Yukarıda saydığımız hususiyetler, insan nefs bedeninde statik vaziyette potansiyel olarak bulunmaktadır. Fakat nefs bedende yukarıda bahsettiğimiz özelliklerin üzerinde; onları kuşatan, faaliyete geçiren ve yönlendiren, Allah’ın ruhundan /düşünce enerjisinden yüklediği çok etkili ve biri birinin alternatifi iki enerji baskısı hakimdir. (Kaf 50/16 ve 17) inci ayetlerde ifadesini bulan; bu baskılar Kur’an’da şöyle ifade edilmektedir: 16- “Şu bir gerçek ki; insanı Biz yarattık: Bu bakımdan nefsinin ona ne gibi duygu ve düşünceler empoze ettiğini biliriz. Çünkü Biz ona şahdamarından yakınız.. 17- Ne zaman sağında (iyilik etkili) ve solunda (kötülük etkili) bulunan baskılar etkisini gösterse onlar kaydedilir.” Bu baskılar:
Bir tarafta; Rahmani (iyilik etkili enerji mekanizması) Diğer tarafta; Şeytani (kötülük etkili enerji mekanizması)
İblis'in şeytana dönüşümünün bahsedildiği ayetler; tamamen sıradan insanların algılamasına yönelik alegorik anlatımlardır.
Esasen Adem’in yaratılış kıssasında; sadece Adem’in yaratılış hikayesi anlatılmamakta; bunun yanı sıra insanlara Allah’ın tasarruf tarzıyla ilgili hükümler, ve bazı temel ahlaki mesajlar da verilmekte. Bunlar daha çok İblis’ in tavrı üzerinden olan hususlar:
1- Aklının yönlendirmesine uyarak Allah’a karşı irade beyan etmek.. Allah’a kafa tutmak.. O’nun tasarrufları konusunda kendinde söz söyleme hakkı vehmetmek, haddini bilmemek.. Bu da insanlarda; kendilerinde yanılmaz akıl ve bağımsız irade var saymak şeklinde tecelli ediyor.
2- Kibir.. İblis, kendi yaratılış menşeini Adem’den daha üstün görmektedir. Bu da insanlara; şu veya bu şekilde oluş menşeini, ırkını, soyunu sopunu üstünlük kriteri saymak şeklinde yansımaktadır.
3- Gurur.. Yanlışta ısrar etmek, hatadan geri dönmemek, özür dilememek.. İnsanların en çok maruz bulundukları husus.. Yanlış ve hatalı olduğunu fark etse bile; onu izhar edip özür dilemek pek ağır gelmekte..
4- İnsanlığın geleceğinin; ilanihaye insanlar arası, kavimler arası veya devletler arası düşmanlıklar şeklinde devam edeceği; hiçbir zaman barış ortamı oluşmayacağı gerçeği..
|