Tiroid küçük bir organ olup 20-30 gramdır ve gırtlağın hemen altındadır. Tiroid sağlı solu iki ana loptan ve ortada ince bir loptan oluşur. Beze ne dışarıdan farkedilir, nede dokununca hissedilebilecek kadar büyüktür, Burada iyotlu tiroid hormonları salğılanır. Bu hormonlar çok hayati olup vücudun enerjisini artırır. Çocukların büyümesikas, sinir ve bezelerin getişmesi ve büyüklerdeki metabolik değişimleri sağlar. Kandaki tiroid hormonunun azalması halinde beyin tiroidi uyararak hormon salğılanmasını sağlar. Soğuk, psikolojik ve bedeni zorlamalar hormon salğılanmasını artırır, dinlenme ve sıcakta ise hormon salğılanması azalır.



Tiroid (kalkan bezi) hastalklarını iki ana başlıkta elealabiliriz. Bunlar hiportiroid (tiroid bezinin yetersiz çalışması ) ve hipertroidizmi (tiroid bezinin aşırı çalışması ) sayabiliriz. Bir kişinin günlük iyot ihtiyacı 150-200 mikrogramdır, şayet bundan az alınırsa tiroid yeterince hormon salğılıyamaz ve hipotirodortaya çıkar. Tiroidin aşırı T3 ve T4 hormunları salğılaması sonucu ise hipertirod (hipertiroidizm) ortaya çıkar. Ayrıca tiroid bezinin hormon salğılaması beyindeki hipofiz ve hipotalamusla düzenli bir birini uyararak hormon salğılanmasını düzenlerler.



a-) Hipotiroid:



Tiroidin salğıladığıu iki önemli hormona T3 (triiyottironin, trijodtironin) ve T4?ün (tiroksin) yeterince salğılanmaması nedeniyle hipotiroid ortaya çıkar. Hipotiroid yani yetersiz hormon salğılanması sonucu vücudun bütün metabolik değişimlerinde azalma görülür ve organların (sindirim, sirnir vb.,,) hareketlerinde buna bağlı olarak yavaşlama görülür. Hiportiroid bayanlarda % 2, erkeklerde ise sadece % 0,1 ornında görülür.Hipotiroid genelikle 40-60 yaşları arasındaki yetişkinlerde daha çok görülür ve yeni doğan bebeklerin 3000-4000?inde görülür.



Hipotiroid nasıl oluşur?



Hipotiroid genelikle tiroid bezinin iltihaplanması (tiroidit) nedeniyle ortaya çıkar. Antikorlar tiroid dokularını tahripeder ve böylece bezeler yeterince hormon salğılıyamaz. Hormon salğılamasının azalmasından tiroid amaliyatı ve hipertiroide (tiroidin aşırı çalışması ) karşı kulanılan ilaçlarbezenin yetersiz hormon salğılamasına neden olur. Hipotiroidin oluşmasında bir diğer önemli sebepte hipofiz bezesinin yeterince yönlendirme hormonu salğılamamasıda aynı şekilde hipotiroide sebep olur.



Hipotiroidin belirtileri:



Hormon yetersizliği sonucu bütün organların çalışması yavaşlar.



1-) Konsentrasyon zafiyeti



2-) Yorgunluk



3-) Üşütme



4-) Kabızlık



5-) Derinin kuru ve soguk olması



6-) İştahsızlık



7-) Kilo alma



Kalbin büyümesi ve kalp atışlarının yavaşlaması



9-) Saçlar kırılgan ve kuru olur.



10-) Damar sertliği



11-) Sesin derinden ve kısık gelmesi



12-)Adet anormalikler



Teşhis:



Kandaki T3 ve T4 hormonlarının oranı muayene ile ölçülür. Tiroidit (tiroid bezesinin iltihaplanması ) halinde dokular antikorlar tarafından tahripedilip edilmediği muayene ile araştırılır. Bebeklerdehipotiroid olup olmadığının bilinmesi hayat kurtarıcı olabilir.



