Aniden hastalanan veya kazaya uğrayan kişinin hayatını kurtarmak ve doktora
ulaştırılıncaya kadar, o andaki durumunun daha kötüye gitmesini önlemek için
mevcut malzemelerle yapılan yardıma ilk yardım denir. İlk yardımı yapan kimse ne
kadar bilgili olursa olsun doktorun yerini tutamaz. Bu husus unutulmamalıdır.

ÖNEMİ

Yaşamı boyunca insan, ilkyardımı gerektiren durumlarla her zaman karşılaşabilir.
Zamanında yapılacak basit ve etkili bir ilk yardımla hasta veya yaralının hayatı
kurtarılabilir.

TEMEL İLKELER

TEŞHİS: Teşhis için önce hastanın veya yaralının hikayesi öğrenilir. Sonra
belirtiler ve bulgular saptanır.

TEDAVİ: Hasta için en uygun ilkyardım, zamanında ve zarar vermeden
uygulanır.

TAŞIMA: Teşhis ve tedavi yapıldıktan sonra en yakın sağlık kurumuna
uygun koşullar içinde taşınır.

İLK YARDIMIN TEMEL KURALLARI:

Hasta veya kazazedenin emniyetini sağlayın

Yatırıp, dinlendirin.

Kaza yerini işaretleyin.

Paniği önleyin, kalabalığı dağıtın.

Temiz hava sağlayın, hastayı sıcak tutun, sıkı giysilerini gevşetin.

Hasta veya kazazedeyi iyice muayene edin.

Müdahaleyi süratle, sakin ve gerektiği kadar yapın.

Düzenli solunum sağlayın.

Kanamayı durdurun.

Şoku önleyin.

Bilinci yerinde olmayanlara yiyecek ve içecek vermeyin

Gerekiyorsa tıbbi tedavi için doktor sağlayın.

Bilmediğiniz durum varsa, ısrar etmeyin.

KANAMALARDA İLK YARDIM

Çeşitli nedenlerle kanın damar dışına çıkmasına kanama denir. Yetişkin bir
kimsede 5-6 kg. kan vardır. 1-1,5 kg. kan kaybeden bir insanın hayatı tehlikeye
girer. O HALDE KANAMALARI HEMEN DURDURMAK GEREKİR. Kanamaları kanın
aktığı yere göre iç ve dış kanama olmak üzere ikiye ayırabiliriz.

1. İç kanamalarİç organlardaki dokuları besleyen kan damarlarının yırtılması
veya zedelenmesi sonucu kanın damarlardan vücut boşluklarına akmasında
denir. İç kanamaları kişiyi ölüme götürebilir.

Bulguları;

-Baygınlık hali, baş dönmesi,

-Yüzde, dudaklarda ve parmak uçlarında solukluk,

-Huzursuzluk, -Derinin nemli ve soğukluğu, -Susama hissi,

-Hızlı ve zayıf nabız, nabzın güçlükle hissedilmesi,

-Hızlı solunum,

-Hava açlığı hissetmesi (Sanki hava alamıyormuş gibi bir hisse kapılması),

-Bilincin azalması ve en sonunda bilincin kaybolması.

Yapılacak ilk yardım

-Yaralı sırt üstü yatırılır.

-Baş yana çevrilir.

-Şoka karşı tedbir alınır.

-Ağızdan yiyecek-içecek verilmez.

-Sarsmadan ambulans veya sedye ile hastahaneye götürülür.

2. Dış Kanamalar

Kanın damardan vücut dışına çıkmasına dış kanama denir. Dış kanama genellikle
yaralanmalar sonucu olur ve atardamar, toplardamar, kılcal damar kanamaları
şeklinde görülür.

