@[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]


Soru: "levlake Levlak Le Ma Halektül Eflak " sözü, hadis mi bi bilginiz var mı?
el Cevab: ''Levlake ma halaktu'l eflak'', ''Sen olmasaydın felekleri (âlemi) yaratmazdım.''
Bu söz hadis kitaplarında yoktur.
Halk arasında meşhur hadisleri toplayıp tahricini yapan hafız el Acluni bu sözün hakkında es Sağani'nin; ''uydurmadır'' dediğini nakletmektedir. [1]
Molla Ali el Kari, es Sağani'nin bu rivayetin uydurma olduğuna dair sözünü naklettikten sonra bu rivayeti ed Deylemi nin İbn Abbas ra dan Merfu olarak rivayet ettiğini nakleder.
''Cibril bana geldi ve ey muhammed sen olmasan cenneti yaratmazdım, sen olmasan cehennemi yaratmazdım'' Yine İbn Asakir den aynı manada şu rivayeti nakleder ;''Ey Muhammed sen olmasan dünyayı yaratmazdım ''[2]

لَوْلَاكَ لَمَا خَلَقْتُ الْأَفْلَاكَ " ، قَالَ الصَّغَانِيُّ: إِنَّهُ مَوْضُوعٌ ، كَذَا فِي الْخُلَاصَةِ لَكِنَّ مَعْنَاهُ صَحِيحٌ ، فَقَدْ رَوَى الدَّيْلَمِيُّ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا ، مَرْفُوعًا: أَتَانِي جِبْرِيلُ ، فَقَالَ: " يَا مُحَمَّدُ لَوْلَاكَ مَا خَلَقْتُ الْجَنَّةَ ، وَلَوْلَاكَ مَا خَلَقْتُ النَّارَ " وَفِيي رِوَايَةِ ابْنِ عَسَاكِرَ: " لَوْلَاكَ مَا خَلَقْتُ الدُّنْيَا " .
Tasavvuf kitaplarında bu söz âlemin yaratılışı ve peygamber efendimizin fazileti bölümlerinde çok geçer. Bununla birlikte efendimize nisbeti subut bulmamıştır.
Bazı muhaddislerin ''manası sahihtir'' şeklindeki sözleri, efendimizin eşrefi mahlûkat olmasıyla alakalı genel kanaat oluşturan faziletlerine dayanıyor olsa gerektir.
Bununla birlikte ''insanları ve cinleri beni tevhid etsinler diye yarattım '' ayeti çerçevesinde kalınması daha uygundur.
Âlemlerin efendimiz sebebiyle yaratılmış olması temelde itikad konularına girer. Bu çerçevede Allah tealanın fiilleri illetlendirilmez. O hiçbir etki altında kalmayan ayıtlanamaz iradesiyle âlemi yaratmıştır. İnancımız budur.
Âlemin efendimizin sebebiyle yaratılmış olması iddiası âlemin yaratılışı hakkında dini bir ta'lil olacağından açık bir delil olmadan ''böyledir, ya da böyle değildir şeklinde ''bir illetlendirilmeye gidilmemelidir. Âlemlerin yoktan var edilmiş olması inancı ehli sünnetin inancıdır. Âlemlerin Allah'tan neşet etmesi inancı bazı filozofların inancıdır. Âlemlerin efendimizin nurundan yaratılması inancının da aslı uydurma bir hadise dayanır. "İlk yaratılan senin nebinin nurudur" şeklindeki rivayet de uydurmadır sahih değildir.
*''Bütün bunlar çerçevesinde allah teala alemi ilminin gereği ile irade ederek kudretiyle (bir sebeb sebebiyle değil) emsalsiz ve benzerinden esinlenmeksizin, yoktan var etmiştir. ''
es Sağani kimdir? el Mevduat İsmli Eseri hakkında Bilgi:
es Sağani (Sağan bir yer adıdır, oraya nisbettir. Şedde sadın şeddesidir. Sağan ve saağaan diye de okunur.) Hanefi ulemasından bir ilim adamıdır. es Sağni ya da *es Sağani diye de bilinir. Luğat, fıkıh ve hadis ilimlerinde ehliyet sahibidir. ''Mevduat'' isimli eseri küçük bir risaledir.