Tedavi:



Hipotiroid teşhisi konduktan sonra sentetik ilaçlarla tedaviye başalnır ve ilaçların dozajını doktoru belirler. Şayethasta hipotiroid nedeniyle komaya girmişse o zaman injeksiyonla L-Tiroksin (L-Thyroxin) verilir. Bunun oranını doktor belirler ve bu genelikle 800 mikro gramdır. Şifalı bitkilerle tedavimümkündür ve bunların başındadenizsüngeri-, havalı yosun-, mineotu-, bozotu-, ve sıracaotu preparatları veya Gökçek İksiri kulanılır. Tiroid bezi hem hipertiroide hemde hipertiroid?de şişer. Şayet şişlik sert, soğuk ve derimsi yumru şeklinde ise bu hipotiroid nedeniyle ortaya çıkar ve genelikle dağlık bölgelerdeyaşayan ve iyot eksikligi olan yörelerde görülür. Guvatr yumşak, sıcak, ve kanlı ise buda hipertiroid nedeniyle olur. Ve genelikle denize yakın yörelerde görülür. Bunun sebebi basedow hastalığıdır.



B-) Hipertirod, hipertirodizm, tiroidin aşırı çalışması:



Tiroid bezesinin aşırı çalışmasına kısaca hipertiroid veya hipertiroidizmdenir. Hastalığın tipik belirtileri iç huzursuzluk, ateşbasması, kalp çarpıntısı, zayıflama (çok iştahlı olmasına rağmen), uyku rahatsızlıkları, dermansızlık ve ishal görülür. Hipertirodizmin sebebi tirodin konturolsüz T3 ve T4 (triiyottironin ve tiroksin) salğılamasıdır. Bazı insanlarda aşırı metabolik değişimler nedeniyle tiroid büyür ve bildiğimiz guvatr ortaya çıkar. Hipertiroidizm guvatr oluşmadanda oluşur.



Hipertiroidizmin türleri:



a-) Morbus Basedow



Basedow hastalığı genelikle 20-40 yaşalrı arasında görülür. Vücudun salğıladığı antikor tiroidi sürekli uyarması nedeniyle tiroid aşırı hormon salğılar. Basedow genelikle hafif ve orantılı büyüme vardır. Bu tür hipertiroidizm?de hastaların üçte birinde göz rahatsızlıkları görülebilir. Göz rahatsızlıkları gözün hafif tahriş olması, kuruması, çift görme ve ağır hallerde göz dışarı doğru hafif çıkar.



b-) Düğümlü Guvatr:



Düğüm guvatrı genelikle iyot minerallerin az olduğu dağlık yörelerde görülür. Tiroid gelişi güzel büyüdüğü için ve düğüm gibi gözüktüğünden düğüm guvatrı denir. Burada tiroidin bazı hücreleri bazı organlarla bağlantılı olarak aşırı hormon salğılarlar ve bu nedenlede düzensiz, yani düğüm gibi şişkinlikler oluşur. Bazen tiroidin şişmesine bezedeki bir nokta sebep olur ve buna otojenik şişkinlik (otojenik adenom) denir. Bu türde göz rahatsızlıkları ortaya çıkmaz.



Subakut Tiroid:



Subakut akutla kronik arası bir durumdur, hastalığın seyir ve şişddet bakımından akut durumu geçmiş, fakat henüz kronikleşmemeiş durumdur. Subakut tiroidit genelikle bir virüs enfeksiyonunudan sonra ortaya çıkar. Aşırı metabolik değişimlerde bu çok nadir görülen bir durumdumdur. Metabolik değişimlerin yükselmesi, yani tiroidin aşırı hormon salğılaması nadir görülen bir durumdur. Bu rahatsızlığın tipik belirtileri çok yoğun ağrı, ateşlenme ve ağır hastalıkduygusudur.



Hipertiroidizm neden ortaya çıkar?



Hastalığın nedni tam olarak bilinmemektedir. Hastalığın irsi olabileceği gibi çevre faktörlerinden dolayıda olabilir. Çevre kirliliği, besinlerdeki kimyasal maddeler veya sürekli alınan kimyasal ilaçlar veyahutta iyot yetersizliği olan bir çevrede yaşama gibi faktörler en önemlileridir.



