Bence insan gerçeğe, bu etkenlerin her biri için direnebilir. Bu yalanın yada yanlışın ne olduğuna görede, etkileyen etken değişebilir kimisinde menfaatten, kimisinde gururundan, kimisinde de önyargılarından vs. yada bir kaç sebepten.
Bu dünya, insanlara sınav yeriyse karşımıza bir çok sınav çıkacak aldatılacağız, vesvese verilecek şeytan boş durmayacak. “Bir mümin aynı delikten iki defa sokulmaz, ısırılmaz” diyor Efendimiz sav. yani bizler aldatılsakta uyanık olmak zorundayız. Hatalarımızı tekrarlamamalıyız. Ayetlerde Rabbimiz “düşünmez misiniz, akletmez misiniz” diyor. Bazen gerçek kendini belli ediyor fakat insanda tam şüphe uyanmayınca araştırıp sorgulama başlamıyor. O yüzden herhangi bir meselede karşınızdaki uyardığında hemen tabulaşmış bazı düşünceler devreye giriyor. Bazende toplumumuzun birbirini (herkesinin inandığına inanmak) yada bazı tabulaştırılış kurumları ( nasa gibi dünya sağlk örgtü vs. gibi) referans alma durumu. Yani bu sadece bizim ülkemizde değil diğer ülkelerde de böyle aslında. Yalan ne kadar büyük olursa, inananıda o kadar çok oluyor. Böylelikle şüphe çekmiyor. Nefsani duygular girdiğinde de karşısındakini dinlemek yada araştırmak yerine, o bilgiyi çürütmek adına gayret veriliyor. Gerçi bazen sırf bu sebeple araştırma yapanlar bile doğruyu bulabiliyor. Mesela islamiyeti itibarsızlaştırmaya çalışanlar dinimizi araştırırken doğru yolu bulmaları gibi. Yani gerçek ortaya çıksın yada çıkmasın onun gerçekliğini değiştirmez ve bir gün muhakkak doğru gün yüzüne çıkar.

Akibet konusunda eğer sorunun o kısmını yanlış anlamadıysam gerçeklere göz yummak akibetini değiştirir çünkü mesela şu dönemlerde gündemde olan bir haber. Yapay ete geçiş yapmak için hayvanların metan gazı salınımıyla, iklim değişikliğine sebep olduğu söyleniyor ve yerine yapay et, böcekler vs projelerinde. Herşey insanların iyiliği için yapılıyor tiyatrosuyla, tam tersine düzene zarar veriyorlar. Bu durumların farkına varmayınca herşeye göz yumuyorsun, bazen sisteme ayak uyduruyorsun, bazen destek veriyorsun. Yani safını seçmiş oluyorsun, bununla kalmayıp en kötüsüde bunları ilahlaştırıyorsun ve sonuçlarını çekiyorsun.