Sözlerimiz bazen gül gibidir ama aslında diken kokar.

Bir kimse kılıç, tahtadan daha keskindir derse aslında doğru bir söz söylemiş olur.

Fakat kılıcı tahtanın seviyesine düşürüp onları kıyas ettiği için aslında kılıca hakaret etmiş, tahtayı ise övmüştür. Zira keskinlik açısından tahta ile kılıç aynı kulvarda değildir.

Bir kimse Hazreti Muhammed, bir Yahudiden üstündür derse, sözü lafız açısından doğrudur. Ancak burada fazilet bakımından birbirlerine denk olmayan iki kişiyi kıyas etmiş; bu nedenle faziletli olanın seviyesini düşürmüş, diğerinin ise sanki fazileti varmış gibi yüceltmiştir.
Zira Hazreti Muhammed sallallahu aleyhi ve sellem asla ve kat'a bir Yahudi ile kıyas edilemez derecede üstündür. Hatta bu sözü bir kimse hataen değil de kasıtlı bir şekilde söylerse, imanını tehlikeye atmış olur.

Bazen bilmeden birbirinin dengi olmayan iki şeyi veya iki insanı veya iki olguyu kıyas yaparız. Yaptığımız karşılaştırma teknik ve lafız açısından doğru olabilir, gül gibi gözükebilir ama aslında yanlış bir mukayese ve art niyet kokan bir kıyastır. Buna günlük hayattan bir örnek vereyim: Bazı kadınlar, eşlerine der ki:

Ya ben ya annen!

Bir erkeğin gönlünde taht kuran anne ile bir erkeğin gönlünü çelen kadının konumu bir midir? Sen kim anne kim?

Ama erkek burada tuzağa düşüyor ve zannediyor ki, ikisi birbirinin dengidir.

Bir mümini, muvahhidi ve Müslümanı bir gayrimüslim ile kıyas etmek de böyledir. Bir Müslümanın Allah katındaki değeri, bir gayrimüslim ile kıyas edilemeyecek kadar farklıdır.

Kıyas yaparken daha dikkatli olalım. Her kıyas doğru değildir.

Sizin de dikkatinizi çeken bu tür kıyas var mı?