Hipertiroidizmin belirtileri:



1-) Sinirlilik, uyuyamama, iç huzursuzluk, duygu dengesizlikleri, ağlamaklı, saldırgan ve aşırı heyacanlı



2-) Ellerin titremesi



3-) Hemen yorulma



4-) Kalp çarpıntısı, nabızın aniden düşmesi ve düzensiz nabız



5-) Kas zafiyeti



6-) Kas ağrıları ve konturoledilmeyen kas titremesi



7-) Sıkca tuvalette gitme ve su gibi feces



Adet anormalikleri



9-) Ateş basması, sıcağa karşı aşırı duyarlılık ve aşırı terleme



10-) Bazı durumlarda gözağrısı



11-) Sıcak ve nemli deri, saç dökülmesi, kuru ve kırılgan saç



12-) Çok yemesine ragmen zayıflama



Hipertiroidizmin teşhisi:



Metabolik değişimler olur olmaz, yani vücut fazla kalori yakmaya başlayınca , hemen tiroide bir şişme yani guvatr olup olmadığı gözlemlenmelidir. Kann muayenesi ile kandaki hormonun durumu tesbitedilmeli, antikor ve iltihapların durumu tesbitedilmelidir. Ultrasonla yapılacak muayenelerde tiroidin büyüyüp büyümediği anlaşılır. Tiroid rahatsızlıklarının bir çoğu Szintigrafi (izotop muayenesi) ile teşhisedilir.



Hipertiroidizmin tedavisi:



Hapla tedavi hastalığa göre bir hafta sürebildiği gibi haftalarcada sürebilir. Tedavi süresince rahatsızlığın düzelip düzelmiyeceği beli aralıklarla konturoledilir. Tedavi süresi hastadan hastaya farklıdır, bu nedenle birinde kısa sürede tedavi mümkünken ,diğerinde uzun süre gerekebilir. Hap alımını bıraktıktan sonra iyotun kandaki konsetresi ölçülür. Danmalamlar perklorat içerir ve perklorat iyot alımını önler. Böylece dolaylı olarak hipertiroidizm önlenir. Hipertiroidizm sonucu bezenin şişmesi (guvatr) nedeniyle nefes alma ve yeme yemede zorlanma oluyorsa amaliyat gerekebilir. Radiyoaktif iyotla tedavi radiyoaktif iyot aşırı hormon salğılanmasını frenler. Bazıları lenfom (lenf bezi kanseri) ve lösemiye sebep olabileceğini söyleselerde, şimdiye kadar, böyle bir durum görülmemeiştir. Doğal ilaçlardan ZYE-, kurtotu-, süpürgeotu preparatları, Gökçek Tonik veya Gökçek iksirini iyi gelir.



Bağırsak florası ve kılcal kan dolaşımı sağlıklı yaşayabilmek için çok önemlidir. Çünkü vitamin, mineral, aminoasit, enzim, glikoz, vb, besleyici maddenin hazırlanması, hücrelere ulaşması ve de mikroplarla mücadele eden makrofaj, T ve B- Hücreleri gibi savunma mekanizmalarının hücre aralarında dolaşması buna bağlıdır.Tabii doğru beslenirseniz tedavi sürecide o oranda kısalır. Asla peynir yememeli, çünkü asidoza ve iltihaplanmaya sebep olur.Siyah çay, kahve ve kola içilmemeli, çünkü bağırsakları kurutur ve vitamin, mineral ve aminoasitlerin alımını (absorbesini) önler.Alkol ve sigaranın zararları belli kanser, damarların yağlanması vb, artı uzun süre bira içilirse cinsel ikdidarsızlık ve hatta kısırlığa sebep olmaktadır.Sucuk salam sosis gibi et mamullerine 5-6 ay ara vermek gerekir (sade temiz et az yenilebilir) çünkü asidoza sebep olmaktadır.Bu da birçok hastalığın ana kaynağıdır.Akşam yemeği yerine yoğurt, meyve veya salata yenilebilir veya sebze çorbası içilebilir.Hayvansal besinler, patates, tahıl (beyaz pirinç), bakliyat ve hamurlu yiyecekler, özelikle de tatlılar akşam yenirse tam sindirilmez ve zamanla problemlere sebep olur.Ne kadar beyaz pirinç, patates, hamurlu yiyecekler, tatlı yiyecek ve içecekler, o kadar yağ oluşturur.Çünkü nişasta glikoza (şekere) dönüşür, şekerde yağa dönüşerek vücutta depolanır.Şeker ve antibiyotikler bağırsak mantarları çoğaltır, mantarlar ise her türlü hastalığı tetikler.Tatlı deyince akıla baklava, çikolata, dondurma vs gelir, kavun, karpuz ve üzümde tatlıdır ve bunlarda mantarı tetikler, çünkü aşırı şeker içeriler.