Pilonidal sinüs ya da daha çok bilinen ismiyle kıl dönmesi, yaygın bir hastalık olmasına rağmen pek de tanınmaz. Kişi, belirtileri ortaya çıkmış olan hastalığının mutlaka farkındadır, ancak ismini tam olarak koyamamıştır. Bu durumda yapılması gereken, bir an önce hastalığı tanımak ve tedaviyi geciktirmeden başlatmaktır.





KIL DÖNMESİ



Kuyruk sokumu olarak da tanımlanan bölgede, kalçaların üst birleşim noktasında görülüyor. Şişlik ağrı akıntı gibi şikayetlerle kendini belli ediyor. Doğumsal olan bu hastalık, anne karnındaki gelişim esnasında küçük bir kusur sonucu oluşuyor. Bu doğumsal kusura vücut, ergenlikten sonra reaksiyon vermeye başlıyor.



BELİRTİLER



Hastanın doktora başvurduğunda hastalıkla ilgili ilk belirtilerin ortaya çıkıyor. Kıl dönmesi en sık 15-30 yaş arası erkeklerde görülmekle birlikte, aynı yaş grubu kadınlarda da görülme sıklığı pek nadir olmuyor. Belirtiler, kuyruk sokumu olarak da tanımlanan bölgede, kalçaların üst birleşim noktasında, şişlik, ağrı akıntı, kızarıklık, delikşikler ve kabarcıklar şeklinde görülüyor. İlerlemiş, abseleşmiş durumlarda oturma ve yürümeyi dahi engelleyebiliyor.



HASTALIĞIN SAFHALARI



Hastalığın safhaları, olayın ciddiyetini yani hastalığın belirtilerine göre cilt altı yayılımını da gösteriyor. Bu safhalara göre tedavi planı da değişiyor. Hastalığın safhaları basitçe 3 aşamada değerlendiriliyor: Şikayet oluşturmayan belirti dönemi, akut pleonidal abse dönemi, tekrarlayan hastalık dönemi.



TTEDAVİSİ



Tedavi, hastalığın evresine göre uygulanıyor, kalıcı çözüm ise mevcut artık dokunun cerrahi olarak çıkartılması ve yara onarımı ile sağlanıyor. İltihaplı ve abseli dönemlerde, içeride biriken iltihabın lokal anestezi ile boşaltılması, kalıcı müdahalenin daha sonra programlanması gerekiyor.



AMELİYAT TİPLERİ



Toplumda çok sık rastlanan bu hastalık aslında günümüzde ameliyat tipleri ile de konuşuluyor. Hastalığın safhasına ya da ameliyatta karşılaşılan duruma göre, ameliyat tipi de değişiyor. İçerden çıkan artık dokunun büyüklüğüne ya da daha önce aynı sebepten dolayı ameliyat olup olmadığına göre, ameliyat tipini cerrah belirliyor. Ameliyat tipleri, artık dokunun çıkarıldıktan sonraki kapama yani iyileşme durumuna göre değişiyor.



Buna göre ameliyat tipleri



Açık bırakma,



Cildi yaklaştırarak açık bırakma,



Direkt dikişlerle kapatma,



Doku kaydırarak dikişlerle kapatma gibi sıralanabiliyor.



Tedavi Geciktirildiğinde



Kıl dönmemesinde erken teşhis önem taşıyor. Çünkü tedavinin geciktirildiği durumlarda hastalık ilerliyor, cilt altındaki hastalıklı doku büyüyor. Bu durum, yapılması gerekli olan ameliyatın zorlaşmasına, hastanın fazla zaman kaybetmesine ve ameliyat sonrasının daha zor geçmesine sebep olabiliyor. Ayrıca; uygun cerrahi yöntem seçilmezse de tekrarlayabiliyor. Bu nedenle, ameliyat yönteminin hasta ile doktorunun ortak kararı ile belirlenmesi gerekiyor.



Kıl dönmesine etkin çözümler



‘Dermoid kist’, bilinen adıyla kıl dönmesi derinin dermis tabakasında oluşan kılın çeşitli nedenlerle cilt üzerine çıkamayarak cilt altında uzaması sonucu oluşan cilt problemlerinden biridir. Vücudun her bölgesinde problem olarak karşımıza çıkabilir.



Cilt üzerinde uygulanan hatalı depilasyon işlemi, tıraş ve benzeri işlemlerde kılın kökü ile değil kırılarak alınması, hatalı kıyafet seçimi ile gözeneklerin tamamen kapanması veya cilt yapısı (çok kuru ciltler) kıl dönmesi probleminin nedenlerinden bazıları.



Ciltte oluşan batık (kıl dönmesi) problemlerine karşı tavsiye edilen çözüm önerilerinden bazıları şunlar:



Kese uygulaması: Vücudunuza duş sırasında hafif hareketlerle yapacağınız kese cildin ölü tabakasını temizleyerek batık olan kılın dışarıya çıkmasını destekler. Ancak keseyi çok bastırmadan hafif hareketlerle yapmak önemlidir, aksi takdirde cildin üst yüzeyi zedelenebilir.



Peeling uygulaması: Duş sırasında cilt yüzeyine masaj yapılarak uygulanır, içindeki küçük granüllerle ölü tabakayı ciltten arındırır ve batıkların dışarıya çıkmasını destekler. Aynı zamanda kan dolaşımını hızlandırarak toksin atımını da desteklemiş olursunuz.

Peeling ve kese sonrası olumlu sonuçlar kılın deri altına batıklık derecesine göre farklılık gösterir. Kılın ucunun yüzeye çıkması zaman alabilir. Bu işlemlerin hafta da bir yapılması uygundur.