- Bir hadise mevzudur denildiğinde, kutubu sitteyle kayıtlanmak, sadece bu zamanda olabilecek, bir affedilmez ilmi ayıp olur.
Hadis hakkında bulamadım dese ya da baktığım eserlerde yoktu dese o zaman da rivayet ettiği kitaplara bakılır.
-Ali el Kari, eş Şevkani, el Acluni alanlarında otorite ilim adamı ve muhaddislerdir. Hata yapmaz değillerdir. Ama ehliyetleri sebebiyle verdikleri hukumlere itibar edilir. Sağani eserinde ''su rivayetler uydurmadır '' diye bir başlık atıp, bu rivayeti de saymıştır o kadar. Başka sözü yoktur. es Sağani, el mevduat s.7 (ومنها قولهم: "لولاك لولاك لما خلقت الأفلاك")
el Acluni, Sağani’ nin sözünü alıntıladıktan sonra ;''bende diyorum ki manası sahihtir. Rivayet hadis olmasa bile...'' demiştir. Ali el Kari de manası sahihtir demiştir. Aynı sözü el Acluni de demiştir.
Ali el Kari 1014 lerde yıllarda vefaat etmiştir. Acluni ondan 150 sene kadar sonradır. Muhtemelen aynı kanaate varmışlardır. Rivayetin hadis olmadığında tereddüt yoktur. Manasının doğru olması ise; doğruluk vechi olan bir durumdur.
Mülahaza:
Evet bende bundan bahsediyorum. Rivayete hadis dememeliyiz. Fakat Efendimiz(sav) bu yüksek makamı hak ediyor.''Biz seni Âlemlere rahmet olarak gönderdik'' ayetide bunu çok güzel açıklıyor.
el Cevab: Zamanımız hanefilerinin fıkıhta ve hadis ilmindeki büyük otoritesi Abdulfettah Ebu Gudde hoca’ nın takip ettiği meslek ve ilim tahsil ettiğimiz diğer hocalarımızın tabi oldukları meslek şudur.
Her fende o ilmin ulemasına itibar edilir. Tasavvufla alakalı eserlerin içerisinde geçen hadisler den bazıları sahih bazıları zayıf bazıları uydurma olabilir.
-Bizim bu konudaki mezhebimiz hakkı öne çıkarıp hatayı daha güzel olan doğruyla tashih etmektir.
Allahı seven insanlar hata edebilirler, evliva ve fuzalad an hatalı fetva verenler olabilmiştir. Bu onların makamlarına halel getirmez.
-Koskoca İsmail Hakkı Bursevi ilimdeki ve tasavvuftaki bahriyyetine rağmen hadislerin tashih ve tad'ifinde yakaza halinde efendimizi görünce sorup onunla amel etmeye cevaz vermektedir. Bu tavır ona hürmetimizle birlikte doğru değildir.
-Salihler bu yazıda söz konusu olan hadis gibi rivayetleri eserlerinde zikretseler de durum değişmez. Bu rivayet hadis değildir.
*أول ما خلق الله نور نبيك يا جابر
''Allah'ın ilk yarattığı peygamberinin nurudur ey cabir ''
İmam es Suyuti bu hadisin değişik rivayetlerini inceleyip şöyle demiştir.
Leyse lehu isnad yutemed aleyhi. Bu rivayetin hiçbir şekilde itibar edilecek bir senedi yoktur. [3]

Mülahaza: *Levlâke levlâke Lema halaktül-eflâk = Sen olmasaydın, sen olmasaydın, Ben âlemi yaratmazdım." sözü; İslâm ümmetinin âlimleri ekseriyetince kudsî hadis olarak biliniyor.
