Akıl insanı geliştirir duygular ise insan yapar.
Ne zaman duygular başlar, ne zaman düşünce ?
Elbette her zaman önce duygular vardır. Aslında belki de onlara “duygular” demek bile doğru değildir. Aslında başlangıçta “Duyular” vardır. Çevreyle ilişkimizde çevrenin ilk bilgilerini duyu organlarımızla alırız. Organlarımızın getirdiği izlenimlere göre, bu ilk izlenimleri biraz derler toplar ; ondan sonra acı, sevinç, korku, vs. gibi duygulara dönüştürürüz. Duyular derinleştikçe; yorumları da daha derin olur : aşk gibi , hüsran gibi; mutluluk gibi…. Bir süre ne olduğunu anlayamayız. Dünya sanki o duygudan ibaret, bizi de sarıp sarmalayan bir büyük gerçekmiş gibi yalancı bir çif kanatla uçuşup dururuz. ..
Duygularda hep bir aşırılık vardır. İnsanı o duygu sarıp sarmalar. Sanki insan kendini aşmış; varolan insan varlığından çıkmış bambaşka bir boyuta geçmiş gibi olur. İnsan bu durumda, gerçekleri ölçecek durumda değildir; bir çarpılışın sadmesi içinde bir süre çarpılıp durur. Ta ki, “Dur yahu, ne oluyoruz!” diyene kadar. Bazen insanı bir başkası uyandırır; bazen de insanın kendisi…
İçinden gelen bir ses kalk uyan der, bu gerçek değil; “gerçek” sanıyorsun ama bir illizyon içindesin; işin gerçeği başka. İşte o anda “mantık” başlamıştır; “Karşılaştırma” ve “Ölçme” başlamıştır ; ondan sonra insanın ayağı ancak yere değer. Bazen de değmez, bazen aldanışlar, o kadar insana hoş gelir ki, o anların, o duyguların ebedi olarak süreceği gerçeğiyle insan kendisini bir hayalin peşinden sürükler durur. Bu “aldanış”tır ; kişiyi perişan eder.
Bu iki duruma ilişkin insanoğlu’nda çok değişik düşünceler vardır:
Bir düşünceye göre:
“Akıl insanı geliştirir ; duygular ise insan yapar..” diyor. Doğru mu ? Hayvanların hiç mi hisleri yoktur? Onlar üzülmezler mi; ağlamazlar mı? Bence yanlış…
“Duygu insanlarda düşünceye göre çok daha güçlüdür.” Diyor belki … Aşık olduğunu , düşün. Havalardasın. Kimse sana laf anlatamaz. Ne anan ne baban…Hiç kimse. Dinlemezsin!
“Duygular çok güçlü olsa bile, mantık her zaman doğruyu gösterir.” Doğru mu? Üzerinde bir süre düşünüp , taşınmak gerekir. Duyguların çoğu kez “doğru”lardan uzak olabileceği doğru mudur? Belki… Ama bazen de mantık değil “hissiyat”ımızın bize doğruyu gösterebileceğini biliyor muyuz?
“Ahlaklı bir insan olabilmek için duygusal istemlerinizle mantığınızı denkleştirmelisiniz.” Oldukça doğru gibi gözüküyor. Ama akıllı insanlarda en son mantığın ağır basacağı doğru mudur?
“Bütün yaratılmış akrabalarımızın bize benzer bazı duyguları var da; hiç birinin akıl-mantık gibi bir güçleri yok” O zaman insanı insan yapan asıl gücün akıl olduğu yalan mıdır? Bizi biz yapan aslında akıldır; öyle değil mi? Doğru gibi.
Duygulara karşı çok zor karşı koyabiliriz; direniş gösterebiliriz; o bakımdan “duygular ani kararlar alınmasında etkilidirler : oysa mantık her zaman için uzun süreli ve sağlam kararların alınması için gereklidir.”
İşte bunlar bu konu üzerinde ileri geri bazı düşünceler.
Elbette, belli ki insanoğlu önce duygularıyla hareket ediyor ama biraz sonra, kendine çeki düzen verip aklıyla mantığıyla hareket etmeye başlıyor. Çünkü çok büyük bir beynimiz var. Onun asıl işlevi de düşünmek ve mantıklı hareket etmek. Bütün bu bilim, matematik, fizik, kimya neye yarıyor ki… Daha akıllıca hareket etmeye değil mi? İnsanoğlu akıllı bir varlık olmayacaksa, niye insan oldu ki… Bütün bu aradan geçen asırlar; bin yıllar insanı biraz daha akıllı yapmak için değil miydi?
__________________
Kaybettiklerim arasında en çok kendimi özledim, oysa ne güzel gülerdim..
|