Dış Kanamaları Durdurucu Yöntemler

a. Parmakla Basınç Yapma

Yara ufak ve kanama az ise; Yara üzerine temiz bir bez ya da pansumanla
BASTIRINIZ.

b.Basınçlı Pansuman (Tampon)

Yara içindeki yabancı cisimleri çıkarmadan yara üzerine temiz bir pansuman
koyduktan sonra kravat, eşarp veya varsa sargı bezi ile sıkıca SARINIZ.

c. Kanayan Yerin Yüksekte Tutulması

Yaralı veya kanayan kısmın kalp seviyesi üzerine yükseltilmesi ile kanama oldukça
azalır hatta durulabilir.

d. Damar Üzerine Basınç Yapılacak Tazyik Noktaları

Şakak bölgesi: Kulak önüne parmağınızla bastırınız.

Yüz bölgesi: Kanamanın olduğu taraf alt çene kemiğinin orta kısmına parmağınızla
bastırınız.

Baş ve yüzün bir bölgesinde:

-Önce yaralının arkasına geçiniz. -Hastanın başını kanayan yana doğru eğiniz. -
Dört parmakla alt çene köşesinin hemen altına (kanayan tarafta) boyuna
BASTIRINIZ.

Kol bölgesinde (Omuz ve üst kol):

-Yaralının önüne durunuz. -Başını kanayan tarafa doğru eğiniz. -Baş parmağınızla
o taraf köprücük kemiğinin üçte bir iç kısmının arka ve alt tarafına doğru
BASTIRINIZ.

Bacak bölgesinde:

-Yaralıyı sırt üstü ve düz yatırınız.

-Kanayan tarafta yer alınız.

-Kasık kıvrımının üçte bir kısmından geçen atardamarı sıkıştıracak bir kuvvetle
bastırınız.

-Kalp seviyesinin yukarısına kaldırınız.

e. Boğucu Sargılama (Turnike)

Boğucu sargılama; kol ve bacaklardaki büyük kanamalarda atardamarı, deri ile
kemik arasına sıkıştırarak kanamayı durdurma yöntemidir. Tek kemikler üzerine
uygulanır. (Kolda pazı, bacakta uyluk kemiğine uygulanır). Uygulamada dar sargı,
kravat, kemer, eşarp, mendil, ince lastik vb. malzeme kullanılabilir. Kesinlikle tel,
kablo, zincir v.b. kullanılmamalıdır.Turnike uygulaması sonucu meydana gelen
doku harabiyeti ve bunun ortaya çıkardığı istenmeyen etkiler nedeniyle
günümüzde turnike uygulanmamaktadır.

Ancak, aşağıda belirtilen özel durumlarda başka bir şey yapılamıyorsa turnike
uygulanır.

-Çok sayıda ciddi yaralının bulundugu bir ortamda tek ilk yardımcı varsa, kanamayı
durdurmak ve daha sonra diğer yaralılar ile ilgilenmek gerekiyorsa

-Yaralının güç koşullarda bir yere taşınması gerekiyorsa (örnegin, engebeli bir
arazi geçilecekse), taşıma sırasında kanamayı durdurmak amacıyla

-Uzuv kopması varsa ve kanama yerine en yakın atar damara baskı uygulaması
yetersiz kalmışsa hasta/yaralıya turnike uygulanabilir.

f. Boğucu Sargılama Uygulanması

-Boğucu sargılama uygulanacak yer tespit edilir.

-Boğucu sargılama malzemesi sıkıca 2-3 kez sarılır ve bağlanır. -Sıkıştırma çubuğu
(turnike ağacı) yerleştirilir tekrar bağlanır.

-Kan duruncaya kadar sıkıştırma çubuğu döndürülür, kan durunca çubuk
sabitleştirilir.

-Boğucu sargı bağlandıktan sonra uygulama zamanı bir kağıda kaydedilir ve
görülecek şekilde vücuda asılır.

-Her 20 dakikada bir 5-10 saniye boğucu sargı gevşetilir.

-Turnike bir saatten fazla uygulanmamalı şayet uzun kalacaksa gevşetme
aralıkları sıklaştırılmalıdır.

-Kol ve bacak kopmaları varsa, temiz bir poşet içine konulan kopan uzuv buz ve
su bulunan ikinci bir poşetin içine konularak kazazede ile birlikte tam teşekküllü
bir hastahaneye götürülmelidir.

