Mutfağınızda Plastiklerden Kaçının...
Şu bir gerçek ki yemeğimiz çoğu zaman plastik ile temas halinde. Bugünün dünyasında plastikler, yemeğimizin üretimi, hazırlanması ve saklanması dahil neredeyse her evresinde önemli roller oynuyor... Yiyecekler çoğu zaman plastik aletlerle işleniyor, ulaşımları plastik kutularda sağlanıyor, evde plastik kaplarda saklanıyor ve yeniden ısıtılıyor. Realage'de yer alan bilgilere göre, sağlıkla ilgili son görüş ayrılıkları, plastiğin gıda endüstrisindeki yerinin güvenli olup olmadığı konusunda yeni tartışmalar doğurdu. Yiyecekleri paketlemede sıklıkla kullanılan Bisphenol A (BPA)’nın sağlık riski taşıdığını düşünenler bu konuda endişeli.
Uzm. Dr. Anila Jacob, "Senelerce BPA içeren plastiklerin güvenli oldukları düşünüldü. Ancak şimdi BPA hakkında birçok şüphe var, bu durum da plastiğin genel olarak güvenliliği ile ilgili yeni sorular sordurtuyor" diye konuşuyor.
Plastikler hayatımızı her anlamda kolaylaştırıyor, bu kesin. Peki aynı zamanda bizi hasta da yapıyorlar mı?

Yemeğimizdeki Plastik: Kaçınılmaz Transfer

Saklama paketlerinden ve kaplarından çoğu zaman yiyeceklere son derece az da olsa, bir miktar plastiğin geçtiği biliniyor. Bu süreç ‘sızma’ ya da ‘göç’ olarak adlandırılıyor. Kimya endüstrisi uzmanları ise internet sitelerinde bütün yiyecek paketleme malzemelerinin, koruduğu gıdaya bulaşan maddeler içerdiğini söyleyerek bundan kaçışın olmayacağını belirtiyorlar.
Boston’daki Amerikan Tofts Üniversitesi’nde görevli biyoloji dalında öğretim üyesi Prof.Dr. Laura Vandenberg, "Oran düşük ancak neredeyse her plastik koruyucu belli bir oranda bu transferi sağlıyor" diyor.

Görünüşe göre yemeği plastik saklayıcıyla ısıtmak bu ‘sızma’ oranını artırıyor. Aynı şekilde yağlı, tuzlu ve asitli yiyeceklere de plastiğin sızması kolaylaşıyor. Peki tam olarak bunun ne kadarı vücudumuza giriyor? Vandenberg, bilgisi dahilinde bu sorunun cevabını bize verecek bir araştırmanın yapılamayacağını söylüyor.

Jacob tezi ise gerçekten ilginç: "Mutfaklarda kullanılan bir çok kimyasal güvenli olarak düşünülmesinin nedeni, gerçekte genel olarak güvenlilikleri ispat edildiği için değil, güvenli olmadıkları ispat edilmediği içindir.
Koruyucu kaplardan yemeklerimize bulaşan plastik maddelerin sağlığa olan etkileri üzerinde çok az yayımlanmış araştırma var, yani bu maddelerin ne derecede veya oranda güvenli olduklarını söylemek güç. Özellikle uzun vadede."
İki şüpheli gerçekten de sorgu altında: Bisphenol A ve flalein adı verilen bir kimyasal.

Plastik ve BPA’nin Hikayesi

Bisphenol A, plikarbonat adı verilen, sert ve hafif bir tür plastik yapımında kullanılan bir materyal. Bazı biberonlar ve plastik su şişeleri Bisphenol A ile yapılmakta. Sadece Amerika’da her yıl yaklaşık üç milyon kilo Bisphenol A üretilmekte…

BPA’yi inceleyen Vandenberg, "Her ne kadar BPA hayatımıza gece haberlerinde, su şişelerimizdeki potansiyel bir zehir olarak ünlense de, en fazla maruz kaldığımız madde konserve yemeklerdeki iç kaplama. Bir çok araştırma bize gösteriyor ki, BPA sadece kutulardan sızmıyor, yemeğin kendisine de ulaşıyor" diyor.

