İdrarda oluşan kristallerin inhibitör denilen, kristallerin yapışmasını engelleyen maddelerin eksikliğinden dolayı birbirine yapışarak çökmesi ile böbrek taşları oluşur. Bu kristaller 3 mm.’den daha küçük ise idardan atılabilir veya zamanla büyüyerek taş halini alır. Böbrekte çeşitli taşlar oluşabilir.
Sıklığına göre Böbrek Taşları:

* Kalsiyum taşları
* Kalsiyum oxalat
* Kalsiyum fosfat
* Struvite taşları
* Ürik asit
* Sistin ve diğerleri

Üriner sistem taşları her yaşta görülebilir. En fazla 20-40 yaşları arasında erkeklerde görülür, ailede taş olanlarda görülme olasılığı daha fazladır.
TAŞ OLUŞUM NEDENLERİ

1. Coğrafik dağılım; ülkemizde Karadeniz ve Güneydoğu bölgelerinde çok sık görünmektedir.
2. Erkeklerde kadınlardan daha çok görülür.
3. Genetik, kalıtsal faktörler rol oynar.
4. Hastalıklar (Ca met. bozan hastalıklar, paratiroid bezi hastalıkları, gut vb.)
5. Yanlış beslenme, az su içme, yetersiz sıvı almak.
6. Hareketsizlik.
7. Stres
8. Üriner sistem enfeksiyonları (Mg ve Amonyum Fosfat taşları) Böbrek taşı oluşumuna bir neden oluşturabilir.

TAŞ HASTALIĞININ BELİRTİLERİ

1. Genellikle böbrek içinde bulunan taşların birçoğu sessizdir, belirti vermez.
2. Eğer taş, yola (idrar kanalına düşerse), belden kasıklara doğru, bulantı ve kusma ile birlikte şiddetli ağrı başlar. Kanlı idrar görülebilir.
3. Hastalar sık sık idrara çıkarlar.

Bir üriner sistem taşının en kısa 6 ay içinde oluşabilir. Söz konusu şikayetler olduğunda tıbbi bir merkeze başvurmakta yarar vardır.
Unutmamalı, birçok üriner sistem taşı hiçbir bulgu vermez. Yılda hiç olmazsa bir kez check-uptan geçmekte yarar vardır.
Böbrek Taşı Tedavi Yöntemleri

A- ÖNLEME
Diet, su içme, düzenli doktor kontrolü
B- İLAÇ TEDAVİSİ
Kalsiyum ve ürik asit taşları için ilaç kullanılabilir. Çok etkin olmamakla birlikte idrarın alkali veya asit olmasına dayanır. Allopürinol idrarda kalsiyum ve ürik asit miktarını azaltır. Sitrat ve magnezyum alımı taş oluşumunu engeller. Bazı barsak hastalıklarınıda kalsiyum fazla emilir, bunu önleyen ilaçlar kullanılır (selüloz fosfat). İdrar yolu enfeksiyonları taşa neden olabilir. Bu nedenle antibiyotik tedavisi yapılır.

* Öncelikle ESWL (Vücut dışından taşların ses dalgaları ile kırılarak tedavisi) En rahat, kolay, en zararsız tedavi yöntemidir. Bugün taşların %90-95′i bu yöntemle tedavi edilmektedir. 1,5 cm.’den büyük çaplı taşlarda kırılmadan önce böbrek içine silikondan yapılmış tüpler (kateter) takılır. Bu sayede taş kırıldığında kanallar tıkanmaz ve kolayca çıkar.
* Endoskopik yolla; İdrar kanallarının içine optik aletler ile girilerek taşlar basket aletleri sepetinin içine alınarak çıkarılır ve idrar kanalı içinde taşlar ultrasonik ve lazer problar ile kırılarak yok edilebilir.
* Çok büyük taşlarda (3,5cm.’den daha büyük çaplı taş) cerrahi yöntem uygulanmaktadır.

Taş kırma aletleri;

* Elektrohidrolik
* Piezoelektrik
* Elektromanyetik



olmak üzere 3 değişik yapıdadır. Cihazların hepsinin ortak özelliği ses dalgaları üreterek taş üzerine yönlendirip taşın küçük parçacıklar halinde idarar yollarından atılması esasına dayanır. Merkezimizde en etkin ve en zararsız cihaz olan elktrohidrolik cihaz kullanılmaktadır. Bugün kırılabilecek böbrek taşlarının tedavi başarı şansımız %90-95 arasındadır. Yaklaşık tedavi 1 ila 5 seans sürebilir. Her seans 30 dakika vakit alır. İki günde bir, hasta tedavi için çağrılır. Taşların %70′i ilk seansta kırılır. Ancak büyük ve sert taşlarda seans sayısı arttırılabilir. Ortalama bir taşın tedavisi 7 gün ila 45 arasında değişir. Bu, taşın sertliği ve büyüklüğü ile orantılıdır.
Tedavi sonrasında hastada idrar kanlı gelebilir. Hasta idararını bir kapta toplar, tülbentten süzer ve taşları toplar. Taş düşme sırasında oluşabilecek ağrılar ilaç tedavisi ile giderilebilir.
Bu tedavinin vücut üzerinde çok büyük yan etkisi olmamakla beraber;
1. Gebelerde
2. Kanama pıhtılaşma problemi olanlarda
3. Akut idrar yolu enfeksiyonlarında
4. Üriner sistem anormallikleri ve darlıklarında
5. 110 Kg üzerindeki şahıslarda
6. Büyük koreliform taşlarda
bu tedavi uygun değildir.