---------- Post added 13.02.17 at 23:39 ----------

YARALANMALAR

Çeşitli nedenlerle vücut dokularının bütünlüğünün bozulması ya da bir kısmının
kaybına yara denir.

1. Yaralanmalarda İlk Yardım

a. Yapılması Gerekenler

-Yaralıyı emniyetli bir yere alarak oturtunuz veya yatırınız.

-Ellerinizi sabunlu su ile yıkayınız.

-Varsa önce kanamayı durdurunuz.

-Yara üzerinde giysi varsa dikiş yerinden sökünüz veya kesiniz.

-Yara çevresinde kılları temizleyiniz.

-Yara üzerine pansuman koyduktan sonra yara etrafını sabunlu su ile temizleyiniz

ve yaraya değmeyecek şekilde tentürdiyot sürünüz.

-Yara kirli ise yarayı merkezden, dış çevreye doğru ılık sabunlu su ile yıkayınız.

-Yara üzerine pansuman koyup, sargı bezi ile sarınız.

-Yaralı kısmın altına kalın karton vb. koyup sararak tespit ediniz, dinlendiriniz.

-Ağrıyı, şişliği ve morluğu önlemek için o bölgeye havluya sarılı buz koyunuz.

-Yara içinde batık cisimler varsa, simitçik yapıp koyunuz ve sargı bezi ile sarınız.

b. Yapılmaması Gerekenler

-Yara üzerine tentürdiyot ve benzeri antiseptik sürmeyiniz.

-Yara üzerine, yara tozu, pudra, merhem, kül, tütün vb. şeyler koymayınız.

-Batmış olan cisimleri çıkarmayınız.

-Yara üzerine pamuk koymayınız.

-Yaraya ve pansuman malzemesine el sürmeyiniz.

YANIKLAR, HAŞLANMALAR VE İLK YARDIM


Ateş, sıcak bir cisim, elektrik, radyasyon, asit veya bazla oluşan yaralara yanık;

sıcak su, buhar vs. yol açtığı doku bozukluklarına ise haşlanma denir. Vücut

dokularının yanma derecelerine göre yanıklar 3 gruba ayrılır.


1.Birinci derece yanık: Bunun en güzel örneği güneş yanıklarıdır. Deri yüzeyi
kızarır, hafif şiş oluşur. Yanık bölge duyarlı olup bastırınca ağrır.

2.İkinci derece yanık:Yukarda belirtilenlere ek olarak deri üzerinde içi su dolu
kabarcıklar olur. 5 cm2 den daha büyük böyle bir yanığı olan kişiyi hemen
hastahaneye gönderiniz.

3.Üçüncü Derece yanık: Yanık derinin bütün kalınlığını içine aldığı gibi bazen daha
derinlere, kemiğe kadar inebilir. Böyle yanığı olanlar hemen hastahaneye
gönderilmelidir. Yanıklarla haşlanmalar; şoka, mikrop almaya, solunum zorluğuna
sebep olur.

Yanık ve Haşlanmalarda İlk yardım

- Küçük bir yeriniz yanmışsa içinde küçük buz parçaları bulunan su dolu bir kovaya
sokunuz ya da musluk suyu altına 10 dakika tutunuz. -Yanık veya haşlanmış
kısımlara elinizi sürmeyiniz.

-Yanık veya haşlanmış yüzeye temiz bir bez veya pansuman koyunuz. -Yanık
nedeniyle deride oluşan içi su dolu kabarcıkları sıkmayınız, patlatmayınız.

-Yanıklı hastayı sakin, ılık bir yerde dinlendiriniz.

-Yanmış giysileri çıkarmayınız. -Yanık üzerine yoğurt, salça, diş macunu sürmeyiniz.

-Yanık bölgesinde bilezik, künye, yüzük varsa keserek çıkarınız.

-Asit yanıklarında, giysilerini çıkarınız, bol su ile yıkayınız. -Baz yanıklarında, asit
yanıklarındaki gibi davranınız.

-Elektrik sonucu oluşan yanıklar ile büyük yanıklarda hastayı zaman kaybetmeden
hastahaneye götürünüz.

