engelleyebilir. Hepatit A immünglobulininin, virüsle karşılaşmadan sonraki iki hafta içinde uygulanması gerekmektedir. İmmünglobulin karşılaşma sonrası ne kadar kısa süre içinde uygulanırsa hastalıktan koruma ihtimali o kadar yüksek olur.



Hepatit A enfeksiyonu birden fazla kez geçirilebilir mi?



Hayır. Kişi birkez hepatit A geçirdiğinde, hastalığa karşı bağışıklık kazanır ve tekrar hastalığa yakalanmaz.



Hepatit A virüsünün hepatit B ve hepatit C virüslerinden farkı nedir?



Hepatit A, B ve C virüslerinin hepsi karaciğere saldıran ve birbirlerine benzer belirtilere neden olan virüslerdir. İnsanlar hepatit A virüsünü hastalığı geçiren kişiyle yakın temas sonucunda alır. Hepatit B ve C virüsleri ise hasta kişinin kanı veya vücut sıvılarının hasta olmayan bir kişinin kan akımına ulaşması yoluyla bulaşır. Hepatit B ve C virüsleri hayat boyunca devam eden karaciğer problemlerine neden olabilirken hepatit A hayat boyu süren bir enfeksiyona neden olmaz. Hepatit A ve B’nin aşısı vardır ancak şu an için insanları hepatit C’den koruyabilecek bir aşı yoktur. Eğer bir kişi daha önce bu hepatitlerden herhangi birisini geçirmişse, bu diğerlerini geçirmesini engellemez. Diğer hepatitleri de geçirebilir.