Bu hadis-i kudsînin kaynakları: Bu hadis-i kudsî, Suyutînin El-Leâlil-Masnûa; Aliyyü-Kârînin El-Esrârul-Merfûa ve diğer bir eseri olan Şerhüş-Şifâ; Şevkânînin El-Fevâidül-Mecmûa; Hâfız Aclunînin Keşfül-Hafâ; Muhammed Said Zalûlün Tahkîk; İmam-ı Nevevînin El-Ezkâr adlı eserlerinde kayıtlıdır. Diğer yandan Mevlânâ Câmî, Ahmed-i Cezerî, Mevlânâ Hâlid, İmam-ı Rabbânî, Bedîüzzaman Said Nursî gibi nice İslâm âlimleri bu hadis-i kudsîyi eserlerine almışlar.
el Cevap: Hadise kaynak gösterdiğiniz eserler uydurma hadisleri toplayan eserlerdir. Halk arasında meşhur olup ta aslı olmayan hadisleri toplamak için tasnif edilmişlerdir.
İsimlerini verdiğiniz fuzala ve sulaha büyüklerimizdir. İmam gazali den örnek vereyim ihya u ulumud din deki hadislerin tahricinin yapıldığı çok sayıda eser vardır.
Kendisi Huccetu’l- islamdır. ''El iktisad fil itikad ' isimli eseri değerli itikad eserlerindendir. Ama imam Gazali hadis otoritesi değildir. Her fen de o fennin uzmanının dediğine bakılır.
Mesela Cevşen mütevatirdir deniliyor. Halbuki cevşen dua mecmuasının muttasıl bir senedi yoktur. İçindeki dualar esma i hüsna’dan ibarettir. Ama cevşen mütevatir değildir. Efendimizden nakli de sabit değildir. Ama okunması cazidir. Vird edinilmesi de caizidir.
Levlake Rivayetinin Nakledildiği Kaynaklar:
1- İbn Asakir et Tarih, III. 518 ve VII.437
2- İbnu'l Cevzi, el Mevduat I.288
3- İbn Arrak, Tenzihu'ş Şeria I.324
4- es Salihi, Sebilul Huda ver Raşed I. 74-75
5- İbn Nuceym , el Bahrur Raik V.131
6- eş Şevkani,el Fevaidul Mecmua fil Ehadisil Mevdua s. 326
7- ed deylemi , Müsnedu Firdevs II.227
8- Ali el Kari, el Esrarul Merfua I.295
9- el Acluni, Keşful Hafa I.46
10- Ali el Kari, er Reddu ala Vahdetil Vucud I.69
11- Ali el Kari, mirkatul mefatih IX.56 ve XVI.196
12- el Leknevi, el Esrarul Merfua fil l Ahbaril- Mevdua I.44 vd.
13- el Alusi, et Tefsir I.253 ve IV.496 ve XIX. 242
14- en Nisaburi, Garaibul Kuran ve Reğaibul Furkan I.4 ve
15- en Nisaburi et Tefsir II.273
16- İbnul Cevzi, Bustanul Vaizin ve Riyadus Samiin I.297
17- el Hakim el Mustedrek II.671 ve 672
18- et Tabarani, el Mucem el Avsat VI.313
19- el Kadi İyad, eş Şifa bi Tarifi Hukukil Mustafa I.174
20- el Vakıdi, Futuhu’ş Şam I.235
21- Ebu Talib el Mekki, Kutul Kulub 696ve 975s.
22- İbn Hacer el Heytemi, el Fetava el Hadisiyye s.189
23- İbn hacer el Heytemi, es Savaikul Muhrika II.448
24- İbn Teymiyye Mecmuul Fetava II.150 ve XI.96
25- eş Şirbini , Mugnil Muhtac I.512
26- es Suyuti, el Hasaisul Kubra II.288
27- el Kastallani, el Mevahibul Ledunniyye ma a Şerhuz Zurkani, I.44
28- el Halebi, es siyre I.357

[1] el Acluni, Keşfu'l-hafa, II.214; eş Şevkani, el Fevaid el Mecmua’sında Sağani ‘den aynı nakli yineler, eş Şevkani, el Fevaid, 326.s; es Suyuti, el Leali el Masnua‘da bu rivayetin zayıf olduğunu ifade etmiştir; es Suyuti, el Lelalil Masnua fil Ehadis el Mevdua I.271-272
[2] Bkz. Ali el Kari, el Esrarul Merfua fil Ahadis el Mevdua, h no: 385
[3] Bkz. el İmam es Suyuti, el Havi lil Feteva I.325; İmam Acluni, Keşful Hafa, I.303 H no: 827