BPA kan dolaşımına giriyor. Yapılan araştırmalar neticesinde, CDC ile düzenli olarak bakıldığında, yüzde 90’ımızın vücudunda çeşitli seviyelerde tespit edilebilir BPA bulunmakta.

Vandenberg’e göre BPA, vücudumuza giren diğer bütün plastik maddeler arasından öne çıkıyor. Çünkü çeşitli hormonların (özellikle östrojenin) fonksiyonlarını bozma yeteneği var.
Bir sürü araştırmada gözlemlendiği üzere, yüksek seviyedeki BPA laboratuar hayvanlarında üretici gelişim ve fonksiyonları bozuyor. İnsanlardaki seviye endişe duyacak kadar fazla olmaya uzak, ancak son araştırmalar bu görüşe de meydan okuyor.

Bütün bunların ışığından Vandenberg’e göre bütün araştırmacılar BPA’nin zararlı olabileceği konusunda fikir birliğine varmış durumdalar. "Elimizdeki bilgilere bakarak hepimizin BPA’nin etkileri ile güvende olduğumuzu söylemenin imkanı yok."

Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) bu konuda daha önceki görüşlerini yineliyor ve şu anda maruz kaldığımız BPA miktarının sağlık açısından güvenli olduğunu belirtiyor. Ancak Amerikan Ulusal Sağlık Örgütü’nün en son eleştirisinde BPA’nin etkilerinden duyulan endişe dile getirildi.


Önemli İpuçları!

Eğer BPA’ye daha az maruz kalmak istiyorsanız şu ipuçlarını kullanabilirsiniz:
• Daha az konserve yemek yiyin, daha çok donmuş ve taze yiyecekleri tercih edin. BPA’den korunmanızın yanında daha fazla besleyici değer ve daha az sodyum alacaksınız. Bu iki adım da daha sağlıklı bir diyete gider.
• Bebeğinizi emzirin ya da toz halindeki bebek beslenme ürünlerini tercih edin.
• Polikarbonattan yapılmış şişe ve saklama kaplarından uzak durun (genelde / rakamıyla ya da PC harfleriyle işaretlenirler) ve flaleine de daha az maruz kalmak istiyorsanız eğer, polivinil klorür’den de (3 rakamı ya da PVC harfleri ile işaretlenir) kaçının.

Flalein: Yemeğiniz Plastikleşmiş mi?

Flaleinler bir tür kimyasal ‘plastikleştirici’lerdir ve PVC borularından parfüme kadar bir çok tüketim ürününde yüksek miktarda kullanılırlar. Senelik milyarlarca kilo olan üretimleriyle, flalienler neredeyse her yerdeler. Kapalı alanlarda soluduğumuz havada bile varlar. Yine CDC’de yapılan rastgele taramalarda A.B.D.’deki insanların yüzde 90’ının vücutlarında tespit edilebilir düzeyde flaliene rastlanmıştır. Flaleinler Avrupa Birliği’nce 2005’ten beri yasaklanmış durumda. Japonya, Meksika ve Arjantin’in de dahil olduğu 9 başka ülke de bu kimyasalları yasaklamış bulunuyor.
Araştırmacılar, vücudumuzdaki flaleinin çoğunun yemeklerden geldiğine inanıyorlar. Ama kesin olarak nasıl ve hangi miktarlarda, bunu bilmiyorlar. Amerikan Sağlık ve İnsan Departmanı’nın yürüttüğü çalışmalara göre flaleinler çiftlik hayvan mahsulleri üzerinde birikiyorlar. Veya plastik paketlemede kullanılan flaleinler içeri nüfus ediyor.

BPA gibi flalein de vücuttaki hormonları bozuyor ama bu kez östrojeni değil testesteronu... Vanderberg konuyla ilgili olarak, ‘’Yüksek doz kullandığımız denek hayvanlı deneylerde flaleinler, erkek üreme sistemine ve başka organlara büyük etki ederek, vücuttaki testesteron hormonunun işleyişini bozma eğilimindeler.’’şeklinde konuşuyor.