SOLUNUM SİSTEMİYLE İLGİLİ İLK YARDIM


Yaşam için gerekli temiz havanın alınıp kirli hava olarak geri atılmasına SOLUNUM,
çeşitli nedenlerle solunum durması haline de BOĞULMA denir.

1. Boğulma nedenleri

-Solunum yolu; bilinçsiz olarak dilin arkaya gitmesi, başın öne doğru bükülmesi,
yabancı cisim, takma diş, ağızda biriken kanın solunum yolunu kapatması veya
solunum yollarının yaralanması, ses tellerinin şişmesi gibi nedenlerle tıkanabilir.

-Çeşitli zehirli gazlar, kafa yaralanmaları gibi nedenlerle santral sinir sisteminin
çalışmasının yavaşlaması, suda boğulma ve iple boğulmalar v.b. nedenlerle
solunum yavaşlayabilir veya durabilir.

-Kalp durması, şok durumu, elektrik çarpması, karbonmonoksit zehirlenmesi
nedeniyle de solunum durabilir.

-Göğüs duvarının delici cisimlerle yaralanmaları sonucu da boğulma olabilir.


2. Boğulma belirtileri Duygu ve Bulguları Bunlar boğulmanın derece ve
şiddetine göre ikiye ayrılırlar.

a. İlk Safhada Görülenler

-Baş dönmesi ve halsizlik,

-Nefes darlığı, -Nabız sayısının artması,

-Kısmi bilinç kaybı, -Boyun damarlarında şişme,

-Yanak ve dudaklarda morarma ile birlikte yüzde kızarma, kan toplanması.

b. Sonraki Safhada Görülenler

-Dudaklar, burun, kulaklar ve ayak parmakları mavimtırak gridir.

-Solunum kesik kesiktir veya hiç yoktur.

-Nabız yavaş ve düzensizdir.

-Tam bilinç kaybı vardır.

c. Ne Yapmalıyız?

-Boğulmaya neden olan etken ortadan kaldırılır. (yabancı cisim, ağızda takma diş,
sakız v.b)-Boyun, çene yere dik olacak şekilde, arkaya bükülür. Çene açılır, dil
öne çekilir.

-Ağızdan ağıza yapay solunum yapılır. Solunum yollarının açılması ilk üç dakika
içinde yapılmalıdır, beyin daha fazla oksijensizliğe dayanamaz.

3. Suda Boğulmada İlk yardım

-Suda boğulma tehlikesi geçiren kişiyi karaya çıkarıp, sırt üstü yatırın.

-Yakasını, kemerini gevşetiniz.

-Takma dişini çıkarınız.

-Ağzının içindeki yabancı cisimleri temizleyiniz. Ağızdan ağıza yapay solunum
yapınız. Soluk verdiği zaman kişinin başını yana çeviriniz. Bu hareketi 5-6 kez
tekrarlayınız. Böylece; fazla su köpürerek dışarı çıktığı gibi kişiye yeterli solunum
da yaptırmış olursunuz.

-Daha sonra ıslak giysileri çıkarıp battaniyeye sarın,

-Yutulan suyu çıkartmak için iki elinizle karnı altından tutarak hastayı yukarı
kaldırınız. Bu suretle hava yolundaki suların boşalmasına yardım etmiş olursunuz.

4. Ağızdan ağıza Sun'i Teneffüs Metodu

-Kişiyi düz bir yere sırtüstü yatırınız.

-Çenesini yukarı gelecek şekilde başını geriye çekerek solunum yollarını açınız.

-Ağız çevresini temizleyiniz.

-Çeneye bastırarak ağzın açılmasını sağlayıp, diğer elinizle burun deliklerini
tıkayınız.

-Derin nefes alıp ağızdan ağıza dakikada 12-15 defa üfleyiniz.

-Göğüs kafesinin yükselip, yükselmediğini kontrol ediniz.

-Solunum normale dönünceye kadar veya hastahaneye ulaştırıncaya kadar işleme
devam ediniz.