Özel batık ürünleri: Uzmanlar tarafından tavsiye edilen özel batık ürünleri de oldukça etkilidir.



Erkeklerde kıl dönmesi



Erkeklerde sık rastlanan ve ‘Pilonidal sinüs’ olarak adlandırılan kıl dönmesi durumu en çok kuyruk sokumunda, kasıkta, koltuk altında ve bazen göbek çukurunda görülür.



Özellikle gençler arasında süregelen şikayetlere yol açan kıl dönmesi sorunu hakkında Dr. Hasan İnsel önerilerde bulunuyor.



Geçen gün odamda Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Hovsep Hazar’la ‘kıl kesesi’ nedeniyle ameliyat ettiği bir hastam hakkında konuşuyorduk. Özellikle gençler arasında süregelen şikayetlere yol açan bir problemdir kıl kesesi. Oldukça sık duyarız, “Kıl kesesinden ameliyat oldu” diye. Ama birçok kişi bunun nasıl bir ameliyat olduğunu bilmez, bir kıl kesesi var ve bu iltihaplandı zanneder. Dr. Hazar’dan rica ettim bu konuyu anlatmasını, işte anlattıkları.



Kıl dönmesi genellikle hayatı tehdit eden bir durum değildir. Ancak üretken çağdaki genç insanlarda zaman ve verim kaybına yol açtığı için önem taşır. Ayrıca tekrarlaması nedeniyle, doğru tedavi uygulanmayanlarda ve yanlış alışkanlıkların devamında çekilen sıkıntı, kaybedilen iş gücü ve kozmetik bozukluklar problem yaratır.



Doğuştan bir kıl kesesi yoktur, ciltten çıkan kılların ters yönde, yani içeriye doğru büyümesi sonucu deri altında kılların doldurduğu bir boşluk, kese gelişir. Bu minik mağara içinde bazen tek bir tel, bazen de yumak halinde kıllar vardır. Bu boşluğa deri üstündeki bakterilerin de gelip çoğalmasıyla iltihabi bir süreç başlar. Mikropların deri altındaki bölgeye yerleşmesine zemin hazırlayan, bu bölgede gömülü olan kıllardır.



‘Pilonidal sinüs’ olarak adlandırılan bu durum en çok kuyruk sokumunda, kasıkta, koltuk altında ve bazen de göbek çukurunda görülür.



KOLTUK ALTI



Koltuk altı ve kasık bölgesinde kıl dönmesi genellikle ağda ve traş gibi yöntemleri uygulayanlarda görülür. Bu yüzden kasık ve koltuk altında kıl dönmesine daha çok kadınlarda rastlanır. Bu bölgede gelişen iltihaplı odaklar genellikle daha küçüktür.



Tedavide iltihaplı boşluğun açılması ve temizlenmesi, bazen de antibiyotikler kullanılır.

Sorun yaşayan bireylerin traş veya ağdaya devam etmeleri durumunda tekrarlar görülür.

Bu kişiler istemedikleri kıllardan daha az travmatik bir yöntem olan ve kıl köklerini de yok eden lazer epilasyonu tercih etmeli.



KUYRUK SOKUMU



Kuyruk sokumu bölgesi kişinin kendisi tarafından rahatlıkla görülemediği için kıllar bazen cilt altında oldukça büyük bir mağara oluşturana kadar fark edilmez. Bu bölgede iltihap başlayınca ağrı, çamaşıra bulaşan kirli beyaz akıntı ve bazen de cerahat birikmesi nedeniyle şişlik gelişir. Cerahat birikip ağrılı şişlik olması durumunda bu bölgedeki apsenin boşaltılması ilk tedavidir. Oluşan kıllarla dolu mağaranın cerrahi bir girişimle çıkartılması gerekir. Bu işlem sonrasında ameliyat bölgesi açık bırakılıp iyileşmeye bırakılabilir. Ancak cerrahi alanın yakındaki derinin serbestleştirilip yaranın gevşek olarak kapatıldığı yöntemle hastalar ameliyat sonrası daha rahat hareket eder, pansumana gereksinim duymaz ve problemin nüks etme ihtimali oldukça azalır.



GÖBEK ÇUKURU



Göbek çukuruna gövdeden kopan kılların birikmesi veya bu bölgedeki kılların içeriye doğru büyümesine bağlı bu bölgede iltihaplar görülür. Göbek tabanı geniş, ağzı şişe gibi dar anatomiye sahip olanlarda daha sık görülür. Bu bireyler birikmiş kılları duş alırken parmak veya kulak pamuğuyla fazla tahriş etmeden temizleyerek problemi çözebilir.



ADALELİ VÜCUT RİSK GRUBUNDA



Kuyruk sokumunda kıl kesesi gelişimi bedensel bir takım özellikleri olanlarda daha sık görülür. Kaba etler arsında kılların bulunması, bu bölgedeki vadinin doğal olarak daha derin olması, adaleli vücut yapısı kuyruk sokumunda kıl dönmesine zemin hazırlayan faktörlerdir. Ebeveynlerden birisinde bu problem varsa bedensel özelliklerin genetik olarak nakli nedeniyle çocuklarda pilonidal sinüs görülme ihtimali artar. Ülkemizde ve tüm Akdeniz çevresindeki bölgelerde sık görülür. Genellikle genç insanların sorunudur. Öğrencilikte okulda devamsızlığa veya aktif çalışma hayatı sırasında iş gücü kaybına yol açması nedeniyle önem taşır.