Bazı kimseler, bu çöllerde geçim temininin mümkün olmayacağını sanırlar. Halbuki durum tam bunun zıddıdır. Çünkü burasının havası, yurtlarının tabîî durumunun kendilerine yüklemiş olduğu güçlüklere katlanan, hastalıktan uzak, sağlam ve güçlü insanların yaşamasına elverişlidir. Arabistan'da yağmur çok azdır veya hiç yoktur. Ancak Yemen bölgesini bu hükmün dışında tutmak gerekir. Burası, güneybatıdan eserek dağlara doğru tırmanan mevsimlik rüzgârlar sebebiyle bol yağmur almakta ve yağmur bakımından Arabistan'ın en zengin bölgesi sayılmaktadır. Dağların güney eteklerine yağan yağmur suları aşağılara akar, sonra da kuyu şeklindeki bazı çukurlarda toplanır.
Arabistan haritasına baktığımız zaman orada iki ayrı çöl görürüz. Bunlardan birisi Necid yaylasının kuzeyindedir. Buna "Nufûd" denilir. Bu çöl Filistin'in güneyine kadar uzanır. Kum tepelerinden ve bu tepeleri birbirinden ayıran susuz, derin vadilerden meydana gelmektedir. Geçilmesi güç olmakla beraber, Nufûd çölünü yaklaşık kırk saatte doğudan batıya katetmek mümkündür.
İkinci çöl ise, Arap Yarımadası'nın güney doğusunda ve Hadramevt'in kuzeyinde yer almaktadır. Buraya "Bâdiyetü'l-Ahkâf" veya "el-Rub'u'l-Hâlî" denilir. Burası kuzey çölünden daha şiddetli ve daha kuraktır. Bedevilerin bizzat kendileri ve seyyahlar da dahil, bu çölü hiç kimse geçememiştir.
Arabistan'da bunların dışında ziraata elverişli araziler ve Dârât denilen yerleşmeye müsait vahalar vardır. Bu bölgelerin tabiat şartları, halkına canlılık ve hafiflik kazandırmıştır. Özellikle bedeviler böyledir. Zira bedeviler çok zaman, hassaten su bulunmadığında, ziraatla iştigal etmezlerdi. Bu durum onları hayvancılığa, özellikle deve beslemeye mecbur etmişti. Hayvanların etlerini yer, sütlerini içer, yünlerinden de kazanç sağlarlardı. Bulundukları yerde sular kuruyunca, taşınmak istedikleri yere giderken veya ticaret için herhangi bir tarafa yolculuklarında eşyalarını yine bu hayvanlarla taşırlardı.
…
Prof. Dr. Hasan İbrahim Hasan
Kahire Üniversitesi İslam Tarihi ve Medeniyeti Öğretim Üyesi (Merhum)
.
__________________
Kaybettiklerim arasında en çok kendimi özledim, oysa ne güzel gülerdim..
|