Çok çalışan insanlarda ve özellikle erkeklerde görülen bir çeşit zihin yorgunluğu, sinir zayıflamasına verilen ad. Dersleri oldukça yüklü olan ve sürekli çalışmak zorunda kalan lise ve üniversite öğrencilerinde, öğretmenlerde, yoğun hesap ve muhasebe işleriyle uğraşanlarda daha sık görülür.

Meydana geliş mekanizması tam olarak bilinmemekte ve çeşitli fikirler ileri sürülmektedir. Bunlardan birisi de beyindeki sinir hücrelerinin biyokimyasal elemanlardan fakir kalması görüşüdür. Sürmenajlı kişilerde, ruhsal ve bedensel yorgunluk, bıkkınlık, isteksizlik, dikkati toparlayamama, sağlıklı düşünememe hali, bâzı organlara ait şikayetler söz konusudur. Konuşmak, kitap okumak bile kişiye zor gelir.

Hastalar uyuyamamaktan şikayet ederler. Bu yüzden uyku ilâçlarını sürekli olarak kullanırlar. Hastalarda baş ağrısı da çok görülen şikâyetlerdendir. Unutkanlık, dalgınlık vardır. Neşesiz ve mutsuz bir görünümleri ve karamsar bir hâlleri görülür.

Tedavide en önemli husus, kişiyi yoran ve zihnini meşgul eden hususlardan onu uzaklaştırmaktır. Bunun için deniz kıyısında veya bir dağ köyünde bir müddet tâtile gitmesi tavsiye edilir. Telkinin de faydası vardır. Mâneviyâtı kuvvetli olan şahıslarda bu gibi rahatsızlıklar pek görülmemektedir. Namaz kılmanın ve Kur’ân-ı kerîm okumanın karamsarlığı giderici, sıkıntıyı önleyici tesirleri vardır.

“Unutkan dalgın oldum, okuduğumu anlayamıyorum, dikkatimi veremiyorum, beynim durdu, konuşurken kelime bulmakta zorlanıyorum, gözüm satırlarda aklım başka yerde, daha önce 1-2 defada anladığım şeyi şimdi 4-5 defada anlıyorum, TV haberlerini bile izleyemez oldum” gibi yakınmalar düşünen, okuyan insanlarda zaman, zaman önemli sorun olur.

Özellikle 20-40 yaş arası genç insanlarda iş verimini, hayat başarısını önemli derecede etkiler. Yöneticiyseniz doğru ve çabuk karar vermeniz gerekiyorsa bu sizin için hayati önem taşır.

Başarılı bir işkadını biliyorum yurt dışına gitmek üzereyken pasaportunu bulamamış ve büyük kayba uğramıştı.Özellikle ailesinde ileri yaşta hafıza kaybı, Alzheimer gibi bir hastalığı olan kimse unutkanlık ve konsantrasyon güçlüğünden çok yakınıyorsa mutlaka profesyonel yardım almalıdır. Çünkü ileri yaş hafıza kayıpları erken tanı ile durdurulabiliyor. Hücre yenileyici ilaçlar, antioksidan beslenme tarzı ve beynin stres salgılarını azaltma ile yaşam kalitesi düzeldiği gibi sağlıklı bir yaşlılık için zemin hazırlanacaktır.

Genç ve orta yaşlarda yaşanan bellek bozuklukları genelde örtülü bir depresyonun bulgusudur. Depresyonun 8 ana belirtisinden bir tanesi de düşünceyi yoğunlaştırma bozukluğudur. Bazı tür depresyonlarda bu işlev daha çok bozulur. Tıpta “Kognitif disfonksiyon” olarak tanımlanan bu durum öğrenciler, yöneticiler, iş adamları için işlevselliğin kaybolması anlamına gelir.

Depresyonun diğer bulguları çok belirgin değilken anlama, kavrama, dikkat bozuklukları yoğunsa Depresyonu maskeli bir şekilde yaşıyorsunuz demektir.Beyin KimyasallarıStres ve depresyon beyindeki biyolojik süreçlerle ilgili durumlardır. Ruhsal gerilim anında beyin stres hormonları salgılar. Stres hormonları salgıları uzun süre devam ederse beyindeki hücreler arası enerji transferi bozulur. İnsan beyni birbirleri ile haberleşen milyarlarca hücreden oluşur. Hücreler arası bilgi akışı kimyasal ve elektriksel ileti akışı ile gerçekleşir. İşte stres hormonları beyindeki bu bilgi akışını bozar, uzun sürdüğünde beyin “ısınmış motor” gibi zorlanmaya başlar.Sürmenaj Olmamak için;Öncelikle beyin organımıza saygı göstermemiz gerekir. Evimize aldığımız aletin, bilgisayarın, çamaşır makinesinin kullanma talimatı vardır. Bu talimata uyan kimsenin cihazı daha az arıza yapar daha uzun ömürlü olur. İster beynimiz ister diğer organlarımız olsun hepsi bir cihazdır. Onları bilinçli ve sağlıklı kullanmalıyız.

Beynimizi sağlıklı kullanmanın birinci şartı stresi kontrol edebilmeyi başarmaktır. Stressiz hayat olmaz. Yaşadığınız stresi ve bunalımı hayatınızda kazanım haline dönüştürebilirsiniz. Basit bir yöntem. Sorun odaklı değil çözüm odaklı düşünmeyi başarmaktır.

Beynimizin iyi çalışması için diğer kural doğru beslenmektir. Antioksidan hücre yenileyici gıdalara ağırlık vermek çok önemlidir. C ve E vitamini bol gıdalar. Meyve ve sebze. E vitamini doğal olarak zeytin ve zeytin yağında çok bulunur.

Ölçülü yaşayan, doğru beslenen mutlu yaşam felsefesi edinen insan beynini garantiye almış demektir. Sürmenaj olduysanız mutlaka profesyonel yardım almalısınız. Çözümü kolaydır. Önceleri yıllarca süren tedaviler şimdi çok hızlı bir şekilde yapılabiliyor.

Prof. Dr. Nevzat Tarhan